Шеберлік сыныбы - Қасым Аманжолов
- шығармашылығын оқуға қызықтыру және оның тәрбиелік мәні
Тақырыптың туындау себептері: - Қазақ мектептеріндегі қазақ әдебиеті бағдарламасында Қасым шығармашылығына 5-11 сынып бағдарламаларында небары 3 сағат бөлінген.
- Орыс тілінде оқытатын мектептердің оқу бағдарламасына мүлде енгізілмеген.
- 3. Қасым - «Ұлтшылдыққа қарсы күрес» науқанының «ревизиясына» ұшыраған ақын, ал «ревизияға» ұшырау себебі – ұлтжандылығы.
Қасым поэзиясының өзіндік ерекшеліктері - Өмірі мен поэзиясының өзара байланысында;
- Арнадым жинағымды бәріңізге,
- Оқыр деп жасыңыз да, кәріңіз де.
- Алыңыз азырқанбай алғашқымды,
- Көп борыш өтелмеген әлі бізде...
- Өлеңдерінің көбі І жақта жазылған;
- Өлеңдерін оқып отырып, ақынмен сөйлескендей боласың;
- Адам мен табиғат қатар суреттеледі;
Қасым шығармашылығын оқыту арқылы балаларға қандай тәрбие беруге болады? - Қасым бейнесі арқылы адам баласының өзіне деген сенімі қандай болуы керектігін. Мысалы:
- а/ Мен дауылдың ұлымын,
- Тұра алмаймын дауылсыз. («Дауыл»)
- ә/ Асқақ жыры ақынның жүр аралап,
- Өзіміздей кәдімгі өр мінезбен... ( «Абай Арманы»)
- Өмір арпалыстарында жеңімпаздыққа ұмтылу тәрбиесін, мойымауға, морт сынбауға;
- Жақсылыққа шын жүректен, жан-тәнімен қуана білуге;
- Айқын мақсаттар белгілеп, сабырмен әрекет етуге;
Мектеп бағдарламасында: - 5-сыныпта “Дауыл” өлеңіне – 1 сағат
- 7-сыныпта “Ақын өлімі” дастанына - 2 сағат
- 11-сыныпта Қасым өмірі мен шығармашылығына – 2 сағат.
Оқу бағдарламасындағы сабақтардың мазмұнын арттыру үшін: - Өлеңдерін,
- дастандарын толық нұсқада
- білуі шарт
- Қасым туралы
- зерттеген материалмен
- қаруланғаны жақсы
- “Құпия қыз”, “Жамбыл тойында”,
- “Біздің дастан”, “Абдолла” поэмалары
Қазақ әдебиеті, 5-сынып “Дауыл” - Мақсаты: Өлең шумақтары мен көркемдігі арқылы ақын мінезінің дауылға ұқсастығын түсіндіру
- Әдістері: Мәнерлеп оқу
- Концепциялық карта
- Аналитикалық талдау
- Тест
- Пайдаланылған әдебиет:
- “Қазақ әдебиеті” энциклопелиялық анықтамалық “Аруна” Алматы 2005;
- “Нұрлы дүние” Қ.Аманжолов “Жазушы” Алматы 1991
- Пәнаралық байланыс:
- А) Тарих
- Ә) Бейнелеу өнері
Сабақтың өту барысы: - Сабақтың өту барысы:
- І. Ұйымдастыру
- ІІ. Концепциялық карта арқылы ақын өмірбаянын баяндау:
- (5 мин)
| | | | | | | | - Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы
| | | - Семей мал дәрігерлік техникумы (1930ж.);
- Ленинград орман шаруашылық институты (1931ж., аяқтай алмайды).
| | | - “Лениншіл жас” газеті редакциясында;
- Орал облыстық “Екпінді құрылыс” газеті редакциясында;
- Орал облыстық театрында.
| Тақырыпқа кіріспе: - Тақырыпқа кіріспе:
- Дауыл кезінде қандай табиғат құбылыстары болады?
-
- шаң көтеріледі
- Дауыл кезінде қатты жел тұрады
- осал тұрған нәрселер теңселеді
- ілулі тұрған заттар ұшады
- адамдарда қорқыныш сезімі пайда болады
-
- Қасымның ақынды қызықтырады
- “дауылы” ақын дауылмен жарысып жүгіреді
- ақын дауылды мақтаныш сезімдерімен суреттейді
- ақын дауылға ілесе жүріп, ер жетеді
- тынымсыз еңбек етуді, әрекет, қозғалысты
- дауылдан үйренеді
- Ал Қасымның “дауылы” қандай?
