Өз және өзгелердің тәжірибесі

142 
 
Өзеглердің  (білімнің  және  қызметтің  әртүрлі  облыстарында, 
әлеуметтік,  экономикалық,  саясаттық,  экологиялық  және  басқа  да 
сфераларында)  сәйкес  (отандық,  шетелдік  және  халықаралық) 
тәжірибелерін  меңгеру  және  жалпылау  білім  алушылар  мен 
мамандардың  танымдық,  тәжірибелік  және  басқа  да  қызметтерін 
ұйымдастыру мен дамыту үшін зор мағынаға ие. 
Оқу-танымдық,  зерттеулік  және  басқа  да  тәжірибенің  сапасынан, 
толықтығынан,  сыйымдылығынан  және  т.б.  білім  алушылардың  негізгі 
компетенцияларының деңгейі мен тиімділігі тәуелді болып келеді. 
Білім  алушылар  мен  мамандардың  зерттеулік,  тәжірибелік  және 
өзге де қызметтерінің проблемаларын шығармашылық шешу үшін өзіне 
қатысты  алған  білім  мен  білікті  тасымалдау  және  еркін  қолдану 
тәжірибесі (опыт) елеулі назарды талап етеді. 
Сонымен қатар, мысалы, зерттеулік тәсілдің (подход) жеткіліксіз 
жетілуі  білім  беру  ұйымдарында  зерттеулік  қызметпен    білім 
алушылардың аз бөлігі айналысуына әкеліп соғады. 
М.В.Кларин  педагогиканың  облысындағы  шетелдік  тәжірибені 
талдау кезінде екі бағытын ажыратады: 
-  білім  берудің  технологиялық  моделін  жасау  кезінде  іске  асатын, 
айтарлық  барлық  білім  алушылармен  ұсыныс,  ағымдағы  оқу 
нәтижелерін  стандартталған  бақылау  және  түзетуді  ұйымдастыру 
негізінде  кепілдік  миинмум  деңгейңнде  эталонды  нәжилерге  жетуге 
бағытталған технологиялық тәсіл; 
-  білім  алушылардың  нәтижелі  қызметі  негізіндегі  дәстүрлі  білі 
алуды  түрлендіретін,  білім  беру  моделін  білім  алушылармен  жаңа 
тәжірибені игеруді бастамашылық ететін іздеу тәсілі. 
Білім  беру  үшін  осы  тәсіл  шегіндегі  мақсат  білім  алушылардың 
жаңа тәжірибенң өз бетінше игеріп алу мүмкіндіктерін жетілдіру болып 
табылады;  педагог  пен  білім  алушының  бағыттаушысы  жаңа  білімді, 
әрекет әдістерін, тұлғалық мәндерді тудыру болып табылады. 
Іздеу 
бағыттылығымен 
ұштасқан 
білім 
берудің 
әртүрлі 
инновациялық  модельдерінің ортақ негізі пән үсті  іздеулік  оқу  қызметі 
болып  табылады.  Оның  түрлеріне  келесілер  жатады:  зерртеулік: 
жүйелілік  зерттеу  (гипотезаны  тұрғызу,  гипотезаны  іске  асыру  және 
тексеру,  идеяларды  тудыру  және  т.б.);  коммуникативті-диалогті, 
дискуссиялық  (көзқарастарды,  позицияларды,  таңдауларды  және 
аргументацияларды  ұсынуды  анықтау  және  ұштастыру);  пәндік-
мазмұндық  және  әлеуметтік-психологиялық  тұрғыда  модельденетін, 
ойындық. 
М.В.Кларин  белгілеуі  бойынша,  көптеген  шетелдік  дидакттар 
зерттеулік  білім  берудің  үш  деңгейін  ұстанады.  Бірінші  деңгейде 
оқытушы  проблеманы  қояды  және  оны  шешу  жолдарын  белгілейді. 
Берілген  проблеманың  шешімін  іздеуді  білім  алушылар  өз  бетінше 
жүргізеді.  Екінші  деңгейде  оқытушы  тек  проблеманы  қояды,  ал  оны 

143 
 
шешу  жолдарын  білім  алушылар  өз  бетінше  анықтайды.  Үшінші 
деңгейде  проблеманы  ұсыну,  әдісті  таңдау  және  шешімді  жасау  білім 
алушылардың өздері жүргізеді[149]. 
Бұл  жұмыста  (білім  берудің  жалпы  танымал  және  дәстүрлі 
аспектілерінен  басқа)  білім  беру  субъектісіндегі  төмендегілерді  игеру 
мен  іске  асыру  кезінде  меншікті  тәжірибесінің  түзілуін  және  дамуын 
қарастыру ұсынылады: 
- жүйелілік тұғыр негізіндегі оқу-танымдық қызметті; 
-  танымдық,  теориялық,  тәжірибелік,  зерттеу  және  басқа  қызмет 
түрлеріндегі жүйелу тәсілдің біліктілі мен машығын; 
- білім алушының интеллектуалды дамуының талабы және факторы 
ретінде жүйелі ойлаудың біліктігі машығын;  
-  білім  берудің  мазмұнын  толықтай  тануға,  қойылған  мақсаттарға 
тиімді жетуге және оқудың, тәрбиенің және дамудың қойылған 
талаптарын орындауға ықпал ететін қызметтер мен әрекеттерді; 
-  талаптандырылған  (жоғарыда  қызмет  әрекетпен  аталған)  ойлау 
әдістерін; 
- интеллектуалды біліктілік және басқалары. 
● 

жүктеу/скачать 1,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: