Тақырыбы: днқ-ның синтезі: нуклеотид элементтерінің синтезі, олардан нуклеотидтердің содан кейін нуклеотид тізбегінің және комплементарлы тізбектің түзілуін
жүктеу/скачать 2,9 Mb.
|
Энзимология 11
- Бұл бет үшін навигация:
- ДНҚ геликазалары және РНҚ геликазалары
- ДНҚ - праймаза Бактерияларда праймаза ДНҚ хеликазасымен байланысып, примосома
Хеликаза
Хеликаза ферменті, қос тізбектің бірінен-бірінің ажырауынқамтамасыз етеді. Қос тізбектің ажырауына энергия қажет, яғниəрбір азоттық негіздердің жұбын жазу үшін АТФ-тың екі молекуласы гидролизге ұшырайды:2АТФ --→ 2АДФ + 2H3PO4 ДНҚ синтезі үшін РНҚ ұйытқыны ДНҚ праймаза деп аталатын арнайы фермент түзіледі. Праймаза бактерияларындағыдай жеке фермент ретінде немесе ДНҚ полимеразаның суббірлігі ретінде кездеседі. Екі жағдайда да праймаза түрлі жасушалық РНҚ синтездеуге қатысатын РНҚ полимеразалардан өзгеше және полинуклеотидтік тізбек синтезін инициациялауға қабілетті фермент. Эволюциялық жағынан праймазалар РНҚ полимеразалардан пайда болған. ДНҚ тізбегі синтезделе бастағаннан соң РНҚ затрауканың үзіп тастайды және түзілген тесікті жоғары дәлдікпен ДНҚ полимеразалар құрастырады. ДНҚ - праймаза Бактерияларда праймаза ДНҚ хеликазасымен байланысып, примосома деп аталатын кешен түзеді. Праймаза хеликазамен белсендіріледі, содан кейін ұзындығы шамамен 11 ± 1 нуклеотид болатын қысқа РНҚ праймерін синтездейді, оған жаңа нуклеотидтерді ДНҚ полимеразасымен қосуға болады. Архей мен эукариоттық праймазалар-бір үлкен реттеуші және бір кішкентай каталитикалық суббірлігі бар гетеродимерлі ақуыздар. РНҚ сегменттері алдымен ПРАЙМАЗАМЕН синтезделеді, содан кейін ДНҚ полимеразасымен ұзарады.Содан кейін ДНҚ полимераза екі праймаза суббірлігі бар ақуыз кешенін құрайды альфа-ДНҚ полимераза-праймаза кешені. Праймаза-қателіктерге бейім және баяу полимеразалардың бірі. E.coli сияқты организмдердегі Праймазалар, секундына бір праймер жылдамдығымен 2000-нан 3000-ға дейін праймерлерді синтездейді. Праймаза сонымен қатар репликация шанышқысының дамуын тоқтату арқылы жетекші тізбектің артта қалған тізбектен озып кетуіне жол бермейтін тоқтату механизмі ретінде әрекет етеді. Праймазадағы жылдамдықты анықтау кезеңі - екі РНҚ молекуласы арасында алғашқы фосфодиэфирлік байланыс пайда болған кезде. Репликация механизмдері әртүрлі бактериялар мен вирустар арасында ерекшеленеді, мұнда праймаза T7 бактериофагы сияқты вирустардағы хеликазамен ковалентті байланысады. Қарапайым герпес вирусы (HSV-1) сияқты вирустарда праймаза хеликазамен кешендер түзе алады. Праймаза-хеликаза кешені dsdna (қос тізбекті) ашу үшін қолданылады және РНҚ праймерлерін пайдаланып артта қалған тізбекті синтездейді. Праймазамен синтезделген праймерлердің көпшілігінің ұзындығы екі-үш нуклеотидтен тұрады. ДНҚ топоизомеразалары (немесе топоизомеразалар) - ДНҚ-ның топологиялық күйіндегі өзгерістерді катализдейтін ферменттер, босаңсыған және аса ширатылған формаларды, байланысқан (катенизацияланған) және байланыспаған түрлерді, сондай-ақ түйінді және байланыспаған ДНҚ-ны түрлендіреді. ДНҚ-дағы топологиялық мәселелер оның қос спиральды құрылымының өзара байланысты сипатына байланысты туындайды., бұл, мысалы, ДНҚ репликациясы мен транскрипциясы кезінде ДНҚ дупликациясының бұралуына әкелуі мүмкін. Егер өзгеріссіз қалса, бұл бұралу ақыр соңында осы процестерге қатысатын ДНҚ немесе РНҚ полимеразаларын ДНҚ спиралі бойымен жалғастыруды тоқтатады. Екінші топологиялық мәселе репликация кезінде ДНҚ-ны байланыстыру немесе шатастыру нәтижесінде пайда болады. Егер шешілмесе, репликацияланған ДНҚ арасындағы байланыстар жасушалардың бөлінуіне кедергі келтіреді. ДНҚ топоизомеразалары топологиялық мәселелердің осы түрлерінің алдын алады және түзетеді. Олар мұны ДНҚ-мен байланыстыру және қант-фосфат негізін Бір (I типті топоизомераза) немесе екі (II типті топоизомераза) ДНҚ тізбегін кесу арқылы жасайды. Бұл уақытша үзіліс ДНҚ-ны ашуға немесе ашуға мүмкіндік береді және осы процестердің соңында ДНҚ омыртқасы қайта жабылады. ДНҚ-ның Жалпы химиялық құрамы мен байланысы өзгермейтіндіктен, ДНҚ субстраты мен өнімі тек топологиясымен ерекшеленетін химиялық изомерлер болып табылады. жүктеу/скачать 2,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|