ІІ
|
Үй тапсырмасын тексергенде мынадай сұрақтар мен тарсырмалар береді: Солтүстік Американың жер бедері ерекшеліктерін атаңдар. Таулары мен жазықтарының жату бағыттары қандай? Солтүстік Америка мен Еуразияның жер беті құрылыстарын салыстырыңдар. Солтүстік Американың негізгі тау жүйелерін, таулы қыраттарын, үстірттерін атап, оларды картадан көрсетіңдер. Солтүстік Америка материгінде қандай пайдалы қазбалар кездеседі? Картадан олардың орналасқан жерлерін көрсетіңдер.
|
Оқушылар мұғалімнің сұрақтарына жауап беріп, тапсырмаларды орындайды. Солтүстік Американың жер бедері ерекшеліктерін атайды. Таулары мен жазықтарының жату бағыттары солтүстіктен оңтүстікке қарай. Солтүстік Америка мен Еуразияның жер беті құрылыстарын салыстырады. Солтүстік Американың негізгі тау жүйелерін, таулы қыраттарын, үстірттерін атап, оларды картадан көрсетеді. Солтүстік Америка материгінде кездесетін пайдалы қазбаларды атайды. Картадан олардың орналасқан жерлерін көрсетеді.
|
ІІІ
|
Мұғалім оқулықтағы параграфтың басында берілген тақырыпқа кіріспе әңгімелесу сұрақтарын пайдалана отырып, климаттың қалыптасуына қандай факторлардың әсер ететіндігін анықтайды.
Бұл тақырыпта өткенде оқушылардың климаттық картамен жұмыс істеу дағдылары қалыптасқандықтан картаны пайдалана отырып әңгімелесу әдісі арқылы өткізуге болады.
Солтүстік Америка материгі қандай ендіктердің аралығында орналасқан? Солтүстік Америка материгінің жер бедерінің ерекшеліктерін естеріңе түсіріңдер.
Материктің Солтүстік полярлық шеңбері мен Солтүстік тропиктің аралығында орналасуы күн сәулесінің әр түрлі түсуіне және әр түрлі ауа массаларының қалыптасуына себеп болады.
Шығысы мен батысында таулармен қоршалып жатуы Тынық және Атлант мұхиттарынан келетін ылғалды ауаны ішке енгізбейді.
Материктің орта бөлігіндегі кең байтақ жазықтар арқылы солтүстіктен оңтүстікке және оңтүстіктен солтүстікке қарай ауа еркін қозғала алады. Осының салдарынан ауа массалары арасында температура мен қысымның үлкен айырмашылықтары туып, құбылмалы ауа райын қалыптастырады.
Солтүстік Американың ішкі сулары тақырыбын мүмкіндігінше оқулықпен және карталарды пайдаланып өз беттерінше оқып үйренуге болады. Мұғалім өзендер мен көлдерге алаптары бойынша сипаттама жасау үшін картаны пайдалана отырып, әңгімелесу өткізеді. Ол үшін мынадай сұрақтар қояды: Солтүстік Америка өзендері қай мұхиттарға құяды? Атлант мұхиты алабына жататын ірі өзендерді көрсетіңдер.
Солтүстік Америка өзендер жүйесі климаттық жағдай мен жер бедеріне байланысты біркелкі таралмаған. Олардың басым бөлігі Солтүстік Мұзды мұхит пен Атлант мұхитына бағытталған. Тынық мұхит алабындағы өзендер ұзындығы қысқа болып келеді. Мұғалім оқушыларға атлас карталарын және кескін картаға түсірген мұхит алаптары шекараларын көрсете отырып, өзен жүйелерінің бұлай орналасу себептерін анықтауларына тапсырма береді.
Мұғалім өзендерге жеке алаптары бойынша сипаттама беруді Атлант мұхиты алабынан бастайды. Оқушыларға мынадай әңгімелесу сұрақтарын қояды: Атлант мұхиты алаптары суайрық жоталары қай жермен өтеді? Атлант мұхиты алаптарына жататын ірі өзендерді атап, оларды картадан көрсетіңдер. Бұл өзендердің қоректену ерекшеліктерін анықтаңдар.
Атлант мұхиты алаптары өзендері мен көлдерін оқып үйренгенде, мұғалім жалпы сипаттамадан басқа, Миссисипи өзені жүйесін сипаттауға тоқталады.
Мұғалім Солтүстік Американың көлдеріне сипаттама бергенде көл қазаңшұңқырларының пайда болу жолдарына олардың өзіндік ерекшеліктеріне тоқталады. Ұлы көлдер туралы оқушыларға әңгімелеп береді.
Мұғалім Солтүстік Американың көлдеріне сипаттама бергенде көл қазаңшұңқырларының пайда болу жолдарына олардың өзіндік ерекшеліктеріне тоқталады. Ұлы көлдер туралы оқушыларға әңгімелеп береді.
|
Мұғалімді тыңдап, параграфтың басында берілген тақырыпқа кіріспе әңгімелесу сұрақтарына жауап береді. Осы сұрақтарға жауап алу негізінде Солтүстік Америка климатының қалыптасуының өзіндік ерекшеліктері мынадай себептерге байланысты болатынын анықтайды:
а) солтүстік полюске жақын орналасуы;
ә) солтүстіктен оңтүстікке қарай ұзына бойы созылып жатуы;
б) оңтүстікке қарай сүйірленуі;
в) тау жоталарының меридиан бағытында жатуы;
г) материктің орталық бөлігін кең көлемді жазықтардың алып жатуы.
Оқушылар Солтүстік Америка материгінің климатының қалыптасу ерекшеліктерін анықтағаннан кейін оқулық мәтінін және карталарды пайдалана отырып, Еуразия мен Солтүстік Американың климаттық белдеулеріне салыстырмалы түрде сипаттама береді.
Климаттық белдеу
|
Солтүстік Америка
|
Еуразия
|
Арктикалық
|
|
|
Субарктикалық
|
|
|
Қоңыржай
|
|
|
Субтропиктік
|
|
|
Тропиктік
|
|
|
Субэкваторлық
|
|
|
Экваторлық
|
|
|
Оқушылар оқулық мәтінінде кездескен өзендер мен көлдердің аттарын дәптерлеріне жазып отырады. Кескін картаға Солтүстік Мұзды, Атлант және Тынық мұхиттары алаптары шекараларын сызып, өзендер аттарын жазады.
Оқушылар кескін картаға Солтүстік Американың
ірі өзендері мен көлдерін түсіреді.
|