Сыныппен жұмыс: - Сыныппен жұмыс:
- І. Ақынның “Дауыл” өлеңін 1 оқушыға мәнерлеп оқыту
- ІІ. Өлең шумақтарын жекелеген оқушыларға үлестірме карточкалар арқылы ұсынып, әртүрлі тапсырмалар беру:
- А)Ышқына соққан дауылға
- Құмартушы ем жасымда
- Нөсерлеп құйған жауынға
- Қызығушы ем жасынға
- Асты сызылған сөздердің синонимдік қатарын жаса.
- Ә) “Дауыл!”, “Дауыл!” дегенге,
- Шықтық үйден дүркіреп,
- Аспан тұрды төбемде,
- Аласұрып, күркіреп.
- Өлең шумағын мәтінге айналдырып жаз.
Бекіту тесті: - Қасымның өмір
- сүрген жылдары
- А) 1911-1955
- Ә) 1911-1970
- Б) 1911-1985
- Қасымның туған жері:
- А) Солтүстік Қазақстан
- Ә) Орал облысы
- Б) Қарағанды облысы
- Қасым “Дауыл”
- өлеңінде:
- А) дауылдан қорқады
- Ә) дауылға қызығып,
- ілеседі
- Б) дауылды жек көреді
- Үйге тапсырма:
- 1. Өлеңді жаттау.
- 2. Өзіңе ұнайтын табиғат құбылысы
- туралы әңгіме жазып келіңдер
11 – сынып Қазақ әдебиеті Қасым Аманжолов “Ақын өлімі туралы аңыз” Мақсаты: Абдолла бейнесі арқылы оқушылардың отаншылдық сезімін кеңейту. Әдістері: Баяндау. Үш бөлімді күнделік. Дебат Пайдаланылатын әдебиеттер: Қасым Аманжолов “Нұрлы дүние” Абдолла Жұмағалиев “Таңдамалы өлеңдер жинағы” Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық Пәнаралық байланыс: Бейнелеу өнері, Қазақстан тарихы Көрнекіліктер: мультимедиалық экран, ақындар портреті Сабақтың кіріспе бөлімі: Концепциялық карта: (үй тапсырмасын тексеру немесе мәліметтерді еске түсіру) | | | - Қасымның өмір сүрген жылдары
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Қасымның өмір сүрген жылдары
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | Сабақтың негізгі бөлімі: “Ақын өлімі туралы аңыз” – ақын, жауынгер Абдолла Жұмағалиев туралы дастан | | | - Абдолланың өмір сүрген жылдары
| | | | | | | - 1934 – 1936 ж.ж. Орал пединституты
- 1936 – 1938 ж.ж. Алматы МУ
| | | - 1938 – 1939 ж.ж. Қызылорда сауда техникумы
- 1939 – 1941 ж.ж. Қазақ мемлекеттік баспасы
| | | - “Таңдамалы өлеңдер” (1945)
- “Өшпеген жалын” (1962)
- “Өлмес өмір туралы поэма” (1985)
| | | - Байрон, Лермонтов, Низами, Тоқтағұл
| Поэманың көркемдік ерекшелігі - Поэмадағы табиғат суреті - “жиіркеніп, жиырылды жер” - “буырқанып тасты өзендер”
- - “қонды орманға қорғасын бұлт” - жаланған от сатыр – сұтыр”
- Поэмадағы Абдолла бейнесі
- - “жараланған жолбарыстай” - “өзі оқ болып атылғандай” - “өрт жанарлы бір жас ұлан” - “құшып жерін, сүйіп тасын” - “айдаһардай көтерді бас” - “айтты ол шырқап от ішінде сүйген әні “Қарғам – ауын”
- Поэмадағы фашизм бейнесі - “жерімізде жындай қаптап” - “найзаға іліп ар – ұятты” - “ұрлық отын жағып отыр”
Сыныппен жұмыс: (Үш бөлімді күнделік) | | | - Өзіңе ұнаған үзінді,
- ұнау себебі
| | | | | - Қазіргі заманда Абдолланың ерлігіндей ерлік жасалуы мүмкін бе?
| | | | | - Үйге тапсырма:
- Қасым атаға алғыс хат жазып келу, поэмадан өзіне ұнаған үзінді жаттау
Қасым шығармашылығының өзекті тақырыбы: - Дүрсілдейді сонау Балқаш жағасы,
- Баршы өзің, жүрегіңмен тыңдашы!
- Тұр ғой соғып туған дала жүрегі
- Жеріміз бар қасиетті, киелі
- Сен бақытты, атам қазақ баласы!
- Кең далалы, кең пейілді қазақпыз.
- Құл емеспіз, еркін жанбыз, азатпыз.
- Қас тағдырдың қиқаңына көнбейміз,
- Ел намысын кескілеспей бермейміз,
- Сертің осы азат жігіт, азат қыз!
- Қасым Аманжолов
Достарыңызбен бөлісу: |
