оқу пәні дең-гейі;
жалпы білім беруде арнайы қызметтер атқаратын
мазмұнның бел
-
гілі бір бөлігі туралы кең таратылған түсінік; белгілі бір пән
бойынша оқулықтарда, есептер жинағында және басқа оқу материалдарында
көрсетілген білім мазмұнының элементтерін қамтитын
оқу материа-лы
деңгейі.
Білім беру мазмұны оқытуда іске асырыла отырып, келесі дең
-
гейге
көшеді. Төртінші деңгей
–
оқыту үдерісіне ендірілетін нақты бі
-
лім
мазмұнын көрсететін
педагогикалық болмыс деңгейі
. Ең соңында, бесінші
деңгей
–
тұлға құрылымыдеңгейі
білім беру мазмұнының оқушы
санасында қалыптасқан күйін сипаттайды.
«Оқытудың
мазмұндық және үдерістік жақтарының бірлігі ұста
-
нымдық деңгейде маңызды»,
-
деп көрсеткен С.Г. Шаповаленко.
Бұл кезеңде Педагогика ғылымдар акаде
-
миясының Жалпы педагогика
институтының дидактика зертханасында М.Н. Скаткин И.Я. Лернер, В.В.
Краевский, М. Шахмаевпен бірге
«Жалпы орта білім беру дидактикасы»
атты ғылыми мектептің негізін салды. Ғылыми мектептің жетістіктерін
былайша сипаттауға болады.
Олар:
263
-
білім беру мазмұны теориясының мәдениеттанушылық тұ-
жырымдамасы
, оның құрамына білім беру мазмұнының көзі әлеу
-
меттік
тәжірибе екендігі;
-
білім беру мазмұнын калыптастыру деңгейлері
: пәнге дейінгі, пәндік,
оқу материалы, білім беру практикасы; білім беру мазмұнының құрылымдық
элементтері;
-
нәтижелері білімдер болып табылатын танымдық әрекет
тәжірибесі; үлгі бойынша әрекет етуді көрсететін әрекеттің белгі-лі
тәсілдерін жүзеге асыру тәжірибесі; мәселелік жағдаяттарда ерекше
шешім қабылдау біліктіліктері түріндегі шығармашылық әрекет
тәжірибесі; сезімдік-құндылық қарым-катынасты жүзеге асыру
тәжірибесі туралы түсініктер
енеді;
-
педагогикалық құралдар көмегімен білім мазмұнын
іске асыра
-
тын
оқупәні теориясы
. Ол өзі тұтас бола тұрып, екі бөліктен тұрады:
меңгерілуге
тиісті білім беру мазмұнының бөлімі және оны оқушы-лардың меңгеруі,
дамуы және тәрбиеленуі үшін қажет құралдар.
Же
-
текші құраушы бөлігі
негізінде оқу пәндерінің жіктемесі жасалды. Оқу пәнінің мәні, оның
қызметтері; мектептің білім беру бағдарламала
-
рының жалпы міндеттерін
шешу үшін маңыздылығы мен ерекшелігі; материалдарды оқу сатыларына
тарату жолдары; әдістемелік жүйе жә
-
не мақсаттарға жету құралдары; оқу
пәнінің мзмұнын таңдаудың, оны оқытудың жалпы логикасы мен ретті
оқытылуының негіздемелері; білім беру мазмұнын құрастыруға негіз
болатын мәселелер типтері; ғылым мен оқу пәнінің арақатысы.
-
оқулық тұжырымдамасы
: оқулықтың қызметтері, құрылымы,
мазмұндық рәсімделуі, материалды таңдау және беру тәсілдері, мәтінді
әңгімелеуге, мазмұнына, тармақшалар ішіндегі логикалық байланыс
-
тарға
және оқулыққа, меңгеру аппаратына қойылатын талаптар;
-
оқыту әдістері
,
оқушылардың танымдық әрекетін белсендіру
әдістері мен құралдары, олардың шығармашылық әлеуетін дамыту
теориясы.
Оқыту үдерісіне қатысушылардың
–
мұғалім мен оқушы
-
ның
әрекетіне, оқыту әдістерінің типтеріне, оқу материалының сипа
-
тына,
оқушыларды дамыту міндеттеріне негізделген оқыту әдістерінің типтері
анықталды және т.б.
Зерттеушілер білім мазмұнын анықтау үшін негізгі үш шартты:
біріншіден,
ғылымның
дамушы салаларын түсінуге және меңгеруге, сондай
-
ақ, соған сәйкес дағдылар мен іскерліктерді игеруге қажетті, жеткілікті
деңгейде тұрақты іргелі және қолданбалы білімдердің кей
-
бір көлемдерін
анықтау;
екіншіден,
ғылым
мен техниканың сәйкес са
-
лаларының негізгі
бағыттарын, идеяларын және қарқынын айқындау;
үшіншіден,
студенттердің
жалпы және ғылыми дамуының деңгейіне, олардың дүниетанымына және
көзқарастарына қойылатын нақты та
-
лаптарды ұсынуды қарастырады.
264
Оқу пәні
-
оқыту үдерісінде оқушыны жеке тұлға ретінде тәрбие
-
леу
мен дамытуға бағытталған жалпы орта білім мазмұнын жүзеге асыратын
құрал
.
Білім мазмұны мен оқу пәні бір
-
бірімен мақсат және құрал ретінде
байланыста болады. Оқу пәні мен ғылым негіздері
–
біртұтас ұғым,
ал оның
құрамдас бөлігі болып табылатын «оқупәні» құрамы және жүйесі жағынан
мазмұны
мен үдерістен құрылған. Оқу пәні 2 блоктан тұрады: негізгісі
–
мазмұн мен құралдар блогы, немесе
үдеріс блогы.
Оқу пәндері мазмұнындағы жетекші компоненттік рөл атқаратын
:
1.
Достарыңызбен бөлісу: |