Студенттің шифры:____________________________________________________________ тобы__________ курсы _____ Мамандығы__________________Пәні__________________ Қажетті заттар: астаушада: дәрілік заттар,1-2 мл шприц,мақталық шариктер, 70 %-дық этилспирті
№
Іс шаралардың алгоритмі
Бағалау критерийі
Жоқ
Ия, бірақ әлі жетілдіру керек
Ия
0
1
2
1.
Өзін таныстыру
2.
Науқасқа манипуляция ретін түсіндіріп,келісімін алу
3.
Қолды жуып, биялайды кию
4.
Дәрінің атын,мөлшерін,қолдану мерзімін қарап оқу
5.
Ампуланың мойнын спиртке малынған тампонмен өңдеп сосын кесіп ашыңыз
6.
Дәріні қажет мөлшерде сорып алып,ауасын шығару
7.
Науқастың «жатуын» немесе «тұруын» сұрану
8.
Егу жасалатын аймақты анықтау
9.
Спиртке батырылған 2 мақталық шариктермен егу жасалатын кең аймақты өңдеу
10.
Содан кейін егу жасалатын аймаққа өңдеу жасау
11.
Қолданылған материалдарға арналған астаушаға шариктерді тастау
12.
Сол қолмен егу жасайтын жерді үшбұрышты етіп жиыстырыңыз
13.
Шприцті оң қолға алып, 2-ші саусақпен иненің канюлядан, 5-шісаусақпен поршеньді ұстап тұрып, қалғандары цилиндрде болуы қажет. Иненің кесіндісін жоғары қаратып,тері қыртысының негізіне 45º бұрышпен, 1-2см тереңдікке салу,сұқ саусақпен иненің канюлясын ұстап тұру.
14.
Шприцті оң қолмен ұстап тұрып,сол қолдың 2-3 саусақтарымен цилиндрдің жиегін ұстап,ал бірінші саусақпен поршеньді итеріп,дәріні жіберу
15.
Инені жылдамдықпен тез алып, спиртке батырылған мақталы тампонмен егу орнын басып,аздап уқалау
16.
Қолданылған материалдарға арналған астаушаға шприц пен шарикті тастау
Тапсырмаға берілген уақыт- Ең жоғарғы балл: 36 (100 %) Жинаған баллы: ( %)
ТЕРІ ІШІНЕ ЕГУ ЖАСАУ
Студенттің шифры:____________________________________________________________ тобы__________ курсы _____ Мамандығы__________________Пәні__________________
Қажетті заттар:: астаушада: дәрілік заттар,1-2 мл шприц,мақталық шариктер, 70 %-дық этилспирті
№
Іс шаралардың алгоритмі
Бағалау критерийі
Жоқ
Ия, бірақ әлі жетілдіру керек
Ия
0
1
2
1.
Өзін таныстыру
2.
Науқасқа манипуляция ретін түсіндіру
3.
Қолды жуып, биялайды кию
4.
Дәрінің атын,мөлшерін,қолдану мерзімін қарап оқу
5.
Ампуланың мойнын спиртке малынған тампонмен өңдеп сосын кесіп ашыңыз
6.
Дәріні қажет мөлшерде сорып алып,ауасын шығару
7.
Науқасты ыңғайлы отырғызу
8.
Спиртке батырылған2 мақталық шариктермен егу жасалатын жердің терісін өңдеу жасау
9.
Содан кейін егу жасалатын аймаққа өңдеу жасау
10.
Қолданылған материалдарға арналған астаушаға шариктерді тастау
11.
Білектің ішкі төменгі жағынан қамти отырып, сол қолмен егу жасалатын жердің терісін тарту
12.
Иненің кесіндісін жоғары қарата отырып, теріге параллельді қалыпта ұстап,ұшын терінің ішіне енгізіңіз,шприцті оң қолмен ұстап тұрып,сол қолдың 2-3 ші саусақтарымен цилиндр жиегін ұстап,1-ші саусақпен поршеньді баса отырып, дәрілік затты 1-2 тамшы енгізу(«лимон» қабықшасы түзіледі)
13.
Спиртке батырылған мақталы тампонмен егу орнын ақырын басып,инені теріден шығарып алыңыз
14.
Қолданылған материалдарға арналған астаушаға шприц пен шарикті тастау
15.
Науқастың жағдайын бақыалау
16.
