Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е


Еркін  тақырыптар философиялық немесе адамгершілік мәселесі  бойынша эссе жазуды болжайды Эссенің  еркін тақырыбын



Pdf көрінісі
бет221/282
Дата06.12.2023
өлшемі2,48 Mb.
#195317
түріОқулық
1   ...   217   218   219   220   221   222   223   224   ...   282
Байланысты:
Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018 (1) (1) (1)

Еркін 
тақырыптар философиялық немесе адамгершілік мәселесі 
бойынша эссе жазуды болжайды Эссенің 
еркін тақырыбын 
таңдаған 


284 
жағдайда өз ұстанымын көркем туындылардың мазмұнына, сондай-ақ, өзінің 
өмірлік тәжірибесіне (жеке әсерлеріне, өзіндік ойларына, білі-міне және т.б.) 
сүйенуімен дәйектеуге болады.
Тақырыптардың біріне 
пікір-эссе
жазған кезде білім алушы көр-кем 
туындылардың мазмұнына да, өзіндік өмірлік тәжірибесіне де (се-зімі мен 
тақырыпқа қатысты ойларына және т.б.) сүйенумен дәйектер келтіруі 
мүмкін. Мәдениет өкілдерінің бірінің пікірін білдіретін дәйек-сөз түрінде 
тұжырымдалған эссе тақырыптары еркін пайымдауды не-гіздейді, ол пікірдің 
әділдігін растайтын дәйектерді де, сондай-ақ, бас-қа көзқарастың болу 
мүмкіндігін дәлелдейтін қарама-қарсы дәйектерді де қамтуы мүмкін. 
Оқушылар өздері таңдаған тақырып бойынша көлемі 250-300 сөзден 
тұратын эссе жазады. Оқушылар шимай парақты қолдана ала-ды. Эссенің 
композициясын мұқият ойластыру қажет. Эссені анық жә-не түсінікті етіп, 
сөйлеу тілі нормаларын сақтай отырып жазу қажет.
Эссе құрылымы оған қойылатын мынадай талаптармен анық-талады: 
- эссе авторының ойлары проблема бойынша қысқа тезистер ретінде 
беріледі; 
- ойлар дәлелді болуы тиіс, сондықтан тезистерден кейін дәйектер 
жазылады. 
Дәйектер – қоғамдық өмірден алынған фактілер, оқиғалар, өмірлік 
жағдайлар мен өмірлік тәжірибелер, ғылыми дәлелдер, ғалым-дардың 
пікірлеріне жүгіну және т.б. Әрбір тезиске екі дәйек келті-ріледі, себебі бір 
дәйек келтіру көп жағдайларда жеткіліксіз, үш дәйек ықшамдыққа және 
көркемдікке бағытталған жанрда жазылған шығар-маны «ауырлатуы» 
мүмкін. 
Сонымен, эссенің құрылымы (тезистер мен дәйектердің саны 
тақырыпқа, құрылған жоспарға, ойды дамыту логикасына байланысты 
болады): кіріспе; тезис, дәйектер; қорытынды. 
Кіріспе және қорытынды бөлімдерде қарастырылып отырған 
проблемаға назар аударуы қажет (кіріспеде мәселе қойылады, қоры-тындыда 
автордың ойы нақтыланады). Эссе тіліне эмоционалдық, экспрессивтік, 
көркемдік тән екенін оқушылардың түсінулеруі аса ма-ңызды. Сонымен 
қатар, эсседе сленгті, шаблонды фразаларды, сөздер-ді қысқартудан аулақ 
болу қажет. Эссені жазуда қолданылатын тіл жеңіл қабылданатындай болуы 
тиіс.
Эссені жазудың формальді ережесіне сәйкес атауының болуы-мен 
ерекшеленеді. Эссенің ішкі құрылымы еркін болуы мүмкін. Бұл жазба 
жұмысының шағын түрі болғандықтан, соңында қорытынды-лауды міндетті 
түрде қайталау талап етілмейді, олар негізгі мәтіннің немесе атауының ішіне 
енгізілуі мүмкін.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   217   218   219   220   221   222   223   224   ...   282




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет