Оқу мақсаты: - 9.6.2.1. α,β және γ сәулеленудің табиғаты мен қасиеттерін түсіндіру
2500 жыл бұрын ертедегі грек философтары Левкипп пен Демокрит барлық заттар бөлінбейтін өте кішкентай бөлшектерден тұрады деп жорамалдаған болатын. Ондай бөлшектерді атомдар деп атады. - 1896 жылы француз ғалымы
- Анри Беккерель атом ядросының
- күрделі құрлысын дәлелдейтін
- құбылыс – радиоактивтікті ашты.
Беккерель уран тұзының өздігінен көрінбейтін сәулелер шығаратынын байқады. - Беккерель ұзақ уақыт осы құбылысты
- алдын ала күн жарығына сәулелендірілген
- заттардың соңынан сәуле шығаруын
- зерттеумен шұғылданған.
Беккерель фотопластинаны - Беккерель фотопластинаны
- тығыз қара қағазға орап, үстіне
- уран тұзының қиыршықтарын
- сеуіп, ашық күн көзіне қойды.
- Айқындағаннан кейін
- пластинаның тұз жатқан
- бөліктерінің қарайғанын көрген.
- 1896 жылы 24 ақпанда ауа райы
- бұлтты болғандықтан, кезекті
- тәжірибені өткізудің сәті түспеді
- де, Беккерель үстіне уранның
- тұзы себілген мыс крест жатқан
- пластинаны үстелдің
- суырмасына салып қойған.
Екі күн өткен соң пластинаны - Екі күн өткен соң пластинаны
- алып айқындаған кезде, онда
- крестің айқын көлеңкесі
- түрінде дақ пайда болғанын
- байқаған. Бұл – уран
- тұздарының сыртқы
- факторлардың әсерінсіз-ақ
- өздігінен белгісіз сәуле
- шығаратынын көрсетеді.
Беккерель көптеген зерттеулер жүргізді. - Беккерель көптеген зерттеулер жүргізді.
- Кристаллдар мен пластинаның арасына
- қағаз, шыны, аллюминий пластинасы, мыс,
- әр түрлі қалыңдықтағы қорғасынды орналастырып,
- күн көзіне қойды. Бірақ барлық зерттеулер
- нәтижесінде күн сәулесінің әсерінсіз-ақ, сәуле
- шығаратынын көрсетті.
Өздігінен сәуле шығару - Өздігінен сәуле шығару
- құбылысы – радиоактивтік
- деп аталады.
- Радиоактивтікті
- зерттеуде алғашқылар
- болып А. Беккерель,
- ерлі-зайыпты
- Кюрилер, Эрнест
- Резерфорд
- белсенділік көрсетті.
- 1898 жылы Францияда Мария Складовская-Кюри мен Пьер Кюри торий (Th) элементінің өздігінен сәуле шығаруын ашты.
- Осы жылы уран кенін өңдеу арқылы, радиоактивті екі жаңа химиялық элементті бөліп алады. Радиоактивтілігі ураннан миллион есе қарқынды элемент радий (Ra), екінші элементті
- М. Складовскаяның отанының құрметіне полоний (Ро) деп атаған.
1899 жылы Резерфорд және оның шәкірттері атом - 1899 жылы Резерфорд және оның шәкірттері атом
- оң зарядты ядродан және
- теріс зарядты электрондардан тұратынын эксперимент
- жүзінде толық дәлелдеді.
Түбіне радий препараты салынған қалың қабырғалы кесек қорғасын ыдыс; - Түбіне радий препараты салынған қалың қабырғалы кесек қорғасын ыдыс;
- Өзекшеден шыққан сәулеге, оған перпендикуляр әсер еткен күшті магнит өрісі.
- Радиоактивті сәуле шығарудың құрамы
- күрделі екенін делелдейтін эксперимент
Радийден шығатын сәулелер ағыны магнит өрісінен өткеннен кейін үш шоққа бөлінген. - Радийден шығатын сәулелер ағыны магнит өрісінен өткеннен кейін үш шоққа бөлінген.
- Бастапқы ағынның екі құраушысы қарама-қарсы жаққа ауытқыған, ал үшінші құраушы өзінің алғашқы бағытын өзгертпейтінін Пьер Кюри байқады.
Радиоактивті сәуле шығарудың физикалық табиғаты - Альфа және бета-сәулелерінің магнит өрісінде қарама-қарсы бағыттарға бұрылуы, олардың оң және теріс зарядты бөлшектер екендігін аңғартты.
- α-сәуле дегеніміз - оң зарядталған бөлшектер ағыны; Кейінірек α-бөлшек гелий атомының ядросы екені белгілі болды.
- β-сәуле дегеніміз – теріс зарядты электрондар болып шықты.
- ɣ-сәулесі жиілігі өте жоғары электромагниттік сәулелену кванты.
- Сәулелерді грек альфавитімен белгілеуді Резерфорд ұсынды.
Радиоактивті сәулелердің әртүрлі материалдардан өту жағдайлары - радиоактивті элементтер
- ядроларының альфа-, бета- және гамма-сәулелерін шығару құбылысын радиоактивтік, ал сәулелердің өздерін радиоактивті сәулелер деп атайды.
Альберт Эйнштейн радиоактивтіліктің ашылуын оттың ашылуымен теңестірді. Себебі бұл өркениет тарихындағы ең маңызды жаңалық болды. - Альберт Эйнштейн радиоактивтіліктің ашылуын оттың ашылуымен теңестірді. Себебі бұл өркениет тарихындағы ең маңызды жаңалық болды.
Достарыңызбен бөлісу: |
