Тақырып № Материалдардың физикалық қасиеттері және гигроскопиялық қасиеттері. Дәріс. Физикалық деп материалдардың заттармен
жүктеу/скачать 72,42 Kb.
|
4-5-6 тақырып. Материалтану.
- Бұл бет үшін навигация:
- Түс қабылдау
| Восприятие цвета — сложный процесс, на который влияет ряд факторов физического, физиологического и психологического характера.
Эти факторы необходимо учитывать как в производстве текстильных материалов (при разработке рисунков, подборе цветов, крашении и печатании), так и в производстве швейных изделий (при моделировании, конструировании и выборе материала для конкретных изделий). Цвета красные, оранжевые, желтые, желто-зеленые считаются теплыми; они ассоциируются с представлениями о солнечном свете, теплых, нагретых телах. Қанықтылық - бұл бірдей түсті реңкке ие, бірақ хроматиканың әртүрлі дәрежесі бар екі түсті сезімді ажыратуға мүмкіндік беретін сапалы түс сезімі. Бұл сипаттама қанықтылық шектерімен бағаланады. Спектрлік түстердегі қанықтылықтың ең үлкен шегі: ахроматикалық түстің қанықтылық шегі нөлге тең. Түс қабылдау - бұл бірқатар физикалық, физиологиялық және психологиялық факторлар әсер ететін күрделі процесс. Бұл факторларды тоқыма материалдарын өндіру кезінде де (үлгілерді әзірлеуде, түстерді таңдауда, бояу мен басып шығаруда), тігін бұйымдарын өндіруде де (модельдеу, жобалау және нақты бұйымдарға арналған материалдарды таңдау кезінде) ескеру қажет. Қызыл, қызғылт сары, сары, сары-жасыл түстер жылы болып саналады; олар күн сәулесі, жылы, қызған денелер туралы идеялармен байланысты. Жарықтық - берілген түс пен ақ түс арасындағы ортақ дәрежені көрсететін сезімнің сипаттамасы. Өзін-өзі жарықтандырмайтын денелердің жеңілдігі олардың Жарық қасиеттеріне, атап айтқанда шағылысу қабілетіне байланысты. Цвета зелено-голубые, голубые, синие, фиолетовые называют холодными, так как они ассоциируются с цветом льда, металла. Белые и теплые цвета яркие, вы ступающие; они хорошо выявляют поверхность материала, его фактуру, конструктивные элементы изделия, подчеркивают объемность фигуры, придают ей полноту. Темные и холодные цвета, наоборот, скрывают поверхность, объемность материала. Изделия, изготовляемые из материалов светлых и теплых цветов, требуют более тщательной обработки, так как малейшие ее неточности будут выглядеть как дефекты внешнего вида изделия. Понятия теплых и холодных цветов не совпадают с физическими понятиями теплых и холодных окрасок. Теплота солнечного света или нагретого тела обусловливается инфракрасным излучением. Поэтому окраски, отражающие в большей степени инфракрасные лучи, меньше нагревают материал и носят названия холодных, а окраски, поглощающие инфракрасные лучи, в большей мере нагревают материал и поэтому называются теплыми. В этой связи для летнего сезона рекомендуют материалы холодной окраски, а для осенне-зимнего — теплой. Жасыл-көк, көк, көк, күлгін түстер суық деп аталады, өйткені олар мұздың, металдың түсімен байланысты. Ақ және жылы түстер ашық, сіз қадам жасайсыз; олар материалдың бетін, оның құрылымын, құрылымдық элементтерін жақсы анықтайды-сіз бұйымдар, фигураның көлемін баса көрсетеді, оған толықтық береді. Қараңғы және жақсы түстер, керісінше, материалдың бетін, көлемін жасырады. Ашық және жылы түсті материалдардан жасалған бұйымдар мұқият өңдеуді қажет етеді, өйткені оның ең кішкентай дәлсіздіктері сыртқы vi-da өнімінің ақауларына ұқсайды. Жылы және суық түстер ұғымдары жылы және суық түстердің физикалық түсініктерімен сәйкес келмейді. Күн сәулесінің немесе қыздырылған дененің жылуы инфрақызыл сәулеленумен байланысты. Осыған сәйкес, инфрақызыл сәулелерді көбірек көрсететін түстер материалды аз қыздырады және суық деп аталады, ал инфрақызыл сәулелерді сіңіретін түстер материалды көбірек қыздырады, сондықтан оларды жылы деп атайды. Осыған байланысты жазғы маусымға суық түсті материалдар ұсынылады, ал күзгі-қысқы — жылы материалдар ұсынылады. На восприятие цвета существенно влияют характер освещения, его спектральный состав и мощность. При смене источника освещения возможно изменение восприятия светлоты, насыщенности и тона цвета. При солнечном освещении теплые цвета воспринимаются менее насыщенными и менее светлыми, а холодные — более светлыми, чем при вечернем освещении. Поэтому для изделий, надеваемых в яркий, солнечный день весенне-летнего сезона, рекомендуются