2.Ортағасырлық Европалық университеттік ғылым Дүние жүзіндегі түсінік ұлғайып келеді.
Қалалар мен сауданың дамуына байланысты адамдар көбіне туған жерлерін тастап кете бастады. Еуропа жолдарынан көптеген көпестерді , қолөнершілерді , кезбе артистер мен тауап етушілерді кездестіруге болатын еді.
Кресшілер жорығы кезінде еуропалықтар дүниенің соншалықты кең , сан алуан екендігін көзімен көрді; оларда жаңа елдерге деген құштарлық пайда болды. Кейде саяхатшылар христиан елдерінен алысқа шығып, басқа елдердің өмірі жөнінде қызықты мәлімет әкеліп тұрды.
XIII ғасырда Қиыр Шығыс елдері жөнінде Венеция көпесі, әрі саяхатшысы Марко Поло шынайы әңгіме қалдырды. Ол ширек ғасыр шамасындай өз отанынан қашықта өмір сүрді, көп жыл қытайда тұрды, бұл елдің жағдайын ден қойып бақылады. Саяхатшы Италияға қайтып оралғаннан кейін кітап жазып, Азия халықтарының өмірі мен әдет-ғұрпы жөнінде әңгімеледі. «Марко Полоның кітабы» көпке дейін географиялық карта жасау үшін нұсқау қызметін атқарды.
