8.2 Құбыр көлігінің жұмыс технологиясымен құбырлардың жіктелуі Құбыр көлігінің жұмыс істеу технологиясы жүктерді айдау үздіксіздігімен сипатталады. Құбыржолдардың өнімділігін арттыру үшін, ал кейде қайта айдауды жүзеге асыру үшін (мысалы, сол мұнайдың ерекше тұтқыр сорттары) жүктердің физикалық-химиялық қасиеттерін өзгертудің технологиялық қажеттілігі туындайды. Сондықтан жекелеген жағдайларда температураны қыздыру немесе төмендету, сусыздандыру, араластыру, газсыздандыру (химиялық қосылыстармен бөлінетін уландырғыш заттардың улы емес өнімдерге дейін ыдырауы) және басқа да әрекеттерді жүзеге асыру қажет. Мысалы, парафинді мұнай сорты 50 оС – қа дейін қыздырылады, түрлі газдар сұйылту үшін әртүрлі температураны талап етеді (бутан минус 48 оС температурада, пропан – минус 45 оС кезінде, ал аммиак-минус 33 оС кезінде сұйылтылады).
Магистральдық мұнай құбырларының құрамына желілік құрылыстар, бас және аралық айдау және құю сорғы станциялары мен резервуарлық парктер кіреді.
Өз кезегінде желілік құрылыстар:
- тармақталған, бекіту арматурасы бар, табиғи және жасанды кедергілер арқылы өтетін құбырлар (дайындалған тауарлық мұнай кәсіпшілігінен шығу орнынан), астар тораптары-
құбыржолдарды коррозиядан электрохимиялық қорғау қондырғыларымен;
- конденсатты сақтауға және газсыздандыруға арналған сыйымдылықтар, мұнайды авариялық шығаруға арналған жер амбарлары;
- құбыр трассасының бойында орналасқан тұрақты жолдар мен тікұшақ алаңдары және оларға кіреберістер, құбырдың орналасқан жерінің тану және сигналдық белгілері;
- мұнайды жылыту пункттері.
Магистральдық құбырдың негізгі элементтері - құбырдың өзі болып табылатын үздіксіз дәнекерленген құбыр. Құбыр қабырғаларының қалыңдығы 10 МПа-ға жетуі мүмкін құбырдағы жобалық қысыммен анықталады. Тұрақты топырағы бар аудандар бойынша немесе батпақ арқылы салынатын құбырларды тіректерге немесе жасанды үйінділерге салуға болады.
10-30 км аралықпен трассаның рельефіне байланысты құбыржолында апат немесе жөндеу болған жағдайда учаскелерді жабу үшін желілік ысырмалар орнатылады.
Айдау (сорғы) станциялары, әдетте, электр жетегі бар орталықтан тепкіш сорғылармен жабдықталады. Мұнай құбырының басында мұнай кәсіпшілігіне жақын немесе жеткізуші құбырлардың соңында орналасқан бас мұнай айдау станциясы орналасқан.