материалы насыщенных цветов и рисунков. При смене источника освещения или увеличении его мощности без изменения спектрального состава изменяется цветовой тон, что необходимо учитывать при определении назначения материала (например, для дневных или вечерних платьев). Влияние источников освещения учитывается также при определении оптических свойств материалов, когда используются источники с определенными, стандартизированными характеристиками излучения. Восприятие цвета зависит от состава воспринимаемого светового потока, соотношения хроматического и ахроматического излучений, что связано с характером поверхности материала и оптическими свойствами. Түстерді қабылдауға жарықтандырудың табиғаты, оның спектрлік құрамы мен қуаты айтарлықтай әсер етеді. Жарық көзін өзгерткен кезде, түстің жарықтығын, қанықтылығын және тонусын қабылдаудың өзгеруі мүмкін. Күн сәулесімен жылы балауыз түстері кешкі жарыққа қарағанда аз қаныққан және аз ашық, ал суық түстер жеңіл болады. Сондықтан көктем-жаз маусымының жарқын, шуақты күнінде киілетін өнімдер үшін бай түстер мен ри-сункалардың материалдары ұсынылады. Жарық көзін өзгерту немесе оның қуатын өзгертусіз арттыру кезінде спектрлік композиция түс реңін өзгертеді, оны материалдың мақсатын анықтау кезінде ескеру қажет (мысалы, күндізгі немесе кешкі көйлектер үшін). Жарық көздерінің әсері белгілі, стандартталған сәулелену сипаттамалары бар көздер пайдаланылған кезде материалдардың оптикалық қасиеттерін анықтау кезінде де ескеріледі. Түсті қабылдау алынған жарық ағынының құрамына, материалдың беткі сипатына және оптикалық қасиеттеріне байланысты хроматикалық және ахроматикалық сәулеленудің арақатынасына байланысты. На прозрачных волокнах текстильных материалов цвет воспринимается как более насыщенный, так как они более избирательно поглощают световой поток, чем непрозрачные. На гладкой блестящей поверхности цвет воспринимается более ярким, светлым, чем на неровной. Цвет материалов, имеющих большую толщину или ворсовую поверхность, способствующую многократному отражению излучений волокнами, воспринимается более насыщенным, менее светлым. Изменение длины или наклона ворса меняет условия отражения потока излучений, а вместе с этим и восприятие цвета материала. По этой же причине цвет более изношенных участков одежды отличается от цвета менее изношенных. На ощущение цвета влияет расположение цветов — так называемый одновременный контраст, который приводит к изменению как светлоты, насыщенности, так и цветового тона. При нахождении рядом двух разно ярких участков ахроматических цветов изменяется их светлота: у границы раздела менее светлый участок становится светлее и, наоборот, более темный участок — темнее; серый рисунок на черном фоне повышает свою светлоту. Тоқыма материалдарының мөлдір талшықтарында қанық түс деп қабылданады, өйткені олар мөлдір емес материалдарға қарағанда жарық ағынын таңдаулы түрде сіңіреді. Тегіс, жылтыр бетте түс тегіс емес бетке қарағанда ашық, жарық сезіледі. Талшықтармен сәулеленудің бірнеше рет шағылысуына ықпал ететін үлкен қалыңдығы немесе түкті беті бар материалдардың түсі қаныққан, аз жеңіл деп қабылданады. Ұзындығының өзгеруі немесе үйіді (ворс) еңкейту сәуле толқындар ағынының шағылысу жағдайларын өзгертеді, сонымен бірге материалдың түсін өзгертеді. Сол себепті киімнің тозған жерлерінің түсі аз тозған түстерден ерекшеленеді. Түс сезіміне түстердің орналасуы әсер етеді - бір мезгілді контраст деп аталады, бұл жарықтың, қанықтылықтың және түс реңінің өзгеруіне әкеледі. Ахроматикалық түстердің екі түрлі учаскелерінің жанында болған кезде олардың жарықтығы өзгереді: бөлімнің шекарасында жеңіл учаске жеңілірек болады және, керісінше, қараңғы учаске — оның тақырыбы; сұр сурет қара фонда ол өзінің ашықтығын арттырады. Аналогичная картина наблюдается при соприкосновении хроматических цветов с ахроматическими. Чем больше различие в светлоте, тем сильнее световой контраст. При соприкосновении хроматических цветов воспринимаемый световой поток как бы суммируется и ощущается как новый цвет. Например, на красном фоне оранжевый цвет желтеет, желтый зеленеет, зеленый голубеет. Эффект одновременного контраста широко используется в текстильном производстве при выполнении рисунков на материалах, а также в швейном производстве при подборе комплектов одежды, деталей изделий, фурнитуры и т.