- экономикалык, маданий
карым
- катышта болуп келүүдө. Ошонун натыйжасында кыргыз тилине орус тилинин таасири астында
башка тилдерден калькаланып кирген жаңы сөздөр, жаңы сөз тизмектери лексикабызды байытууда.
Калькаланын айрым бир үлгүлөрү бир тилден экинчи тилге өтүү менен гана чектелип калбайт. Ошол
үлгү андан башка тилдерге да көчүп, жаңы сөздөрдүн жасалышына себеп болушу мүмкүн. Мисалы: орус
тилиндеги
полуостров немисче ушундай эле маанидеги
halbinsel деген сөздүн үлгүсүнө салынып,
калькалоодон улам келип чыккан. Этимолог М.Фасмердин маалыматы боюнча мындай калька немец
тилине француз тили аркылуу келип жеткен. Мунун андан аркы түпкү теги латынча
paeninsula деген
сөзгө барып такалат. Кыргыз тилиндеги
жарым арал буга түздөн-түз байланышы бар калька. Ал бизге
орус тили аркылуу келип жеткен [1, 206-208-бет].
Адатта, калька аркылуу пайда болуучу сөз каражаттарынын ар кандай түрлөрү бир тилден экинчи
тилге которуу иштеринин өнүгүшү, же ушундай жол менен термин жаратуу аракетинин башталышы
менен кошо пайда боло тургандыгы белгилүү. Мындай шарттар кыргыз тили үчүн ушул кылымдын
20
