«Тірек сызба» оқыта үйрету ойыны

Мәтінмен жұмыс істеу барысында оқушылардың білік, дағдыларын қалыптастыру мақсатына орай жұмыс түрлері де түрленіп отырады. Тапсырмалар оқушылардың сабақта,сабақтан тыс кезде жұмыс істеуіне, тіл дамыту, жазу дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Жұмыс түрлері: сызба бойынша сөз тіркестерін құрастыру, сөздердің омоним, синоним, антонимдерін табу, сөз тіркестерінен сөйлемдер құрастыру, сөйлемдердің дұрыс - бұрыстығын тексеру, мәтін бойынша өз ойларын жеткізу,мәтін бойынша оқыта – үйрету ойындарын ойнату.

Бұл – мәтін мазмұнын терең меңгеріп қана қоймай, кейбір сөздер мен сөз тіркестерін еркін қайта қолдануға көмектеседі.Тапсырмаларды орындай отырып, оқушы мәтінге бірнеше рет қайта оралады. Тапсырма түрлерін оқушы мұғалімнің басшылығымен және өз бетінше де орындай алады.

Әрбір мәтін оқушының өз пікірін, ойын айтуды көздейтін жазба жұмыстарын жүргізумен аяқталады.

1. 
   Ортада тұрған жүргізуші көзін жұмып, кез келген ойыншыны нұсқайды. Мәтінді ойдан жаңғыртуды сол бастайды. Бұдан әрі сағат тілінің бағытымен әрқайсысы мәтіннің бір сөйлемін айта береді. Соңына дейін солай жүреді.
   
2. 
   Тағы да мәтін оқылады. Жауаптарда жіберілген қателерді дұрыстайды, әңгімені толықтырады. Сағат тілінің бағытымен қайта басталады.
   

1. 
   Мұғалім сыныпты үш командаға бөледі.
   
2. 
   Мұғалім оқушыларға мәтінді оқуға уақыт береді. (7 минут)
   
3. 
   Мұғалім нөмірленген үш парақ дайындап, оларды әр командаға береді. Оқушылар мәтіннің мазмұның параққа жазады. (5 минут)
   
4. 
   Ойынның қорытындысын шығару. Қай команда неғұрлым толық мазмұнын бергенін мұғалім анықтайды.
   

Астана Қазақстанның солтүстік аймағында орналасқан. Астана - өсіп келе жатқан қала. Қазір Астана - Қазақстан Республикасының солтүстік Астанасы. Қалалада қырық шақты орта мектептер, училищелер, дәрігерлік институт және аграрлық университет, Гумелев атындағы Еуразиялық университет, Горький және Сейфуллин атындағы үлкен кітапханалар, қазақ және орыс драма театрлары, мәдиниет сарайлары, Сейфуллин атындағы өлкетанц және өнер мұражайлары бар. Астананы Қазақстанның басқа қалаларымен және шет елдермен қатыстыратын темір, әуе жолдары бар.

Шақты – около

Атындағы – имени

Мұражай – музей

Басқа – другие

Шет – заграница

1. 
   Мәтінді оқып, шығыңдар.
   
2. 
   Мәтін бойынша «Даналық ағашы» ойнын ойнаңдар.
   
3. 
   Астана тақырыбына сөзжұмбақ құрастырыңдар.
   
4. 
   « Астана Қазақстан Республикасының -бас қаласы» деген тақырып бойынша әңгіме жазыңдар.
   

Мемлекеттік тілге арналған қазақша сайт ашылды. Компьютерінде қазақша әріптері барлар ғана осындай бетттерді аша алады. Қазіргі оқушылар, болашақ әр түрлі мамандық иесі осы интернет тілін білуге тиіспіз. 21 –ші ғасыр адамы көп тіл білуге тиісті, соның бірі осы интернет тілі.