п. При использовании одновременного контраста во внимание принимают не только соотношение цветов, но и размеры участков цветов. Ұқсас үлгі хроматикалық түстер ахроматикалық түстермен байланыста болған кезде байқалады. Жарықтың айырмашылығы неғұрлым көп болса, жарық контрасты соғұрлым күшті болады. Хроматикалық түстер жанасқанда, қабылданатын жарық ағыны жинақталып, жаңа түс сияқты сезіледі. Мысалы, қызыл фонда қызғылт сары сары, сары жасыл, жасыл көк болады. Бір мезгілде Контрасттың әсері тоқыма өндірісінде материалдардағы сызбаларды орындау кезінде, сондай-ақ киім жиынтықтарын, бұйымдардың бөлшектерін, аксессуарларды және т.б. таңдау кезінде тігін өндірісінде кеңінен қолданылады. При этом учитываются законы гармонии цвета, т.е. такое сочетание цветов, которое вызывает положительную эстетическую реакцию. Существенное значение имеет точная оценка цветового различия по тону, насыщенности и светлоте. Необходимость оценки цветового различия возникает в разных ситуациях: при воспроизведении цвета стандартного образца в процессе окрашивания текстильных, кожевенных материалов, когда необходимо подобрать красители таким образом, чтобы цвет окрашенного образна был тождествен цвету эталона; при установлении разно-оттеночности материала, которая выражается в наличии участков материала, различающихся по цвету, и связана с изменениями условий или нарушениями технологических режимов крашения и отделки. Цветовое различие выявляется и при оценке устойчивости окраски материала к различным факторам воздействия — свету, влажности, повышенным температурам, химическим веществам, находящимся в атмосфере, моющим препаратам, потовыделениям и т.д. Изменение цвета под действием этих факторов происходит в результате изменения состояния молекул красителя и химических процессов, приводящих к его деструкции. Степень протекания этих процессов зависит от интенсивности и продолжительности действия факторов, а также устойчивости красителя. Бұл түс үйлесімінің заңдылықтарын, яғни оң эстетикалық реакцияны тудыратын түстердің үйлесімін ескереді. Түс айырмашылығын тон, қанықтылық және жеңілдік бойынша дәл бағалау маңызды. Түс айырмашылығын бағалау қажеттілігі әртүрлі жағдайларда туындайды: тоқыма, былғары материалдарын бояу процесінде стандартты үлгіні көбейту кезінде, бояғыштарды осылай таңдау қажет болғанда осылайша, боялған кескіннің түсі эталонның түсімен бірдей болады; материалдың әр түрлі сәулеленуін анықтаған кезде, түсі әртүрлі материалдың учаскелерінің болуымен көрінеді, бояу мен әрлеудің технологиялық режимдерінің өзгеруіне немесе бұзылуына байланысты. Түс айырмашылығы материалдың әртүрлі әсер ету факторларына — жарыққа, ылғалдылыққа, жоғары температураға, атмосферадағы химиялық заттарға, жуғыш заттарға, терлеуге және т. б. төзімділігін бағалау кезінде де анықталады. Осы факторлардың әсерінен түстің өзгеруі бояу молекулаларының күйінің өзгеруі және оның жойылуына әкелетін химиялық процестер нәтижесінде пайда болады. Бұл про-ның ағу дәрежесі процестер факторлардың қарқындылығы мен ұзақтығына, сондай-ақ бояғыштың тұрақтылығына байланысты. Хроматический цвет представляет собой смешивание монохроматического излучения с ахроматическим. Доминирующая длина волны показывает длину волны монохроматического излучения, которое нужно смешать с ахроматическим, чтобы получить цветность данного образца. Приведем длины волн монохроматического излучения (цветов, составляющих белый дневной свет): Белизна. Для понятие «светлота» часто заменяется понятием «белизна», которая показывает общее в ощущениях цвета данной и идеальной белой поверхности. В понятие «белый материал» вкладывается представление о поверхности, хорошо рассеивающей световой поток, т.е. имеющей малую степень избирательного поглощения. Белизну текстильных материалов повышают путем химического и физического воздействий (беление, мытье, чистка), подцветки синими красителями и пигментами, воздействия оптических отбеливающих веществ. Она является одной изважнейших характеристик качества неокрашенных текстильных материалов. Белизна текстильных материалов оценивается коэффициентом яркости г, измеренным при длине волны 540 нм, и коэффициентом подцветкир, рассчитанным как отношение коэффициентов яркости, измеренных при длине волн 540 и 410 нм, жүктеу/скачать 72,42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|