Тақырып: Мәдениет және өркениет. Жоспары: 1.Өркениет ұғымы, оның құрылымы. 2.Өркениет теориялары. 3.Мәдениет пен өркениеттің арақатынасы. 1.Өркениет ұғымы (лат. Цивилис- қоғамдық, азаматтық) - Орта ғасырларда өркениет деп қалалық өмір туралы айтатын болған,
ал ағартушылық кезеңінен бастап, білімді адамдар қоғамын айтатын болған. - 19 ғасырда көптеген ғалымдардың концепцияларында қоғам дамуындағы белгілі бір кезеңді айтатын болған.
Өркениет - белгілі бір қоғамдық-саяси дәуірге тән қоғамдық даму және материалдық мәдениеттің даму сатысы. Освальд Шпенглердің концепциясы (1880-1936) Өзінің «Еуропаның күйреуі» деген еңбегінде сегіз мәдениетті көрсетеді: - Үнді
- Қытай
- Вавилон
- Египет
- Антикалық
- Араб
- Батысеуропалық
Шпенглердің пайымдаулары: - Өркениет мәдениет дамуындағы соңғы кезең, мәдениет өз шарықтау шегіне жетеді де құлдырайды..
- Кез келген жеке мәдениет өміршең Өркениетті тудыруы мүмкін.
- Мәдениеттің өмір сүру ұзақтығы -1000 - 1500 жыл
Арнольд Тойнби «Тарихтың жетістігі» - Оның ойынша дамыған Өркениеттер белгілі бір жетістіктерді қолдана отырып басқа өркениеттерге бәсекелестікке шақырады.
- Өздерін сақтау үшін аз дамыған өркениеттер күресуге, тәжірибе жинақтауға мәжбүр.
- Оның ойынша Батыс үнемі алдыға шығып, ал Шығысқа ғылымда, ғарышта, қорғаныс саласында қарсы шаралар қабылдауға мәжбүр. Себебі, өз мемлекеттігінен және саясаттағы, экономикадағы дербестіген айырылуы мүмкін.
Қоғамды өркениеттерге бөлу нұсқалары: 1.Тарихи-уақыттық дәуірлерге бөлу (антикалық, ортағысырлар, замануи) 2.Аймақтық-этникалық бөлу принципі. 3.Формациялық немесе әлеуметтік-таптық принцип (Маркстың үлгісі) 4. Діни-рухани айырмашылықтар негізінде ( Христиан, мұсылман) 5.Ғылыми-техникалық даму және белгілі бір технологияның үстемдігі негізінде (Д.Беллдің үлгісі) Мәдениеттің психоталдаулық концепциясы З. Фрейд (1856–1939) –өзінің мәдениет туралы түсініктерінде екі қарама-қайшылықты байқаған: өзінің табиғи жаратылысындағы бейсана, жыныстық құштарлық және дөрекелік және бейсаналықтың тілектерден бас тартуға негізделген мәдениет арасында. Фрейд бойынша, Мәдениет – бейсаналықты қамауда ұстау. Мәдениет инстинктілерді қатаң бақылайды. Осыдан Фрейд мәдениеттің дамуы адам бақытының төмендеуіне, кінәлілік және қанағатсыздық сезімін, табиғи тілектерін баса отырып күшейтуге алып келеді. Модели общественного развития в ХХ в. Д. Беллдің концепциясы Карл Ясперс (1883-1969) - Дәуірдің рухани жағдайы (1931);
- Философия (1932);
- Философиялық сенім (1948);
- Тарихтың мағынасы мен міндеттері (1949);
К.Ясперс «белдеулік уақыт» теориясын дамытты. Алғашқы өркениеттер К.Ясперстің пікірі бойынша Ніл, Қосөзен, Инд, Хуанхе аңғарларында пайда болды.
Достарыңызбен бөлісу: |