Қолғапты шешіп,қолды жуу
Тапсырмаға берілген уақыт- Ең жоғарғы балл: 32 (100 %) Жинаған баллы: ( %)
КӨКТАМЫРҒА ЕГУ ЖАСАУ Студенттің шифры:____________________________________________________________ тобы__________ курсы _____ Мамандығы__________________Пәні__________________
Қажетті заттар: астаушада: дәрілік заттар,шприц 10 мл,бұрау,мақталық шариктер, 70 %этилспирті,валик
№
Іс шаралардың алгоритмі
Бағалау критерийі
Жоқ
Ия, бірақ әлі жетілдіру керек
Ия
0
1
2
1.
Өзін таныстыру
2.
Науқасқа манипуляция ретін түсіндіріп,келісімін алу
4.
Қолды жуып, залалсызданған қолғапты киіңіз
5.
Дәрінің атын,мөлшерін,қолдану мерзімін қарап оқу
6.
Ампуланың мойнын спиртке малынған тампонмен өңдеп сосын кесіп ашыңыз
7.
Дәріні қажет мөлшерде сорып алып,ауасын шығару
8.
Науқастың «жатуын» немесе «тұруын» сұрану
9.
Науқастың шынтағының астына клеенкалы жастықша қойыңыз (шынтақ буынын максимальды жазу үшін).Пальпациялау арқылы ең толымды көктамырды табыңыз.
10.
В Иықтың үштен екі бөлігіне резиналық бұрау қойып, егу жасалатын аймақтың терісін жоғарыдан төмен қарай спиртке батырылған мақталы шарикпен өңдеу (бірінші шарикпен-кең көлемде,екіншісімен – нақ егу аймағын,үшіншісін сол қолға алу)
11.
П Науқасқа бірнеше рет жұдырығын ашып жұмуын сұрану (көктамырдың толысуы үшін), көктамырды төменнен жоғары қарай массаждау,жұдырығын қысқан қалыпта ұстау
12.
Оң қолдағы шприцтің қалпын өзгертпестен,шприцті көктамырға параллельді түрде ұстай тұрыптеріні шамамен 45 С тесіңіз.Сол қолмен көктамырды фиксациялай отырып, иненің бағытын шамалы өзгертіп,көктамырға енгізу қажет, сол кезде «бос кеңістікке» түсу сезімі болу керек,ары қарай инені біршама енгізу керек
13.
У Көктамырға иненің түскеніне көз жеткізу үшін,поршеньді кері тартыңыз – сол кезде шприцте көктамырлық қан пайда болу керек
14.
Сол қолмен жгуттің бос ұштарын тартып,науқастан жұдырығын босатуын сұраныңыз
15.
Н Сол қолдың шприцтегі қалпын өзгертпестен поршеньді басыңыз және дәрілік затты баяу енгізіңіз, шприцте 1-2 мл ерітіндінің қалуын қадағалаңыз
16.
СИнені тез жылдамдықпен алып, спиртке батырылған мақталы тампонды егу орнына қойып,шынтақ буынын 3-5 минутқа бүгіп, басып тұруын сұрау
17.
ПҚолданылған материалдарға арналған астаушаға шприц пен шарикті тастау
18.
Науқастың жағдайын бақылау
19.
Қолғапты шешіп,қолды жуу
Тапсырмаға берілген уақыт- Ең жоғарғы балл: 38 (100 %) Жинаған баллы: ( %) БҰЛШЫҚЕТКЕ ЕГУ ЖАСАУ
Студенттің шифры:____________________________________________________________ тобы__________ курсы _____ Мамандығы__________________Пәні__________________ Қажетті заттар: астаушада: 5 мл шприц,дәрілік заттар,мақталық шариктер, 70 %-дық этилспирті.
№
Іс шаралардың алгоритмі
Бағалау критерийі
Жоқ
Ия, бірақ әлі жетілдіру керек
Ия
0
1
2
1.
Өзін таныстыру
2.
Науқасқа манипуляция ретін түсіндіріп, келісімін алу
3.
Қолды жуып, биялайды кию
4.
Дәрінің атын,мөлшерін,қолдану мерзімін қарап оқу
5.
Ампуланың мойнын спиртке малынған тампонмен өңдеп сосын кесіп ашыңыз
6.
Дәріні қажет мөлшерде сорып алып,ауасын шығару
7.
Науқастың етпетінен жатуын сұрану
8.
Егу жасалатын аймақты анықтау (қатайған аймақтың болмауына көз жеткізу)
9.
