Демаркация процессінің дамуы және тері жамылғысы мен төмен температура әсер еткен тіндердегі грануляция процессі басталатын уақыт
Алғашқы күндері ауырсыну болады, кейін тек байлап-таңу кезінде ғана болады.
Реактивтік кезең
Реактивтік кезең
Жылытудан кейін дамиды, оған гипоксия, қабыну, тіндердің некрозы тән. Үсіктің клиникалық дәрежесін 12-24 сағаттан кейін немесе кейбір жағдайларда одан да жай уақытта анықтауға болады.
Патогенезі
Үсікте тіндердердің бұзылысы маңызды орын алады. Тіндердің некроздалуы суықтың әсерінен емес, қан айналымның бұзылысына байланысты: спазм, реактивті сатысындағы қан тамырлардың парезі(капиллярлар мен ұсақ артериялар), қан ағысының баяулауы, қанның формалық элементтерінің стазы, тромб түзілісі.
Содан кейін қан тамыр қабырғасындағы морфологиялық өзгерістер қосылады: эндотелиалды құрылымның плазманы сіңіруі, эндотелийдің ісінуі, некроз түзілуі.
Компенсация. ОЖЖ қозуы (гипоталамо-гипофизарлы-бүйрек үсті безі жүйесі, қордағы майлар мен гликоген ыдырауы). Макроэргиялық тотығу процесіне байланысты термогенез бірден жоғарылайды. Осымен қатар артериоланың спазмы мен тіндік қан айналым төмендеуіне байланысты жылу алмасу төмендейді.
Декомпенсация. ОЖЖ мен эндокринді бездердің жасушаларының зат алмасуының таусылуы. Энергетикалық қордың таусылуы, микросомальды субстраттардың тотығуының төмендеуі. Антиоксидант жүйесімен бақыланбайтын липидтің сутегілік тотығу өнімдерінің жоғарылауы. Жасуша мембранасының өткізгіштігі бұзылады. Артерия тамырының тонусы төмендейді, венаның дилатациясы, ортаңғы капиллярлы қысымның төмендеуі.
Жүрек жұмысы төмендейді. Бүйрек арқылы катиондардың көптеп шығуы натрий, калий, кальций иондарының концентрациясын төмендейді, су-электролиттік тепе- теңдік бұзылады. Гипоксияның тереңдеуінен сүт қышқылы жиналып метаболизмдік ацидоз дамиды.
