Тақырыбы: Қала мен ауылдағы отбасының әлеуметтік мәртебесінің баланың әлеуметтену үрдісіне әсері
жүктеу/скачать 189,97 Kb.
|
Әлеуметтану срс 4
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыбы : Қала мен ауылдағы отбасының әлеуметтік мәртебесінің баланың әлеуметтену үрдісіне әсері
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ Химия және химиялық технология факультеті Тақырыбы: Қала мен ауылдағы отбасының әлеуметтік мәртебесінің баланың әлеуметтену үрдісіне әсері Оқытушы: Авсыдыкова К. А. Орындаған 207к-ТФП Бахтыгали Айсулу Мамандығы:Фармацевтикалық өндіріс технологиясы Алматы, 2022 ж. Отбасының маңызды сипаты - оның қызметі, құрылымы және динамикасы болып табылады. Көптеген ғалымдардың еңбектерінде ерлер мен әйелдердің құқықтары мәселелері қарастырылады, мұнда олардың құқықтық ережелеріне, құқықтарды іс жүзінде жүзеге асырудағы қиындықтарға басты назар аударылады. Отбасындағы жыныстардың құқықтары мен міндеттері туралы мәселе ерекше өзекті болып табылады, өйткені отбасы - қоғамдағы бар гендерлік тәртіптің шағын үлгісі. Отбасыда әр адамның өзінің атқаратын қызметі бар. соңғы кезде отбасы қарым -қатынас жүйесі ретінде елеулі өзгерістерге ұшырағанын атап өткен жөн. Мұндағы қарым -қатынас бұрыннан бар дәстүрлерге емес, артықшылыққа негізделген. Бүгінде неке мен отбасылық қатынастардың басым түрлері патриархалдық, матриархаттық немесе теңдік болып қала береді, бірақ бәрібір отбасылық қатынастардың негізі оның құқықтық реттелуі болып табылады, яғни ерлі -зайыптылардың құқықтары мен міндеттерінің құқықтық деңгейде шоғырлануы, олардың бұзылуы белгілі бір құқықтық салдарға әкеледі. Ұзақ уақыт бойы отбасындағы ерлер мен әйелдердің мәртебесі біршама алыс болды, ал отбасының өзі «билікке бағыну» схемасы бойынша құрылды. 20 ғасырдың басында отбасы туралы жаңа түсінік пайда болды, ол енді тең құқықты субъектілердің одағы ретінде түсіндірілді, бұл отбасылық құқықты түбегейлі қайта қарауға әкелді. Қазіргі уақытта Қазақстанда ерлі -зайыптылар арасындағы қарым -қатынас «Неке және отбасы туралы» заңмен реттеледі, оның нормалары ерлі -зайыптылардың теңдігі принципіне негізделген. Отбасы заңнамасының нормаларына мазмұндық талдау көрсеткендей, барлық нормалар бұл принципке сәйкес келмейді, теңдіктің бұзылуы ерлерге де, әйелдерге де қатысты болады. Қазіргі қоғамдағы гендерлік теңсіздікті жеңуге тырысқанымен, кейбір нормалар, керісінше, оның отбасындағы көрінісін күшейтеді. Адамдарды отбасылық топтарға бірігуге шақырудың негізгі себептері - адамның қажеттіліктері. Адам қажеттіліктерінің құрылымы физиологиялық болып бөлінеді; экзистенциалды қажеттіліктер (өзінің болмысының қауіпсіздігі үшін); әлеуметтік қажеттіліктер (қарым -қатынаста); беделді қажеттіліктер (тану үшін); рухани қажеттіліктер (өзін-өзі жүзеге асыру үшін). Мұны мойындау бізге жағымды ма, әлде жағымсыз ма, «азаматтық неке» әлеуметтік орта рұқсат еткен осы қалыпты қажеттіліктердің барлығын қанағаттандыруға қызмет етеді. Бала – отбасының мықтылығына арналған үлкен сынау. Біздің уақытымыздағы балалар бақшасында және мектептерде негізінен әйел адамдар жұмыс істейді, ер адамардың балаларға әсерінің жоқтығы білінеді. Сол себепті, әкелер отбасылық қатынастарда өзінің әсерін толықтырып отыруы қажет. Отбасында гендерлік рөлдердің өзгеруінің мысалы бойынша, қоғамдық санада патриархалдылықтан заманауи әйел кейіпіне ену қадамдарына жылжығандықты айқын байқауға болады. Әйелдің әлеуметтік дәстүрлі рөлі – бұл ана мен жардың рөлі. Осы тұрғыдан оның гендерлік мәртебесі – үй бикесінің, ошақ қорғаушысының, балалардың қамқор және эмоциялы тәрбиешісінің және т.б. мәртебесі. Еркектің мәртебесі керісінше, балалармен айналыстпайтын, тек отбасын материалдық тұрғыдан қамтамасыз ететін үй қызметтерін тұтынушы, табыскердің, іскердің рөлін көрсетеді. Қоғам мен мемлекет отбасы саулығына мүдделі, олар бірігіп қызмет атқарады, өзара байланыста және бір-біріне өзара әсер етеді. Елдегі әлеуметтік-экономикалық ахуалдың қиындығына орай, әсіресе, жас балалы отбасыларда әйелдердің қолында үй шаруаларын басқару (отбасының басқа мүшелері арасында міндеттерді бөліп беру, қаржыны басқару) және қоғамдағы әйелдің рөлін күшейтудің арқасында отбасын басқару рөлі феминизацияланады (әйелдер рөлінің артуы). Сонымен қатар, бұл отбасылық рөлдерді дәстүрлі түрде бөлу көптеген отбасыларда үйлеседі: ері (әкесі) – табыс табушы және асыраушы, әйелі (анасы) – үй бикесі және балалардың тәрбиешісі. Әкенің рөлін көтеру отбасында ер адамның билігін мықтап құрады, ол болашақта отбасы рөлдерінде ұл балалардың бағдарларын күшейтуде байқалады. Отбасындағы әке мен ананың рөлі Барлық уақытта да ана мен әкенің рөлі ұлы және ештеңемен теңеспейді. Табиғатынан және қоғамда әйел адам – ана мен жар болуға дайындалған сияқты, әрбір ер адам да ері, әкесі болуға дайындалады. Некеге отырған соң ер адам өзіне үлкен жауапкершілік алады – әке болып, отбасында тірек болады. Бірақ, шындығында қаланың өмір салтының таралуына орай, көбіне отбасылық өмірді әйел-зайыбы, ана басқарады. Заманауи пәтерлерде барлығы бар, сол себепті, балалар әкесінің еңбектену үлгілерін жиі көре алмайды. Оның еңбегі толығымен отбасынан тыс қалып қояды. Ана – бұл басқа іс. жүктеу/скачать 189,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|