Репликацияға керекті компоненттер:
- Субстрат есебінде дезокси қатарына жататын төрт трифосфонуклеозидтер (d– АТФ, d – ГТФ, d – ЦТФ, d – ТТФ).
2. Ферменттің оптималды активтілігі үшін Mg²+ қатысуы қажет.
- Аналық ДНҚ-ның болуы міндетті, себебі генетикалық информацияның
көзі қажет.
4. Нуклеотидтердің біріне-бірі қосылуы 5¹ → 3¹ бағытында болады.
5. ДНҚ-на тəуелді ДНҚ-полимераза ферменті (I,II,III). ДНҚ- полимераза элонгацияға тікелей қатысатын фермент.
Репликация 4 кезеңге бөлінеді
Инициация
Элонгация
Праймердің алынып тастауы
Терминация
Репликация инициациясы
Бұл ДНК молекуласы репликациясының (екі еселенуі) ең бастапқы фазасы, яғни матрицадағы ескі екі еселенген ата-аналық молекуласының ДНК жіпшелеріндегі екі жаңа туындысының пайда болуы. Фермент ДНК – топоизомераза (I, II, III)- тұқымдасының ферменттері бар (яғни нуклеин қышқылдарын ыдыратады) – тізбектің ажырауын қамтамасыз етеді. Днк-топоизомераза І репликативті қос айырым аумағындағы ДНҚ жіпшелерінің біреуін уақытша үзеді, ол ДНҚ спиралінің өз осі (білік) бойынша айналуына мүмкіндік береді. Днк топоизомерасының құрамында тирозин ферменті болады. Тирозин репликативті айырдың түзілуіне қатысып өзі шығып кеттеді. Топоизмераза-II (бактериялық топоизмераза II гираза деп аталады) тізбектердің бір-бірінен ажырап кеткен ұштарын біріктіріп қос тізбекті уақытша үзеді. ДНК - хеликаза - ДНК-ның қос тізбегіндегі сутектік байланысты ажыратады. Ферменттер реакцияға түспес бұрын энергия қажет, сондықтан АТФ – көмегімен әрекеттеседі. Нәтижесінде айыр пайда болады.
Репликациялық айыр- аналық ДНҚ молекуласының бір мезгілде тарқату және синтез процесі жүретін учаскесі.
Элонгация
Элонгация - комплементарлы жұптардың репликациясы, жеке-жеке фрагменттердің 5' → 3' бағытында түзілуі, осы фрагменттердің ДНҚ-лигаза ферменттерінің қатысуымен бірімен бірінің қосылуы.
Элонгация кезінде аналық матрицаға комплементарлы екі жаңа балалық тізбек түзіледі.
- Бірінші аналық тізбекте, комплементарлы нуклеотидтер праймерге жалғастырылып, жаңа тізбек ДНҚ-полимераза III ферментінің əсерінен тоқтаусыз жүреді.
- Ал екінші аналық тізбекте праймерге сүйеніп, ДНҚ тізбегінің бөлшек-
Достарыңызбен бөлісу: |
