Тауарлар мен капиталдың халықаралық қозғалысы
жүктеу/скачать 1,96 Mb. Pdf көрінісі
|
treatise25475
| C + I + G + NE
(28) бұл жерде NE - тауарлар мен қызметтер саудасының (таза экспорт) сальдосы, С - тұрғындардың тұтынысы, I - инвестициялар, G - мемлекеттік сатып алулар. Біз ішкі шығындар пайыздық ставка көлеміне байланысты болады деп санайық, бұдан келесі шығады: А = А(Ү,i) (29) бұл жерде A = C + I + G , Y - кіріс деңгейі, i - пайыздық ставка. Әрі қарай импортқа кететін шығындарды айқындайтын таза экспорт біздің кірісімізге, және де біздің экспортқа деген сұранысты айқындайтын шетелдегі кіріс деңгейіне Үj және де e j = (eP j )/P (30) 68 формуласы бойынша есептеп шығарылатын шынайы валюталық бағамға тәуелді деп болжайық. Бұл жерде e j – шынайы валюталық бағам, Р и P j - ішкі рынок пен шетелдегі ұлттық валютада көрсетілген сәйкес баға деңгейлері, е - ұлттық валюта бірліктерінде көрсетілген шетелдік валюта бағасы (валюталық курс). Осылайша ұлттық валютаның шынайы құнсыздануы біздің сауда теңгерімімізді жақсартады, себебі сұраныс шетелдік өндіріс тауарларынан отандық тауар өніміне қарай ауады. Осыдан үш маңызды қорытынды жасауға болады. 1. Шетелдегі кірістің өсуі басқа да тең келетін жағдайда елдің сауда теңгерімін жақсартады, және де мұның салдарынан жиынтық сұранысты да өсіреді. 2. Ел валютасының шынайы құнсыздануы сауда теңгерімін жақсартады, және де бұған сәйкес жиынтық сұрынысты өсіреді. 3. Ел ішіндегі кірістің өсуі импортқа деген шығынды көбейтеді және осы арқылы біздің сауда теңгерімімізді нашарлатады. Төменде ұсынылған сурет шетелдегі ұсынылған кіріс деңгейіне және ұсынылған шынайы валюталық бағамға арнап құрылған (13-сурет). Осы сәттен бастап IS қисығы ашық экономика үшін жиынтық сұраныс құрамдасы ретінде таза экспортты есепке алатын болады. Кірістің тепе-теңдік деңгейі, сонымен қатар шетелдегі кіріс деңгейі мен шынайы валюталық курсқа тәуелді болады. Бұған сәйкес, біз шетелдік кірістің немесе шынайы валюталық курстың өзгерістері кірістің тепе-теңдік деңгейіне әсер ететінін анықтауымыз керек. Таза экспорттың қисық сызығы ішкі кірістің өсуі жағдайында төмендейді, себебі кірістің өсуі импорттың өсуіне алып келеді. Ішкі кірістің төменгі мәні жағдайында таза экспорт оң мәнге ие болады, себебі импортқа кететін шығындар өте аз болады. Кірістің өсуіне қарай импорт та осе береді, таза экспорт азая береді, және де түбі айналып келгенде теріс мәнге ие болады. Қисық сызық көлбеуі үлкен болған сайын иморттың өсуі кіріс бірлігіне қарай көбейе береді, басқаша айтқанда импорттың шектелген бейімділігі жоғары болған сайын ол көбейе береді. 13-сурет. Таза экспорт графигі 69 Шетелдегі кірістің өсуі экспорттың экзогенді өсуі ретінде көрініс береді және бұған сәйкес таза экспорт қисығын оңға қарай жоғары жылжытады. Бұл жай валютаның шынайы құнсыздануына да тән нәрсе, валютаның құнсыздануы кірістің әрбір деңгейі жағдайында экспорттың көтерілуіне алып келеді, бұған сәйкес таза экспорттың қисық сызығын жоғарыға жылжытады. Біздің валютаның шынайы қымбаттауы кірістің әрбір деңгейі жайында таза экспорттың қысқаруына алып келеді, себебі бұл жағдайда импорт өседі де, экспорт төмендейді. Ал таза экспорт қисық сызығы төмен қарай жылжитын болады. Шетелдік кірістің өсуі салдары көрсетілген келесі мысалды қарастырайық (14-сурет). 14-сурет. Шетелдік кіріс өсуінің салдары Салықты төмендетуден немесе мемлекеттік шығындарды өсіруден және т.б. нәтижесінен шетелдік кіріс өсті деп болжайық. Мұның нәтижесінде біз өндіретін тауарларға деген сыртқы сұраныс өседі және біздің кірістің әрбір деңгейінде таза экспорт көбейе бастайды. Бұл жүктеу/скачать 1,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|