Тілдің дыбыс жүйесін зерттейтін тіл білімінің бір саласы
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- A) Батыр жігіт.
| 1 А
Тілдің дыбыс жүйесін зерттейтін тіл білімінің бір саласы А) Фонетика В) Лексика С) Морфология Д) Синтаксис Е) Фонема 2 С
Фонетиканы дыбыс жүйесі деп атаған қазақ тіл білімінің атасы А) А. Құнанбаев В) Ы.Алтынсарин С) А.Байтұрсынұлы Д) С.Кеңесбаев Е) Ш.Құдайбердиев 3 В Зерттеу мақсатына қарай фонетика нешеге бөлінеді? А) 5 В) 4
С) 6 Д) 2
Е) 3 4 Д
1954 жылы шыққан «Қазіргі қазақ тілі» еңбегінің авторы: А) А. Құнанбаев В) Ы.Алтынсарин С) А.Байтұрсынұлы Д) С.Кеңесбаев Е) Ш.Құдайбердиев 5 В Тілдің өмір сүріп тұрған дәуіріндегі дыбыстық жүйесін қарастыратын фонетика түрі А) Салыстырмалы В) Сипаттамалы С) Тарихи Д) Салғастырмалы Е) Дыбыстық 6 С
Тілдің дыбыстық жүйесін тарихи тұрғыдан зерттейтін фонетика түрі А) Салыстырмалы В) Сипаттамалы С) Тарихи Д) Салғастырмалы Е) Дыбыстық 7 А Туыс тілдердің дыбыс жүйесін салыстары зерттеп, олардың ұқсақтықтары мен айырым белгілерін айқындайтын фонетика түрі А) Салыстырмалы В) Сипаттамалы С) Тарихи Д) Салғастырмалы Е) Дыбыстық 8 Д Туыстығы жоқ, құрылымы әр басқа тілдердің дыбыстық жүйесін салыстыра зерттейтін фонетика түрі А) Салыстырмалы В) Сипаттамалы С) Тарихи Д) Салғастырмалы Е) Дыбыстық 9 А
Қазақ сөздерін алғаш орыс графикасымен жазған миссионер А) Н.И.Ильминский В) А.С.Пушкин С) Ф. Достаевский Д) Тянь-Шаньский Е) А.Чехов 10 В Жасалым фонетикасына жатады А) Жаңғыртқы жүйе, айтылым күші В) Жасалу орны, жасалу тәсілі, дауыс қатысы С) Түйсінім түрі, естілім қарқыны Д) Әуез жүйесі, жасалым белгісі, айтылым белгісі, естілім белгісі Е) Жаңғыртқы жүйе, жасалым белгісі 11 А
Айтылым фонетикаға жатады А) Жаңғыртқы жүйе, айтылым күші В) Жасалу орны, жасалу тәсілі, дауыс қатысы С) Түйсінім түрі, естілім қарқыны Д) Әуез жүйесі, жасалым белгісі, айтылым белгісі, естілім белгісі Е) Жаңғыртқы жүйе, жасалым белгісі 12 С Естілім фонетикаға жатады А) Жаңғыртқы жүйе, айтылым күші В) Жасалу орны, жасалу тәсілі, дауыс қатысы С) Түйсінім түрі, естілім қарқыны Д) Әуез жүйесі, жасалым белгісі, айтылым белгісі, естілім белгісі Е) Жаңғыртқы жүйе, жасалым белгісі 13 Д
Үндесім фонетикаға жатады А) Жаңғыртқы жүйе, айтылым күші В) Жасалу орны, жасалу тәсілі, дауыс қатысы С) Түйсінім түрі, естілім қарқыны Д) Әуез жүйесі, жасалым белгісі, айтылым белгісі, естілім белгісі Е) Жаңғыртқы жүйе, жасалым белгісі 14 А 1912 жылы шыққан Ахмет Байтұрсынұлының «Жазу тәртібі» мақаласы қай журналда жарияланды? А) Айқап В) Қазақ С) Дала Д) Қазақ тілі Е) Қазақстан 15 С