Дамыту – развивать

Тиіспіз – должны

Аздау – мало

Қолдану – использовать

Болашақ – будущее

1. 
   Жаңа сөздерден мына сызба бойынша сөз тіркестерін құрастырыңдар
   

Зат есім + Зат есім

Етістік + етістік

Зат есім + сын есім

2. 
   Мәтінді оқып шығыңдар
   
3. 
   Интернеттің мүмкіндігі туралы досыңмен сөйлес.
   
4. 
   Мәтін бойынша «Мәтін бөлімдері» деген ойынын ойнаңдар.
   

Бұл жер шарының кез – келген бұрышына хабар жіберудің ең сенімді жолы. Хабар дегеніміз тек жай мәтін ғана емес, сондай – ақ , сурет немесе жазылған файл болуы мүмкін. Хатты немесе хабарды алу үшін алдымен өзің сондай поштаға қосылған болуың керек. Ал хабар жіберу үшін оны алушының электронды мекен – жайын білу керек. Менің жеке электронды мекен – жайым бар, сондықтан көптеген достарыммен осы электронды пошта арқылы хабарласа аламын, бұл заман талабына сай деп есептеймін.

Хабар – новость, весть

Жіберу – отправить

Алушы – получатель

Арқылы – с помощью

Талап – требование

1. 
   Жаңа сөздерден сөз тіркестерін, сөз тіркестерінен сөйлемдер құрастырыңда.
   
2. 
   Мәтінді оқып шығып, өз түсініктеріңізді айтыңдар.
   
3. 
   Мәтін бойынша «Тірек – сызба» ойынын ойнаңдар.
   
4. 
   Электронды поштаны қалай жіберу керектігі туралы досыңмен сөйлес.
   

Ғалымдар уақытының көп мөлшерін компьютер алдында өткізетін адамдардың басқа адамдарға қарағанда онкологиялық ауруларға ұшырау қаупінің басымдау екенін айтып отыр. Сонымен қатар, қазіргі қала көшелеріндегі қаптаған компьютерлік клубтардағы ойындар адамды лейкоз дертіне шалдықтыратынын дәлелдеген.

Ұялы телефондарға жүргізген зерттеулері бойынша мынандай тоқтамға келген: әр аптада күніне 10 минуттай уақыт ұялы телефонды пайдалану – адам ағзасын функционалдық өзгерістерге ұшыратады екен. Яғни небәрі 10 минуттық тілдесуден кейін ағзаңыздың өз қалпына қайта келуі үшін 8 сағат керек. Тәжірибе кезінде 8 жыл бойы күнделікті ұялы телефонды пайдаланған адамды медициналық тексеруден өткізгенде, оның ағзасының паталогиялық жағынан едәір өзгерістерге ұшырағаны анықталған.
Жаңа сөздер

Ұялы телефон – сотовый телефон

Ағза – организм

Зерттеулер – исследование

Дерт – болезнь

Қажеттілік – необходимость

Дәлелденген – доказано
Жұмыс түрлері:

1. 
   Жаңа сөздерді пайдалана отырып, мәтіннің мазмұның орыс тіліне аударыңдар.
   
2. 
   Мәтін бойынша диалог құрастырыңдар.
   

«Компьютердің зияны, телефонның қажеттігі» деген тақырып бойынша шағын шығарма жазыңдар.

Салауатты өмір салты аурудың алдын алу және денсаулықты нығайтудың негізі болып табылады. Салауатты өмір сүру үшін әрбір жасөспірім дене шынықтырумен айналасуы қажет. Шылым шекпеу, уақытында тамақ ішу, әдепті болу, үлкенге ізет, кішіге қамқорлық жасау – осының бәрі салауатты өмір деген ұғымға жатады. Әрбір адамның міндеті - өзінің денсаулығына кәңіл бөліп, оны нығайту.

1997 жылы Елбасының республика халқына арналған «Қазақстан - 2030» Жолдауы жарияланды. Бұл бағдарламаның негізгі мақсаты мен міндеті – Қазақстан халқының тұрмысын өркендету және тыныштығын сақтау.