Тақырып 1. Электромагниттік өрістің негізгі түсініктері мен заңдары
1.1. Электрдың физикалық табиғаты. Электр өріс пен тізбектін элементтер мен параметрлері
1.1.1. Электр зарядтар
Дәріс жоспары
Электрдың физикалық табиғаты
2. Электр зарядтар
3. Электр өрісінің потенциал мен кернеу
4. Электр ток
5. Кедергі мен өткізгіштік
6. Электр қозғаушы күш және энергия көздері
Физикадан белгілі: барлығы физикалық денелері мен заттар ең кішкентай, көрінбейтін бөлшектерден – молекулармен құрылған. Молекула бұданда ұсақ, бөлінбейтін бөлшектермен – атомдармен құрластырлады. Электрондық теория бойынша химикалық элементтердін Периодикалық Менделеев кестесінен қай элементті алсақта оның атомының ішінде өте қалын ядросы және ядроны қоршап алған электрондық қабығы бар (сур.1.1).
Сур.1.1. Алюминий атомының моделі
Ядро элементарлық (элементарлық деген ең кішкентай, ең қарапайым) бөлшектерден құрылған: оң элементарлық зарядталған (+е) протондардан және заряды жоқ нейтрондардан. Электрондық қабығында ядроның айналасында женіл элементарлық бөлшектер жылжиды – электрондар,
теріс элементарлық зарядталған (-е). Протондардын және электрондардын саналары бірдей, олай болса атомда заряды жоқ. Мысалы, алюминий атомының заряды тең:
13 (+е) + 13 (-е) = 0.
ядро қабығы атом
Егер атомға басқа элементарлық бөлшектер бомбардировка не электр өрісі күшімен әрекет жасайтын болса, не затты жылтатын болса, атом қосымша энергияны қабылдайды. Артық энергияны жұмсау үшін атом өзіндегі электрондарды жоғалтады, не қасында болған басқа электрондарды өзіне қарай тартып алады. Бұл кезде электрондарды жоғалтқан атом оң зарядталған ионға тұрленеді, электрондарды қосып алған атом теріс зарядталған ионға тұрленеді. Зарядталмаған атомдары зарядталған бөлшектерге тұрлендіру процесты атомдын ионизациясы деп атайды. Ионизация кезінде ешқандай атомға қосылмаған электрондарды бос электрондар деп атайды.
Физикалық денеде сақталған электр санды электр заряд деп атайды, зарядтын өлшем бірлігі – кулон: 1Кл = 6,29*1018 е (СИ жүйе бойынша).
Достарыңызбен бөлісу: |