Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің «№ 49 орта мектеп» КММ
www.astana-modern.kz
Биология пәні мұғалімі: Хаби Бахытгүл
терийлері
11.1.2.3 - фотосинтездің қараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру.
фотосинтездің қараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіреді.
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
Фотосинтез процесінің қараңғы кезеңі реакцияларында көмірсу түзілуімен аяқталады. Бұл реакциялардың жүруі үшін жарық кезеңінде жинақталған энергия мен заттар пайдаланылады; өсімдіктерде осы циклді ашқаны үшін 1961 жылы М.Кальвин Нобель сыйлығын алды.
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
Үдеріс
нәтижесі
СО2 мен бес көміртекті қанттың АТФ және НАДФ*Н2 энергиясын тасымалдай отырып зат тасымалдау
Глюкозаның түзілуі
фотосинтездің қараңғы кезеңі
Фазаның бірінші сатысы – үшатомды көміртек қосылыстарын алу болып табылады.
Кейбір өсімдіктер үшин бірінші саты – төрт атомды көміртек қосылыстарын түзу. Бұл жолды аустралиялық ғалымдар М.Хетч мен К.Слэк (1966) ашты және оны С4 – фотосинтез деп атады. С4- фотосинтез нәтижесінде де глюкоза мен басқа қанттар түзіледі.
Мысалы: төмендегі реакциядан байқауға болады
6СО2 + 12Н2 + АТФ = С6Н12О6 + 6Н2О
Осылайша фотосинтездің екінші сатысы-хлоропластар стромасында қараңғыда энергия түзумен өтеді. Нәтижесінде көміртегі алғашқы органикалық зат ретінде түзіледі.
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
Тәжірибелік тапсырма
Тапсырма №1. Фотосинтездің қараңғы кезеңіне үлес қосқан ғалымдар еңбегін жазыңыз.
Дескриптор:
Фотосинтездің қараңғы кезеңіне үлес қосқан ғалымдар еңбегін жазады.
Ғалымдар
Еңбегі
2. Мелвин Калвин
3. М.Хетч мен К.Слэк
Тапсырма жауабы
Тапсырма №1.
Ғалымдар
Еңбегі
2. Мелвин Калвин
А. Фотосинтездің қараңғы кезеңі реакцияларында көмірсу түзілуімен аяқталады және қайталанып отыратынын дәлелдеді,1961 ж. Нобель сыйлығын алды.
3. М.Хетч мен К.Слэк
Ә. С4 – фотосинтезді ашты.
Тәжірибелік тапсырма
Тапсырма №2. Төмендегі суреттің құрылымын атап жазып түсіндіріңіз.
Дескриптор:
Суреттің құрылымын анықтап жазып түсіндіреді;
Тапсырма жауабы
Тапсырма №2
Сыртқы мембрана
Ішкі мембрана
Тилакойд
Строма
Сабақты бекіту
Тапсырма №3 Биологиялық диктант. Көп нүктенің орнына тиісті сөзді жазып түсіндіріңіз.
1. Тилакоидтар өзара топтасып ......... пайда болады
2. Фотосинтез процесін жүзеге асыратын өсімдіктердің жасуша ішкілік органоиды-......
3. Тилакоидты граналардан бос кеңістікті ......... деп атайды.
4. Қараңғы кезеңінің реакциясына ....... сәулесі керек емес.
Дескриптор: Көп нүктенің орнына тиісті сөзді жазып түсіндіреді.
Сабақты бекіту тапсырмасының жауабы
Тапсырма №3
Тилакоидтар өзара топтасып граналар пайда болады.
2. Фотосинтез процесін жүзеге асыратын өсімдіктердің жасуша ішкілік органоиды-хлоропласт.
3. илакоидты граналардан бос кеңістікті строма деп атайды.
4.Қараңғы кезеңінің реакциясына күн сәулесі керек емес.
Қорытынды
Рефлекция: «ҚҚҚ» кестесін толтырыңыз.
Қиын
Қызықты
Құнды
Үй жұмысы
§8 Біліміңді тексер:
-Білу, түсіну сұрағы -1 және 2, 44-бетте.
Қолданылған әдебиеттер
Сабақ төмендегі оқулық негізінде құрастырылды.
Биология 11 сынып, Қоғамдық-гуманитарлық бағыт. Оқулық авторылары: Н. Аблайханова, А. Қалыбаева, А. Пәрімбекова;
