Тіршілік қауіпсіздік негіздері
жүктеу/скачать 0,93 Mb.
|
Тіршілік қауіпсіздігі дәрістер жинағы
| Қорғану жолдары
Ядролық қарудың ауа толқынның соққысынан, тек осы күшті есептен салынған баспана немесе панахана /убежище/ ғана сақтай алады. Жарықты сәулелену-бұл жарылыс кезінде болатын сәулелердің қуаты. Бұның қызуы миллион градустан /жарылыс басында/ бірнеше мыңға дейін болады /жарылыстың аяғында/. Жарықты сәулелену өте қысқа мерзімде әсер етеді және тарауы да лезде болады. Ол күннен әлдеқайда анық, өткір, ашық сондықтан алыстан көрінеді. Оның күші бір шаршы/см ауданға перпендикуляр түсетін сәуленің мөлшерімен өлшенеді. Сәуленің мөлшері-калориямен анықталады. Жарық импулсі – 1 кал/см Жарықты сәулелену – адам денесін, жан-жануарды күйдіреді, соқыр қылады. Күйдіру сатысы бірнеше дәрежеде болады: 1-ші дәрежелі -4 кал/см; -болса, 2-ші дәрежелі-4-7,5 кал/см; 3-ші дәрежелі -7,5-12 кал/см/тері сыдырылады/; 4-ші дәрежелі -12 жоғары кал/см/терінің күйігі тереңдеп, жапырақтанып, бөлшектеніп түседі/. Жарықты сәулеленуден кез келген жарық өткізбейтін бөгет қорғау алады: ағаштың көлеңкесі, аула үйдің тасасы. Жауын, тұман, қар оның әсерін азайтады. Жаз мезгілінде оның әсерінен өрт болуы ықтимал. Өткір радиация – ядролық жарылыс сәтінде бөлінетін нейрондар мен гамма сәулелері. Бұлар қорғана алмай қалған адамдар, жан-жануарлар үшін өте қауіпті. Бұл радиация бары - сек ғана созылады. Бірақ сәуле ауруларын туғызу үшін осы уақыттың өзі де жеткілікті. Алғашқы өткір радиация адамға сезілмейді, оның өткені біраз уақыттан кейін байқалады. Сәуле ауруларының ауыр-жеңіл болуы өткен радиацияның мөлшеріне байланысты ол сәулелену дозасымен өлшенеді. Сәулелену дозасы депқоршаған ортада гр затты не куб.см. көлемді денені жоюға кететін қуат мөлшерін айтады. Бұл мөлшер рентген-Рентгеннасымен куб.см ауада, 0 С-температурада қысымы сынап бағынасымен 760мм болғанда -2,08 млд пар иондардың болу деңгейі. Өткір радиация-әр түрлі нәрселерден өткенде гамма сәулелері әлсірейді, неғұрлым кедергі көп болса, соғұрлым ол әлсірей береді. Ашық траншея – 3 есе азайтады Жабық траншея – 7-10 есе Бір қабатты ағаш үй – 3-5 есе Бір қабатты тас үй – 10-15 есе Жер астындағы үйде – 7-15 /землянка/. Арнайы дайындалған жер асты үй – 400 есе Көп қаталлы үй подвалы – 100-400 есе Арнайы салынған баспана – 1000 есе Темір бетоннан салынған баспана, шахты, тау қуысы – түгел қорғайды /еш зиянсыз/. Радиоактивтік ластану – жарылыс болған жердегі топырақ, шаң жоғары көтеріліп желмен ыққа қарай жылжи береді де, жол бойы жерге түсіп ласайды – радиоактивті заттар жерге түседі. Оның 3 зонасы: қауіпті зонасы; күшті ластанған зонасы; аздау ластанған зонасы. Ластау /ластану/ мөлшеріне байланысты: жарылыс түрінен /бомбаның/; оның күшінен /неше мегатонна/; жарылыс болғаннан кейінгі өткен уақыттан; эпицентрден қашықтығынан; жарылыс кезіндегі ауа райынан; жер бетінің рельефінен (таулы, жазық дала т.с.). Жарылыстан кейінгі өткен уақытқа байланысты радияция деңгейі азаяды. Мысалы; 1 сағат өткеннен кейінгі деңгейді – 100% деп алсақ, екі сағатта екі есе азаяды, үш сағатта төрт есе, жеті сағатта 10 есе. Осы ластану деңгейінде қалған адам тиісті мөлшерде радиациямен зақымдалады /демалғанда, тамақпен, сумен/. Ол адамдар сәуле ауруларына ұшырауы мүмкін. Сондықтан осы жердегі орнатылған тәртіпті, сақтану ережелерін сөзсіз орындаған жөн. Электрлік импульс: бұлар жарылыс кезіндегі электрлік және магниттік өрістер бірнеше секунд ішінде болады, байланыс құралдарын, электр қондырғыларын істен шығаруы мүмкін. жүктеу/скачать 0,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|