Тақырыбы: «Халық санағы: пайда болу тарихы мен жүргізу әдістемесі» Орындаған: Еркінұлы Данияр Тексерген: Тажиева. Д. А. Жоспары
жүктеу/скачать 77,94 Kb.
|
ДЕМОГРАФИЯ
| Қазіргі таңдағы халық санағы
Әлемнің дамыған елдерінде халық санағынан алуға болатын пайда оны өткізуге жұмсалған шығындардан едәуір асып түседі деген сенім бар. Бұл қорытынды халық санағы деректерінің кеңінен таралуының нәтижелеріне және олардың қоғамның өзі туралы білімін сақтау, қолдау және жалғастыру үшін маңыздылығына негізделген. Бүгінгі күні ең шұғыл істердің өзі жоспарлауды, әзірлеуді талап етеді, ал, біздің қоғамның әлеуметтік-экономикалық жағдайының нақты көрінісін көрсететін егжей-тегжейлі статистикалық деректерсіз оларды шешу мүмкін емес. 2021 жылғы ұлттық халық санағына белсенді қатыса отырып, нақты көріністі тек сіз бен біз бере аламыз. Егер санақтардың тарихы туралы айтатын болсақ, қазіргі Қазақстан аумағында тұрақты және орталықтандырылған статистикалық қызметтің, оның ішінде халықты мерзімді есепке алудың пайда болуы XVIII ғасырдың екінші жартысына, яғни Қазақстанның Ресей империясының құрамына кіру кезеңіне жатады. Аймақтағы халық пен мал саны туралы кейбір статистикалық мәліметтер негізінен ресейлік саяхатшылар жүргізген мерзімді есептер арқылы жиналды. Алайда, мұндай есептерде бірыңғай әдістеме, жалпы бағдарлама және оларды жүргізу мерзімдері сақталмады. Тұрғындар көбінесе өздерін жасыруға және туылғандардың едәуір санын, сондай-ақ олардың малдарының санын есептен жасыруға тырысты, өйткені, олар патша үкіметі халыққа мүмкіндігінше салық салу үшін осындай есептердің деректерін пайдаланатынын түсінді. Біздің елдің аумағында ресми санақтар 1897 жылы, 1920, 1926, 1937, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 1999, 2009 жылдары өткізілді. Халық санағы – Қазақстан жылнамасы, оның тарихы. Оның нәтижелері бізге ғана емес, бізден кейін өмір сүретіндерге де бағытталған. Халық санағының мақсаты – халық туралы жалпылама демографиялық, экономикалық және әлеуметтік мәліметтерді алу және жоспарлау. Бұл елдегі халықтың нақты санын, оның құрамы мен өмір сүру жағдайлары туралы ақпаратты білуге, алдыңғы санақтан бері өткен уақыт ішінде осы көрсеткіштердің өзгеру динамикасын бағалауға мүмкіндік береді, бұл ақпарат алдағы жылдардағы елдегі әлеуметтік-экономикалық жағдайдың болашақ есептеулеріне негіз болады. Халық санағының нәтижесі материалдық игіліктерді, мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді бөлу үшін: білім беру (мектептер, мектепке дейінгі мекемелер, балабақшалар және т. б. салуға), денсаулық сақтау (ауруханалар, емханалар, санаторийлер салу, науқастарды емдеу үшін жаңа медициналық жабдықтар сатып алу және т. б.), өнеркәсіптік даму үшін (әлеуметтік және экономикалық мұқтаждар үшін қажетті өнеркәсіптік, тұрғын және тұрғын емес құрылыс объектілерін салу және т. б.) және барлық басқа, Қазақстан Республикасы азаматтарының өмір сүру жағдайларын жақсарту үшін қажет. Елдегі карантиндік шараларға байланысты Ұлттық санақ 2020 жылдан 2021 жылға ауыстырылды. Биылғы Ұлттық санақтың басты жаңалығы – процесті автоматтандыру және планшеттердегі санақ парақтарын толтыру. Халық санағынан өз бетінше өту үшін 1 қыркүйектен 15 қазанға дейін мамандандырылған sanaq.gov.kz және e-gov.kz сайттары өз жұмысын бастайды, ал, 1-30 қазан аралығында – интервьюерлер санақты дәстүрлі тәсілмен жүргізеді. жүктеу/скачать 77,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|