1912 жылы шыққан Ахмет Байтұрсынұлының «Жазу тәртібі» мақаласында қазақ тілінде қанша дыбыс бар делінген? А) 36 В) 42
С) 24 Д) 26
Е) 34 16 Е
Дауысты дыбыстың ережесі: А) Өкпеден шыққан ауаның кедергіге ұшырап шығуы В) Дыбыстау мүшелері арқылы айтылып естілетін тілдік құбылыс С) Дыбысты таңбалау үшін алынатын таңба Д) Тілдің ұшы тартылып,үсті дөңестенуі арқылы жасалуы Е) Өкпеден шыққан ауаның кедергіге ұшырамай шығуы 17 Д Дауысты дыбыстар тілдің қатысына қарай қалай бөлінеді? А) Жақты-жақсыз В) Ашық-қысаң С) Еріндік-езулік Д) Жуан-жіңішке Е) Тұйық-бітеу 18 С
Қай дыбыс жуан әрі еріндік дыбыс? А) Ы
В) Ө С) Ұ
Д) Ү Е) А
19 Е Қате жазылған сөзді табыңыз А) әнші В) ләззат С) жаннат Д) сый
Е) ақыю 20 С
Бірыңғай қысаң дауыстыларды тап А) а,э,е,о В) о,ө,ұ,ү С) ы.і,и,у Д) б,в,г,ғ Е) п,т,с,к 21 С Қай дауыссыз дыбыс қазақтың төл сөздерінде ғана қолданылады А) ч В) щ
С) қ Д) в
Е) ц 22 А
Дауыссыз дыбыстың ережесі: А) Өкпеден шыққан ауаның кедергіге ұшырап шығуы В) Дыбыстау мүшелері арқылы айтылып естілетін тілдік құбылыс С) Дыбысты таңбалау үшін алынатын таңба Д) Тілдің ұшы тартылып,үсті дөңестенуі арқылы жасалуы Е) Өкпеден шыққан ауаның кедергіге ұшырамай шығуы 23 С
Дауыссыздар салдыр мен үннің қатысына қарай нешеге бөлінеді? А) 5
В) 2 С) 3
Д) 9 Е) 6
24 Д Қазақ тіліндегі дауыссыз дыбыстың саны қанша? А) 12 В) 23
С) 21 Д) 25
Е) 20 25 Д
Салдырдан жасалған дауыссыз дыбыс түрін табыңыз А) ашық В) ұяң С) бітеу Д) қатаң Е) үнді
26 В Белгілі бір тілдің даму тарихының әртүрлі дәуірлерінде оның дыбыстық құрамының өзгеруін және өзгерудің себептерін зерттеп айқындауды мақсат ететін фонетиканың түрі: А) Салғастырмалы фонетика В) Тарихи фонетика С) Сипаттамалы фонетика Д) Жалпы фонетика Е) Жеке фонетика 27 А
Тіл, тілдегі дыбыстық ерекшеліктер мен заңдылықтарды, тілдің дыбыстық жүйесін зерттейтін тіл білімінің бір саласы: А) Фонетика В) Лексика С) Морфология Д) Синтаксис Е) Лексикология 28 Е Белгілі бір тілдің дыбыстық құрамын, ондағы дыбыс заңдарын зерттейтін фонетиканың түрі: А) Жалпы фонетика В) Салыстырмалы фонетика С) Салғастырмалы фонетика Д) Сипаттамалы фонетика Е) Жеке фонетика 29 С
Дауыстыларға тән акустикалық ерекшелік: А) Иектің төмен түсуі В) Жақтың кең ашылуы С) Музыкальды тонның болуы Д) Жақтың болар-болмас ашылуы Е) Еріннің сүйірленуі 30 Д Бір секунд ішіндегі дірілдің мөлшеріне байланысты болатын дыбыстың физикалық қасиетін көрсет: А) Дыбыс күші С) Дыбыс әуені Д) Дыбыс ырғағы Е) Барлығы дұрыс 31 Е