Спиртке батырылған, 2 мақталық шариктермен егу жасалатын кең аймақты жердің терісіне өңдеу жасау
10.
Содан кейін егу жасалатын аймаққа өңдеу жасау
11.
Қолданылған материалдарға арналған астаушаға шариктерді тастау
12.
Мына тәртіппен шприцті оң қолға алу: V саусақ иненіңканюлясында, II саусақпенпоршеньді сүйемелдеп,қалған саусақтармен цилиндрді ұстау қажет (ине төмен қарау бағытталу керек)
13.
Сол қолдың үлкен және сұқ саусақтарымен егу жасалатын жердің терісін керу
14.
Шприцті денеге тіке 90 градуста ұстап,иненің 2\3 бөлігін ырғақпен енгізу.Шприцті сол қолмен ұстап,оң қолдың 2-ші,3-ші саусақтарымен цилиндрді ұстау,ал 1-ші саусақпен поршеньді итеріп,ерітіндіні баяу енгізу
15.
Инені тез жылдамдықпен алып, спиртке батырылған мақталы тампонмен жеңіл массаж жасау
16.
Қолданылған материалдарға арналған астаушаға шприц пен шарикті тастау
17.
Науқастың жағдайын бақылау
18.
Қолғапты шешіп, қолды жуу
Тапсырмаға берілген уақыт- Ең жоғарғы балл: 36 (100 %) Жинаған баллы: ( %) №1 бекет: А) Ересек науқастардың өкпе – жүрек реанимациясы
Латексті қолғап кигеннен соң, студент зардап шегушінің жанына жұмыс істеуге ыңғайлы қалыпта орналасты. Науқасты «Сізге не болды», «көзіңізді ашыныз» «атыныз кім» деп тексерді. Зардап шегуішінің жағдайын бағалады:
-есі жоқ;
Зардап шегуішіні қатты, тегіс жерге арқасымен жатқызды.
Жедел жәрдем шақырды тел.103
2
Тыныс жолдарын төменгі жақты көтеріп, басты шалқайту арқылы ашты. Төменгі жақты екі саусақпен көтеріп, екінші қолдың алақанын маңдайға қойып, басты артқа шалқайтты.
Зардап шегуішінің жағдайын бағалады:
-тынысы жоқ;
3
Ұйқы артериясы ырғағы жоқ болса, жүрекке жанама массажды бастады. Қолыңды төске дұрыс орналастырды, бірінші қолдың алақан негізін төстің ортаңғы бөлігіне қойды, екінші алақанның негізін оның үстіне орналастырды, саусақтар төске жанаспауы қажет. Шынтақ буынын бүкпеді, иықтарыңды алақанның тұсында түзу ұстады. Кеудені басуды қолдардың күшімен емес, дененің жоғарғы бөлігінің салмағымен жүзеге асырды. 30 рет басты. Дауыстап 1,2,3...30- деп санады
4
Тыныс жолдарын төменгі жақты көтеріп, басты шалқайту арқылы ашты. Төменгі жақты екі саусақпен көтеріп, екінші қолдың алақанын маңдайға қойып, басты артқа шалқайтты. Мұрынды қысып, пациенттің аузын толық қамтып аузыңмен 2 рет дем берді. Дем бергенде пациенттің кеуде қуысының көтерілуін қадағалады.
5
30:2 қатынаста минутына 100 реттен кем емес компрессия жасалуы қажет.
Жүргізілген шаралардың нәтижелілігін дұрыс бағалады:
ұйқы артериясында ырғақтың пайда болуы
тынысының пайда болуы;
қарашықтың тарылуы;
Барлығы:
Б)Жоғары тыныс жолдарын тазалау жэне олардың өткізгіштігін ұстап тұру тәсілдері.
№2
Бағалау критерийлері
Балл бойынша бағалау
1
Науқасты арқасымен қатты және тегіс жерге жатқызды. Кеуде клеткасының киімін ағытты.
2
Жоғары тыныс жолдарының белсенді тазалауын өткізеді (саусақпен, катетермен, кез-келген сорғыш қүралдармен).
3
Тыныс жолдарын ашты. Сафардың үштік әдісін қолданды: а) науқастың басын шалқайтады б) науқастың аузын ашады в) төменгі жақ сүйегін жоғары және алдыға қарай төменгі тістері жоғары тістерінен биік болатындай етіп орналастырады
4
Орофарингеалді түтікшенің сай өлшемін таңдады..
