Тақырыбы: «Репрессияға ұшыраған ақын-жазушылар»

( Нілді, Спасск, Қарағанды заводтарының жұмыскерлеріне арналады)

Түсің суық, тәнің шойын, жалаңаш.

Тұрмыс лажын жер астынан іздеген,

Күндіз – түні алысқаның көмір тас.

Ауыр балға, ауыр қайла, күрегің.

Күшті қолда: болат жұмыр білегің.

Балшық басқан, күйе басқан жалаңаш,

Бауырларым, теңелуің – тілегім.

Жүректің де әлі – ақ бітер жарасы,

Орнар бақыт бітіп дүние аласы.

Қажымандар, михнатта – рахат бар,

Бауырларым, қалың нашар баласы.

 

1 – жүргізуші

С. Сефуллиннің «Өткен күндер» атты алғашқы өлеңдер жинағы халық өмірі мен тұрмысын кең көлемде жырлады. 1916 жыл оқиғасы, революция шындықтары, өмір - тұрмыс сырлары «Тар жол, тайғақ кешу» романында суреттелген.

         Оның «Асау тұлпар», «Домбыра», «Экспресс» атты өлеңдер жинағы және т.б. шығармалары халық жүрегінен үлкен орын алды.

         Сазгер ретінде  Сәкен  Сейфуллин қазақтың жаңа музыкасының дамуына өзінің тамаша әндерімен үлес қосты.

3 – оқушы

Сендерге, қарындастар,

Сендерге, інілер,

Сендерге арналды бұл әндер!

Дүниенің құлдық шынжырын қиратып,

Әділідік, тендік іздеген.

Тұрмыстың таршылық зынданын бұзып,

Еркіндік, кеңдік іздеген,

Көкіректері жанып бақыт іздеген, жастар,

Сендерге арналды бұл әндер.

 

2 – жүргізуші

1936 жылы қазақ әдебиетінің көзі тірі классигі С.Сейфуллиннің әдеби қызметінің 20 жылдығы тойланып, әлеуметтік ерекше қызметі ескеріліп, оған Еңбек Қызыл Ту ордені берілді. Сталиннің жеке басына табыну кеселінен жазықсыз жалаға – репрессияға ұшыраған Сәкен Сейфуллин 1938 жылы 25 ақпанда мерт болды. Әкесі Сейфолла да репрессияға ұшырады.

 

1 – жүргізуші

         Жетісудың бай табиғаты, ақындық, батырлық дәстүрлері Ілиястың өмірге, ізгелікке, сұлулыққа құштар болып өсуіне көп ықпал етті.

 

4 оқушы

Жер таппан жерде жетер Жетісуым:

Күркілдек, Көксу, Лепсі, Іле, Шуым

Асқардың аспан сүйген сілекейін,

Жан барма таппайтұғын, айтпайтұғын.

Тарбиған Тарбағатай жердің құты,

Барлық – ол «қыдыр түннен көшкен жұрты».

Оранған ақ кебенек аруақты Алтай

Төгіліп бізге таман жатыр мұрты.

 

5 оқушы

Қып – қызыл жамағандай тауды мыспен,

Қорғасын қорығындай су – күміспен.

Құймақы, қоңыр қара жақпарлары

Арналып отырғандай алып күшпен.

Таутеке, марал, бұғы тағылары,

Тау – тасын мекендеген қысы – жазы.

 

6 оқушы

Балқашты қамыс қамап желкілейді.

Атанған алты өзені Жетісудың

Балқашқа бауырым деп еңкілдейді.

Неше елді аттандырған құтты қоныс

Әлі тұр әсемдігі тауысылмай.

Суретін сөз баяндап жеткізе алмас,

Жерінің Жетісуы бәрі осындай!

 

2 – жүргізуші

Ілияс Жансүгіров Алматы, Ташкент қалаларындағы ағарту ісіне қатысты курстарда оқыды. Фольклорлық экспедицияға шығып, баспасөзге араласты. «Сағанақ» атты алғашқы кітабы 1928 жылы жарық көрді. Ілиястың ақындығы «Тілші», «Кедей еркі», «Арман», «Әншіге» деген шағын өлеңдерінен басталып, «Дала», «Күй», «Күйші», «Құлагер» атты көлемді поэмаларымен жалғасын тапты. Ақын «Дала» поэмасында – Алтай мен Атырау, Алатау мен Еділ, Сібір мен Самарқанд, Шу мен Сыр секілді кең – байтақ өлкені мекен еткен қазақ халқының өмір – тұрмысын, дәстүр - өнегелерін шабытпен суреттейді. Ал, «Күй» және «Күйші» поэмаларында тарих пен тағдыр ісі, қазақ халқының бастан кешкен оқиғалары тартымды жырланады.