Тарау 3 Қаржылық бақылау мен аудиттің нормативтік-құқықтық және ақпараттық негіздері

Қазақстандағы аудиторлық қызметтің мәселелерін жанама және тікелей реттейтін заңдар, заң актілері, Президент жарғысы, үкімет, ҚР-ның Қаржы министрлігі, ҚР-ның Ұлттық банкінің қаулылары сияқты біріншілік, жоғары деңгейдегі құжаттар саналады.

Аудиторлық қызметті реттудің нормативтік құжаттардың екінші деңгейі бақылау мен аудитті жоспарлаудан бастап аудиторлық қорытындыны құруға дейінгі аудиторлық қызметті жүзеге асырудың базалық принциптерін жалпылайтын ережелерден (стандарттар) құрылады: Бақылау мен аудитті жүргізу барысындағы нормативтік актілердің орындалуын тексеру, қызметтің тоқтатылмауына жол беруді қолдану, Аудиторлық дәлелдемелер, Аудиторлық сұрыптау, Аудиторлық тәуекел және мәнділік, Бақылау мен аудитті құжаттау, Сарапшының жұмысын қолдану, Бақылау және аудит барысында бухгалтерлік есеп жүйесі мен ішкі бақылауды бағалау және зерттеу, Бухгалтерлік есепте қателерді анықтаған кездегі аудитордың іс-әрекеті, Аналитикалық шаралар.

Үшінші деңгейге аудиторлық қызметін ұйымдастырудың мәселелері бойынша консультациондық (түсіндірушілік), нұсқаулы, ақпараттық сипаттамасы бар құжаттарды жатқызамыз. Бұларға ҚР үкіметінің, ҚР-ның Қаржы министрлігі, ҚР-ның Ұлттық банкінің барлық мүмкін нұсқаулары, жарлықтары, түсіндірмелері, хаттары, жеделхаттары жатқызылады.

Сөйтіп төртінші деңгейлік құжаттарға белгілі бір аудиторлық фирманың бақылау мен аудитті жүргізудің жалғыз жолын қамтамасыз ететін фирмаішілік аудиторлық стандарттарды жатқызамыз. Банктік аудитті жүзеге асыратын аудиторлық фирмалар үшін фирмаішілік стандартар қатарына аудиторлық бақылау жүргізу бойынша келесі қызметтік орындарды жатқызуға болады: аналитикалық және синтетикалық есептің жағдайын, банктің есептік саясатын, құжат айналымын, банкішілік бақылауды орнатуды, жеке банктік операцияларды жүзеге асырудың дұрыстығы және олардың бухгалтерлік есеп және есеп беруде көрініс табуын, шаруашылық операциялар есебінде дұрыс көрініс табуын, бухгалтерлік және салықтық есеп беруді құрастыруды және т.б.