Дыбыстау мүшелерінің жиынтығы қалай аталады? А) Обертон В) Әуен(тембр) С) Парциалды тон Д) Дыбыс әуені Е) Сөйлеу аппараты 32 С Резонаторлық қызмет атқаратын тамақ,ауыз қуыстарында пайда болатын тон: А) Тіл дыбысындағы тон В) Парциалды тон С) Көмекші тон Д) Обертон Е) Дұрыс жауап жоқ 33 А
Дірілдің санымен қоса дыбыстың созылу уақытына (ұзақ немесе қысқа) байланысты болатын дыбыс түрін көрсет: А) Дыбыс созылыңқылығы В) Дыбыс әуені С) Дыбыс күші Д) Дыбыс ырғағы Е) Дыбыс қалпы 34 В Дауыс шымылдығының дірілінен пайда болатын тонды көрсет: А) Көмекші тон В) Тіл дыбысындағы тон С) Парциалды тон Д) Обертон Е) Дыбыстық тон 35 Д
Дыбыстарды айтуда ........айрықша қызмет атқарады: А) Тамақ-ауыз-мұрын қуысы В) Өкпе-тамақ С) Кішкентай тіл,тіс,ерін Е) Сөйлеу аппараты 36 А Жақтың кең ашылып, иектің төмен түсуінен жасалатын дауысты дыбыстар түрін тап: А) Ашық дауыстылар В) Еріндік дауыстылар С) Қысаң дауыстылар Д) Езулік дауыстылар Е) Барлығының жасалуы бірдей 37 С
Дыбыс толқынын тудыратын жіне дірілдің қозғалысы күрделі болатын дыбыс түрі: А) Дыбыс күші В) Дыбыс созылыңқылығы С) Дыбыс әуені Д) Дыбыс қалпы Е) Дыбыс ырғағы 38 Е Жалпы тіл білімінің бір саласы ретінде адамның сөйлеу аппаратының дыбыстық мүмкіндігін айқындайтын, тіл дыбыстары классификациясының принциптерін белгілейтін фонетика: А) Тарихи фонетикалық Б) Салғастырмалы фонетика С) Салыстырмалы фонетика Д) Жеке фонетика Е) Жалпы фонетика 39 В
Дауыс шымылдығы жиырылып, қысылмай және дауыстың қатысы болмай жасалатын дауыссыз дыбысы көрсет: А) Шұғыл В) Қатаң С) Ызың
Д) Көмей Е) Ұяң
40 Д Тіл-тілде ызың дауыссыздар мен шұғыл дауыссыздардың ерекшеліктерін бірдей қамтитын дауыссыз дыбыстарды тап: А) Фрикатиф В) Эксплозив С) Ұяң Д) Аффрикат Е) Қатаң 41 А
Дауыс шымылдығы үн шығарарлық қалыпта болып, яғни дауыстың қатысуымен жасалатын дауыссыздар: А) Ұяң
В) Қатаң С) Аффрикат Д) Фрикатив Е) Ызың
42 В Тілдің дыбыстық жүйесін өзі өмір сүріп тұрған уақыт тұрғысынан қарастыратын фонетика: А) Салғастырмалы фонетика В) Сипаттамалы фонетика С) Тарихи фонетика Д) Жалпы фонетика Е) Жеке фонетика 43 Е
Тілдің дыбыстық жүйесін туыс тілдердің дыбыстық жүйесімен салыстыра зерттеп, олардың айырмашылығы мен ұқсастығын қарастыратын фонетика түрі: А) Жалпы фонетика В) Сипаттамалы фонетика С) Салғастырмалы фонетика Д) Жеке фонетика Е) Салыстырмалы фонетика 44 Д Тілдің дыбыстық жүйесінің туыстығы жоқ, құрылымы әртүрлі басқа да тілдермен салыстыра зерттейтін фонетика түрі: А) Жалпы фонетика В) Салыстырмалы фонетика С) Тарихи фонетика Д) Салғастырмалы фонетика Е) Жеке фонетика 45 С
