Тіл туралы ой жүгірте отырып, орыс, демократ-педагог К. Д. Ушинский былай деп жазды: «Тілде бүкіл халық және олардың бүкіл отаны руханиландырылады Тіл бұл халықтың ескірген, тірі және болашақ ұрпағын бір нәрсеге біріктіретін ең жанданған
жүктеу/скачать 20,95 Kb.
|
1 2
|
Наш обычный язык, язык, на котором мы говорим, является полноправным соавтором всех наших мыслей и дел. И притом таким соавтором, который нередко более велик, чем мы сами. В известном смысле, он «классик», а мы только современники самих себя. Біздің қарапайым тіліміз, біз сөйлейтін тіл - біздің барлық ойларымыз бен істеріміздің толыққанды авторы. Сонымен қатар, көбінесе өзімізден гөрі осындай бірлескен автор. Белгілі бір мағынада ол «классик», және біз тек өз замандасымыз. Источник этого обычно не бросающегося в глаза величия языка и его тайной мудрости в том, что в нем зафиксирован и сосредоточен опыт многих поколений, особый взгляд целого народа на мир. С первых лет детства, втягиваясь в атмосферу родного языка, мы усваиваем не только определенный запас слов и грамматических правил. Незаметно для самих себя мы впитываем также свою эпоху, как она выразилась в языке, и тот огромный прошлый опыт, который отложился в нем. Әдетте тілдің көзге көрінбейтін ұлылығы мен оның құпия даналығының қайнар көзі - көптеген ұрпақтың тәжірибесін, бүкіл әлемнің әлемге деген ерекше көзқарасын жинақтап, шоғырландыруда. Балалық шақтың алғашқы жылдарынан бастап біз өз ана тіліміздің атмосферасына түсіп, біз сөздердің белгілі бір лексикасын және грамматикалық ережелерді ғана емес, үйренеміз. Біз өзімізге сезінбейтіндіктен, біз өз дәуірімізді, тілде көрсетілгендей, оған жинақталған өткен үлкен тәжірибені сіңіреміз. Размышляя о языке, русский, педагог-демократ К.Д.Ушинский писал: «В языке одухотворяется весь народ и вся его родина... Язык есть самая живая, самая обильная и прочная связь, соединяющая отжившие, живущие и будущие поколения народа в одно великое историческое живое целое». Тіл туралы ой жүгірте отырып, орыс, демократ-педагог К.Д.Ушинский былай деп жазды: «Тілде бүкіл халық және олардың бүкіл отаны руханиландырылады ... Тіл - бұл халықтың ескірген, тірі және болашақ ұрпағын бір нәрсеге біріктіретін ең жанданған, ең мол және берік байланыс. үлкен тарихи тірі тұтастық ». Обычный, или естественный, язык складывается стихийно и постепенно. Его история неотделима от истории владеющего им народа. Искусственные языки, сознательно создаваемые людьми для особых целей, как правило, более совершенны в отдельных аспектах, чем естественный язык. Но это совершенство в отношении узкого класса целей по необходимости оказывается недостатком в отношении всех иных задач. Кәдімгі немесе табиғи тіл өздігінен және біртіндеп дамиды. Оның тарихы оны иеленген адамдардың тарихымен бөлінбейді. Адамдар арнайы мақсатта әдейі жасаған жасанды тілдер, ереже бойынша, кейбір тілдерде табиғи тілге қарағанда анағұрлым жетілдірілген. Мақсаттың тар класына қатысты бұл жетілдіру барлық басқа міндеттерге қатысты міндетті түрде кемшілік болып табылады. Естественный язык, пропитывающий ткань повседневной практической жизни и делающий ее эластичной, столь же богат, как и сама жизнь. Разнородность, а иногда и просто несовместимость выполняемых им функций — причина того, что не каждую из своих задач он решает с одинаковым успехом. Но как раз эта широта не дает языку закоснеть в жестких разграничениях и противопоставлениях. Он никогда не утрачивает способности изменяться с изменением жизни и постоянно остается столь же гибким и готовым к будущим переменам, как и она сама. Күнделікті практикалық өмірдің матасына еніп, оны икемді ететін табиғи тіл өмірдің өзі сияқты бай. Біртектілік, кейде оның орындайтын функцияларының үйлесімсіздігі оның әр тапсырмасын бірдей сәттілікпен шеше алмауының себебі болып табылады. Бірақ дәл осы кеңдік тілдің қатаң айырмашылықтар мен қарама-қайшылықтарда тоқырауға жол бермейді. Ол өмірдің өзгеруімен өзгеру қабілетін ешқашан жоғалтпайды және үнемі өзі сияқты икемді және болашақ өзгерістерге дайын болып қалады. Разнообразные искусственные языки, подобные языкам математики, логики и т. д., и генетически и функционально вторичны в отношении естественного языка. Они возникают на базе последнего и могут функционировать только в связи с ним. Математика, логика және т.б сияқты әр түрлі жасанды тілдер генетикалық жағынан да, функционалды жағынан да табиғи тілден екінші дәрежеде тұрады. Олар соңғыларының негізінде пайда болады және тек соған байланысты қызмет ете алады. оследнего и могут функционировать только в связи с ним. Обычный язык, предназначенный прежде всего для повседневного общения, имеет целый ряд своеобразных черт. В определенном смысле их можно считать его недостатками. соңғысы және онымен байланысты ғана жұмыс істей алады. Негізінен күнделікті қарым-қатынасқа арналған жалпы тіл бірқатар айрықша ерекшеліктерге ие. Бір мағынада оларды оның кемшіліктері деп санауға болады. Этот язык является аморфным как со стороны своего словаря, так и в отношении правил построения выражений и придания им значений. В нем нет четких критериев осмысленности утверждений. Не выявляется четко логическая форма рассуждений. Значения отдельных слов и выражений зависят не только от них самих, но и от их окружения. Многие соглашения относительно употребления слов не формулируются явно, а только предполагаются. Почти все слова имеют не одно, а несколько значений. Одни и те же предметы порой могут называться по-разному или иметь несколько имен. Есть слова, не обозначающие никаких объектов, и т. д. Бұл тіл өзінің сөздік құрамы жағынан да, өрнектер құру және оларға мағына беру ережелері жағынан да аморфты. Мәлімдемелердің мағыналылығы үшін нақты критерийлер жоқ. Ойлаудың логикалық түрі нақты ашылмаған. Жеке сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналары тек өздеріне ғана емес, қоршаған ортаға да байланысты. Сөздердің қолданылуына қатысты көптеген конвенциялар нақты айтылмайды, бірақ тек көзделеді. Сөздердің барлығы дерлік бір емес, бірнеше мағынаға ие. Бір заттарды кейде басқаша атауға немесе бірнеше атауға болады. Ешқандай затты білдірмейтін сөздер бар және т.б. Эти и другие особенности обычного языка говорят, однако, не столько об определенном его несовершенстве, сколько о могуществе, гибкости и скрытой силе. жүктеу/скачать 20,95 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2