5
Астынғы жақты көтеріп орофарингеалді түтікшенің дистальды жағын ауызға тіл түбіне дейін енгізіп, 1800С -қа бұрды
В) Дефибриляция
№
Әр қадамды бағалау критерилері
Балл бойынша бағалау
1
Латексті қолғап кигеннен соң, студент зардап шегушінің жанына жұмыс істеуге ыңғайлы қалыпта орналастырыңыз.
Дефибрилляторды тоқ көзіне қосып керекті разряд қуаттылығын бекітеді (200, 300, 360 ДЖ). Дефибриллятор электродтарына арнайы гель жағады немесе пациент терісіне ылғалдандырылған дәке қаптамаларын қояды.
2
Дефибриллятор электродтарын пациенттің терісіне қояды (біреуін жүрек ұшы аймағына, екіншісін оң жақ бұғана астына). Дефибриллятор экранында жүрек ырғағын бақылайды.
3
Дефибриллятор электродындағы «заряд» кнопкасын басады және айналасындағы адамдарға науқастан алшақ тұруларын ескертеді.
4
Заряд алынғаны жайлы дыбыстық сигналдан кейін электродтарды науқастың терісіне тығыз ұстап тұрып бір уақытта дефибриллятор электродтарындағы «разряд» кнопкаларын басады.
5
Дефибриллятор экранынан жүрек ырғағын бақылап отырады.
№2 бекет:
А) Жабық қол сынығында шендеуіш (Крамер шинасы) салу
№
Әр қадамды бағалау критерилері
Балл бойынша бағасы
1
Латексті қолғап киді. Пациентті өзіне қаратып отырғызды, тыныштандырылды және жасалатын іс - әрекетті дұрыс түсіндірді. Жарақаттанған жерді ашып қарап, білек сынғанына көз жеткізді. Шендеуіш қою алдында науқасқа тері астына немесе бұлшық етіне наркотикалық емес жансыздандыратын дәрілік затты екті.
2
Крамер шендеуішін алды: ұзындығы 80см. ені 8см. Пациенттің әуелі жарақаттанбаған білегіне саусақтың ұшынан шынтақ буынына дейін өлшеп алды. Шендеуішті алып шынтақ буыны тұсынан болжап тік бұрыштап майыстырып алды (90°). Шендеуішті дұрыс дайындағанын тексеру үшін шендеуішті сау қолына қойып қолын және білегін салып көрді.
3
Жарақаттанған қолды ортаңғы физиологиялық қалыпқа келтірді (қолды шынтақ тұсында бүгіп, супинация мен пронация арасындағы қалыпта шендеуішке орналастырды ).
4
Дайындалған шендеуішке қол мен білекті жатқызды. Шендеуішті қолдың артқы тұсынан саусақтан иыққа дейін орнықтырды. Шығыңқы сүйек бөлшектерінің үстіне (сүйектің айдаршақ өсінділері) мақтадан қорғаныш қойды.
5
Шендеуішті қойғанда екі буынды бекітті: сынықтан жоғары және сынықтан төмен буындар. Шендеуішті білекке саусақтың ұшынан иық буынына дейін бинтпен орап бекітті. Қолтық астына мақтадан жастықша қойды. Қол ыңғайлы бекітілу үшін орамал мен мойнына қолын асып қойды.
Б) Қан кету кезінде жгут (бұрама) салу
№
Әр қадамды бағалау критерилері
Балл бойынша бағасы
1
Латексті қолғап киді. Жарақаттанған қолын тексеріп, қан кету ошағын анықтады.
2
Жарақаттан жоғары дәке салды. Бұраманы орта бөлігінен екі қолымен тартып қолдың астына салды.
3
Созылған күйінде бұраманы бір айналдырып салып, артынан қан тоқтағанша 2-3 рет орады. Бұраманың айқасып теріні қысып қалмауын қадағалады. Бұраманың ұшын түймесіне бекітті.
4
Бұраманың бір айналымының астына бұрама салған күн мен уақыт көрсетілген хат орналастырды.
5
Жарақат бетін өңдеді, асептикалық таңу салды, аналгетик екті. Жарақаттанған қолды жылы орап қойды.
В) Бас жарақатын өңдеу, байлам салу
№
Әр қадамды бағалау критерилері
Балл бойынша бағалау
1
Студент резінке қолғап киген соң, манипуляция жасау үшін фантомның жанына ыңғайлы тұрды.