Тілдің даму тарихының әртүрлі дәуірлерінде оның дыбыстық құрамының өзгеруін және өзгерудің себептерін зерттеп айқындауды мақсат еткен ғалым: А) Мырзабеков В) Жүнісбеков С) Томанов Д) Аханов Е) Хасенов 46 А Дыбыстарды дұрыс айту: А) Орфоэпия В) Орфография С) Сингармонизм Д) Синтаксис Е) Фонетика 47 Д
Сөз ішіндегі дауыстылардың бір-бірімен үндесуі А) Орфоэпия В) Орфография С) Фонетика Д) Сингармонизм Е) Синтаксис 48 Е Фонеманы зерттейтін тіл білімінің А) Семасиология В) Лексикология С) Фонема Д) Фонетика Е) Фонология 49 В
Сөздің дыбыстық бірлігі А) Идеома В) Фонема С) Фонология Д) Полисемия Е) Морфема 50 А Сөздің мағынасына қатысы жоқ терминді тап А) Фонема В) Лексика С) Полисемия Д) Тура мағына Е) Ауыспалы мағына
51 Е Дауыссыз дыбыстар түрін анықтаңыз. Р, л, й, м, н, ң, у. А) Қатаң дауыссыз ыбыстар. В) Ұяң дауыссыз дыбыстар. С) Жуан дыбыстар. D) Жіңішке дыбыстар. Е) Үнді дауыссыз дыбыстар. 52 А Сөз соңы үнді дауыссыз дыбысқа аяқталса жалғанатын қосымша қандай дыбыстан болу керектігін көрсетіңіз. А) Үнді немесе ұяң дауыссыз дыбыстан болуы керек. В) Қатаң дауыссыз дыбыстан болуы керек. С) Тек үнді дауыссыздан болуы керек. D) Тек ұяң дауыссыз дыбыстан болуы керек. Е) Қатаң немесе ұяң дауыссыз дыбыстан болуы керек. 53 Д Көп нүктенің орнына қойылатын ұяң дауыссыз дыбыстарды белгілеңіз. Ба...а, ...аз, ...ерек. А) Б, з, в. В) Д, г, з. С) Д, ғ, в. D) Ғ, ж, з. Е) Ж, ғ, д. 54 Д Буын түрін анықтаңыз. Ат, ас, ақ, от А) Ашық буын. В) Бітеу буын. С) Бітеу және тұйық буын. D) Тұйық буын. Е) Ашық және тұйық буын. 55 С Қазақ тіліне тән жіңішке дауысты дыбыстарды белгілеңіз. А) И, у В) Я, ю, ұ. С) Ү, і, ө, ә D) Ә, и, ю, э. Е) У, ю, я, и. 56 А Дауысты дыбыстар тілдің қатысына қарай қалай бөлінетінін көрсетіңіз. А) Жуан, жіңішке. В) Еріндік, езулік. С) Ашық, қысаң. D) Қатаң, ұяң. Е) Үнді, жуан. 57 В Әріп дегеніміз не? А) Әріп-дыбыстардың бір-біріне ықпалы. В) Әріп-дыбыстың таңбасы. С) Әріп-механикалық дыбыс көрсеткіші Д) Әріп-сөйлемде қойылатын тыныс белгісі Е) Әріп-барлық дыбыс таңбаларының жиынтығы. 58 С
«У» әрпі қай қатарда жіңішке дауысты болып тұрғанын көрсетіңіз? А) тауық,туылған В) зуылдау,аһылау С) кіру,түзу Д) қуыс,жуан Е) қу,бу
59 С Денталь дауыссыздарын көрсетіңіз. А) ч, ш, р, ж В) б, п, м С) т, д, с, з, н, л Д) к, г, х, л Е) в, ф, ғ, н, л 60 Е
