«Тірек сызба» оқыта үйрету ойыны

Олардың спорттық сипатымен бірге үлкен тәрбиелік маңызы бар. Қазақтың ұлттық ойындарының кейбіреулері: «Ойлануды қажет ететін ойындарға» жатады. Мысалы, «Тоғыз құмалақ». Қазақтың қай ойыны болса да айтыс, өлең – жырмен өріліп, көрермендер мен тыңдаушыларға өрелі өнеге беріп, қатты әсер етеді.

Ұлттық ойындар ата – бабамыздан бізген жеткен. Олар өткен мен бүгінгіні байланыстыратын баға жетпес байлығымыз, асыл қазынамыз.

Жаңа сөздер

Өжеттілік – упорство

Табандылық – настойчивость

Байсалдылық – уровновешанность

Байланыстыратын – связывающее

Баға жетпес – неоценимый.

3. 
   Жаңа сөздермен сөйлемдер құрастырыңдар
   
4. 
   Қазақтың бір ұлттық ойының сипаттап беріңдер.
   
5. 
   Мәтіннің мазмұны бойынша диалог құрастырыңдар.
   
6. 
   «Мәтін бөлімдері » атты оқыта үйрету ойынын ойнаңдар.
   
7. 
   Суретте қандай қазақтың ұлттық ойыны бейнеленген?
   
8. 
   Ұлттық ойын тақырыбы бойынша төрт жол өлең жазыңдар.
   
9. 
   Қазақтың ұлттық ойындарының тәрбиелік мәні мол деген тақырып бойынша өз пікір, дәлелдеріңізді жазыңдар.
   

Қазақтың ұлттық киімдері.

Олар адамның дене мүшелеріне сәйкес баскиім, иықтық киім, белдік киім, аяқкиім деп жіктеледі. Пайдалану, тұтыну ерекшеліктеріне байланысты күнделікті, сәндік киімдерге, жыл мезгілдеріне қатысты қыстық, маусым, аралық және жаздық киімдер болып бөлінеді.

Жас және жыныс ерекшеліктеріне қарай: сәби киімі, бала киімі, боижеткен киімі, қалыңдық киімі , келіншек киімі, бәйбеше киімі деп түрлерге жіктелінеді.


Жаңа сөздер:

Бойжеткен – девушка

Сәби - младенец

Бәйбіше – старшая жена

Келіншек – невестка

Жіктеледі – делятся

1. 
   Мәтінді оқып шығып, орыс тіліне аударыңдар.
   
2. 
   Мәтіннен сын есімдерді теріп жазыңдар.
   
3. 
   Мәтін бойынша «Мені түсін» ойынын ойнаңдар.
   
4. 
   Мәтін бойынша сұрақтар қойып, оларға жауап алыңдар.
   
5. 
   «Қазақтың ұлттық киімдері» деген тақырып бойынша жоба жұмысын дайындаңдар.
   
6. 
   Мына сөздердің омонимдерін тауып жазыңдар.
   

Аяқ –

Қыстық -

Жылқы қазақтың кең даласында жайылады. Әр түрлі шөп жейді, сондықтан қымыздың емдік қасиеті де мол. Ол - әсіресе өкпе ауруына шалдыққан адамдарға пайдалы.

Қымыздың түрлері өте көп. Халқымыз жыл маусымына қарай қымызды уыз қымыз (мамыр), жазғы қымыз, күзгі қымыз, қысқы қымыз деп атаған.

Қымыз ыдысты да талғайды. Оны темір ыдысқа құюға болмайды. Қымыздың тек қана арнайы ыдыста ашытқан. Ол ыдыстар - торсық, саба, мес деп аталады. Қымызды ашыту – үлкен өнер.

Талғайды – выбирает

Қасиеті - своиства

Өкпе – легкие

Сусын – напиток

Жайылады – пасется.

1. 
   Мына сызба бойынша сөз тіркестерін құрастырыңдар.
   

Зат есім + сын есім

Сын есім + зат есім.

2. 
   Мәтінді оқып шығыңдар.
   
3. 
   Қымыздың пайдасы туралы әңгімелеңдер.
   
4. 
   Төмендегі сұрақтарға жауап жазыңдар:
   

Қымыздың қандай қасиеттері бар?

Қымыз ашытатын ыдыстарды атаңдар.

5. «Шеңбер бойымен әңгімелеу» ойынын ойнаңдар.

Мына сөздердің онтонимдерін табыңдар.

Пайдалы -

Талғайды –

Қазақ «ас – адамның арқауы», «Жаман ауруға – жақсы ас» деген сөздердің мағынасында астың маңызын дәл көрсеткен. Мал шаруашылығымен айналасқан көшпелі қазақтардың негізгі асы - сүт пен ет. Сиыр мен қойдың сүтінен кілегей, қаймақ, айран, сүзбе, құрт, ақ ірімшік, сары май басқа тағамдар жасайды. Биенің сүтінен қымыз, түйенің сүтінен шұбат ашытады. Қысқа соғым сойылады. Соғымның кесек еттері сүйегімен сүрленеді де, ұсақ еттерінен шұжық жасайдық.

Бие- кобыла

Негізгі – основной

Ірімшік – творг

Шаруашылық – хозяйство

Айналасқан – занимались

1. 
   Нан туралы білген мақал – мәтелдерді еске түсіріп жаз.
   
2. 
   Мына сызба бойынша сөз тіркестерін құрасытырыңдар.
   

Сын есім + зат есім

Зат есім + сын есім

3. 
   Мәтінге қарап, сөйлемдердің дұрыс – бұрыстығын тексеріңдер.
   

4. 
   Мәтін бойынша «Мені түсін» оқыта үйрету ойынның ойнаңдар.
   
5. 
   «Ас – адамның арқауы» дегенді қалай түсінесіңдер? өз ойларыңызды жеткізіңдер.
   

2.Жалпы білім беретін мектептердің мұғалімдеріне арналған оқу - әдістемелік құрал

Қостанай «Центрально – Азиатское книжное издательство» 2007 ж авторы Қалиева Ж. С.

3. Қазақ тілі 8 сынып Алматы «Мектеп» 2009 ж авторы З. Агзамова, К. Шаймерденова.

4. Қазақ тілі 9 сынып Алматы «Мектеп» 2008 ж С. Жуманова, Д. Айталакова.

5. Қазақ тілі мен әдебиет журналдары

6. Қазақ тілін оқыту әдістемесі 7 сынып Алматы «Атамұра» 2007 ж авторы Т. М. Артыкова.

7.Қазақ тілі әдістемелік нұсқау. Алматы «Жазушы» 2007 ж авторлары Ф. Ш. Оразбаева, Т. Т. Аяпова, Р. С. Рахметов, Ж. Нұрсұлтанқызы

9. Танымдық қазақ тілі Алматы «Мұрагер» 2005 ж Э. Оразалиева.

10. Интернет қорлар. Қазақтың ұлттық киімдері.

Мазмұны
1. Кірісе

2 .«Даналық ағашы» оқыта үйрету ойыны.

3 . Астана

4 . Интернеттің тілі

5. Электронды пошта

8. Ермахан Ыбрайымов

9. Қазақтың ұлттық ойындары.

10. Қазақтың ұлттық киімдері.

11. Қымыз