2
Жарақат түріне байланысты өңдеуге, иммобилизацияға, жансыздандыруға қажетті құралдарды дұрыс жинады: жеке пакеттер, салфеткалар, қайшы, шприц, су тотығы, спирт, гипертониялық сұйықтық.
3
Жарақат орнын тексерді. Жарақат айналасын өңдеді (жарақатты тазалау: шприц арқылы стерильді физ.ерітіндісімен жарақат аймағын ұйып қалған қандардан, жабысқан құмнан тазалау);
Жарақаттанушыға «Телпек» асептикалық таңғышын дұрыс салды.
) Анафилактикалық шок кезіндегі шұғыл көмек
№
Әр қадамды бағалау критерилері
Балл бойынша бағалау
1
1. Науқасты Тренделенбург қалпына келтіру: аяқ басын көтерген күйде, басын бүйіріне қаратып, тілін артқа кетуінің алдын алу үшін, асфиксия, құсық массалары мен аспирация болдырмау үшін төменгі жақты алға тарту, таза ауаның келуін қаматамасыз ету. Оксигенотерапия жүргізу
2
2. Ағзаға аллергендердің ары қарай түсуін тоқтату: — аллерген енгізген жердің жоғарғы бөлігіне артерияны қыспайтын етіп, 30 минутқа жгут салу ( əр 10 минут сайын жгутты бір-екі минутқа босатып отыру қажет);
— «крест тəрізді» инъекция орнына ( шағу) 0,18 % эпинефрин ертіндісін 0,5 мл (мүмкіндігінше к\т-ға– гипоперфузия!) 5,0 мл изотониялық ертінді натрий хлориді 5,0 мл жəне мұз қояды (бірінші емдік тағайындау!).
3
3. Шокка қарсы іс-шаралар:
а) бұлшық етке тез арада егу:
— 0,18 % эпинефрин ертіндісі 0,3 – 0,5 мл (1,0 мл-ден аспау керек). Эпинефринді қайталап енгізу аралығы 5 - 20 минут, АҚ бақылау;
— антигистаминді препараттар: 1% дифенгидрамин ертіндісі 1,0 мл-ден аспау керек (өршіген үрдісті ары қарай болдырмау). Пипольфен қабылдауға қарсы көрсеткіш айқын гипотензивті əсер!
б) инфузионды терапия 0,9% натрий хлориді ертіндісі 1 литрден аз болмау керек. Қан тамыр ішілік көлемді қайта қалпына келтіру үшін. Алғашқы 10 минут ішінде гемодинамика тұрақтылығы жойылғанда шоктың ауырлығына байланысты қайталап коллоидты ерітінді (пентакрахмал) 1-4 мл/кг/мин енгіземіз. Инфузионды терапия жылдамдығы жəне көлемі АҚ жоғарылауымен, ЦВД жоғарылауымен жəне науқастың жағдайының жақсаруымен анықталады.
4
4. Аллергияға қарсы ем: көк тамырға преднизолон 90-150 мг ағыммен
5
5. Симптоматикалық ем: а) артериалды гипотензияда циркуляциядағы қан көлемі қабынуынан кейін-вазопрессорлы аминді, систолалық АҚ ≥ 90 мм.с.б. келгенше к\тамырға титрлеп енгізеді. Допамин к\т тамшылатып 4-10 мкг/кг/мин, 15-20 мкг/кг/мин жылдамдықта (200 мг допамина 400 мл 0,9% натрий хлоридаі немесе 5% декстроза ертіндісі) аспау керек – инфузионды минутына 2-11 тамшы жылдамдықпен енгізіледі;
б) брадикардия дамыса 0,1% раствор атропин ертіндісі 0,5 мл тері астына, қажет болған жағдайда – осы мөлшерді 5-10 минуттан кейін қайталап енгіземіз;
г) цианоз дамыса диспноэ немесе аускультацияда құрғақ сырылдар анықталса оксигенотерапия жасалады. Тыныс алу тоқтаған жағдайда өкпені жасанды желдендіру өткізіледі. Көмей ісінуінде – трахеостомия.
д) міндетті түрде барлық уақытта тыныс қызметін, жүрек-қан тамыр жүйесінің жағдайын (жүрек жиырылу жəне АҚ өлшеу)!
Шұғыл госпитализацияға көрсетімдер: анафилактикалық шок - реанимация жəне қарқынды терапия бөлімінде жағдайының тұрақтануы науқасты госпитализациялаудың абсолютті көрсеткіші болып табылады