Дифтонг дыбыстарды көрсетіңіз? А) а,о,ы. В) ү,ұ,у С) ы,и,й Д) ъ,ь,й
Е )я,ю,ё 61 С
Қазақ тілінде қанша дыбыс бар? А) 36
В) 35 С) 37
Д) 38 Е) 25 62 Е
Қазақ тіліне тән дыбыстар жасалған қатарды табыңыз. А) ұ,ү,у. В) ғ,қ,щ С) ф,х,һ Д) ы,і,и Е) ө,і,ү 63 А Жұп болып келетін қатаң,ұяң дауыссыздарды табыңыз? А) п-б В) д-т
С) қ-к Д) ф-в
Е) х-һ 64 А
Буын талғайтын дыбыстарды атаңыз. А) о, ө, ұ, ү, ә В) э-е С) қ-к
Д) ф-в Е) х-һ
65 В Дыбыс және әріп санында айырмашыцлық бар сөзді табыңыз? А) орман В) бояушы С) кемеңгер Д) ерекшелік Е) қарауыл 66 Е
Қате сөзді табыңыз? А) хайуанат В) диана
С) сыйымды Д) тыйылу Е) қыйылысу 67 А
Сөз басында келмейтін әріптер. А) ң, һ
В) ң, і С) ә, і Д) ц, щ Е) ғ, ө
68 А Қазақтың төл сөздерінің соңында келмейтін дыбыстар. А) б, в, г, ғ, д В) ң, і, ж, з С) ф, в, ч, ц, щ Д) л, м, н, ғ, д Е) ғ, ө, с, т 69 А
Дұрыс сөзді табыңыз? А) байыды В) естійді С) тоқыйды Д) іріиді Е) ысыйды 70 Е Сөз ішіндегі дауыстылардың қысаңданып көмескіленуі қалай аталады: A) Элизия. B) Фонетикалық вариант. C) Фонетикалық вариация. D) Сингармонизм. E) Редукция. 71 E
Фонетикалық элизияға ұшырайтын сөзді табыңыз: A) Батыр жігіт.B) Қалың орман. C) Ұсақ жәндік. D) Кезектес салалас. E) Жүруші едік. 72 C Тіл дыбыстары дегеніміз не: A) Табиғаттағы құлаққа естілетін үнді дыбыс дейміз. B) Бір зат пен екінші заттың соқтығысуынан пайда болған физикалық құбылыстар. C) Адамның дыбыстау мүшелерінің қызметі арқылы шығатын, бір-бірінен сапалық жағынан ажыратылған, әлеуметтік мәні бар дыбыстар. D) Сөйлеудің қағаз бетіне түскен бейнесі. E) Белгілі бір сөзді белгілеу үшін алынған таңбалар дыбыс делінеді. 73 B
Буынның анықтамасын көрсетіңіз: A) Буын – өкпеден шыққан ауаның леппен айтылуы. B) Буын – фонациялық ауаның кілт үзілуінен пайда болған жеке дыбыс немесе дыбыстар тобы. C) Буын – лексикалық немесе грамматикалық мағынасы бар сөз бөлшектері. D) Буын – сөздің белгілі бір мағыналы бөлшегі. E) Буын – сөздердің белгілі бір морфологиялық жікке бөлінуі. 74 E Екпіннің анықтамасын табыңыз: A) Екпін – сөз ішіндегі буындар мен дыбыстардың бірыңғай, біркелкі айтылуы. B) Екпін – ауаның экспирациялық қарқынымен күшейтіліп айтылатын сөз тізбектері. C) Екпін – сөздер мен сөз тіркестерінің бірнеше жікке бөлініп айтылуы. D) Екпін – сөз бен сөзді форма жағынан ажырататын фонетикалық бірлік. E) Екпін – сөз ішіндегі бір буынның басқаларға қарағанда айқынырақ ажыратылып, көтеріңкі айтылуы. жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|