Адамға жүргізілген зерттеулердің тарихы : - Адамға жүргізілген эксперименттер тарихы ең анық фактілерге сараң. Тек бірнеше айқын шырмауларды атап өтсе болады. 1718 жылы ағылшын королі Георг 1, дарға асуға үкім шығарылған қамауға алынғандарды, олар шешекпен ауыратын науқас адамдардың биоматериалдарын егуге келіссе, рақымшылық жасауды ұсынған. Король қамауға алынғандарға еріксіз түрде эксперименттер жүргізу мүмкін деп санамағандығына назар аударған жөн.
- Ағылшын дәрігері Эдвард Дженнер сау сегіз жастағы Джеймс Филлипске терідегі сызат арқылы, сиыр шешегімен ауырып қалған әйелдің пустулаларының ішіндегісін енгізді. Содан соң, бір жарым айдан кейін шешекпен науқас адамның пустулаларының құрамын енгізді. Бала шешекпен ауырмай қалды. Бұл эксперимент сиыр шешегімен вакцина егу, адамның шешекпен ауруының алдын алатындығын дәлелдеді. Бұл нәтижесінде миллиондаған адамның өмірін құтқарған жарқылдаған ғылыми эксперимент. Дженнер гипотезасы жалған болуы мүмкін еді. Көп жағдайда ғалымдар «толыққанды емес» адамдарға жүргізілген эксперименттер туралы айтатын болсақ, адами құрбандыққа жеңілдікпен бара алды. Дж. Мерион Симс, американдық гинекологияның негізін салушы, Оңтүстік Каролинадағы әйел құлдарға мерез ауруларын жұқтырумен экперименттер жүргізді. Тұлға ретінде науқастың құқықтарын қорғауды тіптен шағын топ қана шықты. Солардың арасында орыс жазушысы, дәрігер В.В. Вересаев болды.
Медиктердің өз-өздеріне жүргізген эксперименттері туралы: - :
- Мұндай эксперименттер қоғамдық пікірмен ақталып қана қоймай, сондай-ақ, әділетті түрде батырлық әрекеттердің қатарына жатқызылды. Медицина тарихы өз-өздеріне қауіпті эксперименттерді қойған шынайы батырлық пен өзіндік жанкештіліктің көптеген мысалдарын біледі. Бұл тырысқақ вибрионың қабылдаған неміс гигиенисті Макс Петенкофер мен орыс ғалым И. И. Мечников, өздеріне обаны еккен А. Уайт пен Антуан Клот, жүрек қуысына тамыр арқылы катетерді жаңа диагностикалық тәсілдерді жасап шығару мақсатында енгізген Форсамап, және көптеген басқа ғалымдардың жұргізген зерттеулердәң нәтижесі қазалы (өлімді) күмән тудырмайтын эксперименттер болмауы тиіс және медициналық жұмысшылардың кәсіпкерлік ұжымының парызы олардың алдын алу. Қорытындысында, бүгінгі күнгі жағдай, адамға жүргізілетін бірде бір биомедициналық зерттеу этикалық экспертизадан өтпегенінше жүргізілмейді. Басқа сөзбен айтқанда, жалпы жоспар мен оны жүргізудің көптеген бөлшектерімен тәуелісіз этикалық комитет танысуы тиіс, және тек осыдан соң ғана, ол өзінің рұқсатын берсе, зерттеуді бастауға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
