Металдардың бүліну процесі коррозия латынша: (corrodere –желіну) деп аталады.
Жемірілудің келтірген зиянынан металл бұйымдар пайдалануға жарамсыз болып қалады, бұл тіпті түрлі апаттарға соқтыруы мүмкін. Коррозияның әсерінен дүние жүзінде балқытылған металдардың және оның құймаларының 10 коррозияға ұшырайды екен.
Ескерткішті сақтау әдісі
300 метрлік болат қаңқалы бұл мұнараның құрылысы таза болат және әр түрлі қоспалардан тұрады. Оның басты ауруы – болат қаңқаларының уақыт өткен сайын бүлініп, жемірілуі. Бұл аурумен күресу үшін үздіксіз химиятерапияның пайдасы мол.
Бұл мұнараны 18 рет сырлады. Соның салдарынан оның массасы 9000 тоннага жетіп отыр. Әр сырланған сайын оның массасы 70 тоннаға артып отырады екен.
Коррозиядан қорғау әдістері:
1) Қаптау (металдық, бейметалдық)
2) Жемірілуге қарсы құймалар
3) Сүйеніш (протектор) қорғаныш.
4) Орта құрамын өзгерту (ингибитор) деаэрация
5) Металдарды жаңа конструкциямен ауыстыру.
Металдарды қоспалау
Бұл металдардың коррозиялық беріктігін арттырудың тиімді әдісі. Қорытпаның немесе металдың құрамына қоспалау кезінде металдың пассивтілігін тудыратын қоспалаушы элементтер (хром, никель, молибден және т.б.) енгізіледі.
Пассивация деп металдың немесе қорытпаның анодтық процестің тежелуінен туындаған жоғары коррозиялық орнықтылық жағдайына өту процесі аталады. Металдың пассивті жай-күйі оның бетінде оксидті пленканың құрылымы бойынша жасалған пайда болуымен түсіндіріледі (оксидті пленка металдың кристалдық торлары мен түзілетін оксидтің барынша ұқсас болған жағдайда қорғаныс қасиеттеріне ие).
Коррозияны қорғау үшін металл бұйымдарының бетінде жасанды жасалған қабаттар қорғаныш жабындары деп аталады. Қорғау жабындарын жағу-коррозияға қарсы күрестің ең кең таралған әдісі. Қорғау жабындары бұйымды тоттанудан сақтап қана қоймай, сонымен қатар беттерге бірқатар құнды физикалық-химиялық қасиеттер (тозуға төзімділік, электр өткізгіштігі және т.б.) береді. Олар металл және металл емес болып бөлінеді. Қорғаныс жабындарының барлық түрлері үшін жалпы талаптар Жоғары адгезиялық қабілет, агрессивті ортада тұтастық және төзімділік болып табылады.
Металл жабындар ерекше жағдайға ие, себебі олардың әрекеті екі жақты сипатқа ие. Жабынды қабатының бүтіндігі бұзылмайынша, оның қорғаныс әрекеті қорғалатын металдың бетін қоршаған ортадан оқшаулауға түседі. Бұл кез келген механикалық қорғаныс қабатының (бояу, оксидті пленка және т.б.) әсерінен айырмашылығы жоқ. Металл жабындар коррозиялық агенттер үшін өткізбейтін болуы тиіс.
Металл емес қорғаныс жабындары
Олар органикалық емес және органикалық болуы мүмкін. Бұл жабындардың қорғаныс әрекеті негізінен металды қоршаған ортадан оқшаулауға түседі.Органикалық емес жабындар ретінде органикалық емес эмальдар, металл оксидтері, хромның, фосфордың қосылыстары және т.б. қолданылады.
Органикалық емес эмальдар
Органикалық емес эмальдар құрамы бойынша силикаттар, яғни кремний қосылыстары. Мұндай жабындардың негізгі кемшіліктеріне жылу және механикалық соққылар кезінде сыну және жарылу жатады.
Лак-бояу жабындары
Лак-бояу жабындары ең көп таралған. Лак-бояу жабыны тұтас, газ және су өткізбейтін, химиялық тұрақты, икемді болуы, материалмен жоғары ілінуі, механикалық беріктігі мен қаттылығы болуы тиіс.
Химиялық әдістер
Химиялық әдістер өте әртүрлі. Оларға, мысалы, металл бетін химиялық реакцияға кіретін және оның бетінде тұрақты химиялық қосылыс пленкасын құрайтын заттармен өңдеу жатады, оны қалыптастыруға өзі қорғалатын металл қатысады. Мұндай тәсілдердің қатарына оксидтеу, фосфаттау, сульфидтеу және т. б. жатады.
