9.4. Радиоактивті сәулеленудің тірі ағзаларға әсері
Жануарлар мен өсімдіктердің сәулелену сипаты сыртқы, ішкі, аралас болады. Сырткы сәулелену түрінде, сәуле көзі ағзадан тыс болады. Ең негізгі сыртқы космостық сәулелену, рентгенді альфа сәулелер болып табылады.
Ал бетта сәулелері, улкен мөлшерлерде, жануарлар мен өсімдіктерге әсерін тигізеді. Егер сәулелену көзі ағзанын ішінде болса, ол ішкі сәулелену деп аталады. Өсімдіктерге радиактивті элементтер қорек заттары мен жапырақтары арқылы жиналады, ал жануарлар ағзасына олар өсімдікті қорекпен түседі. Сәулеленудің бұл түрін аралас деп атайды. Нуклиттердің радиактивті элементтер түрінде шашрағанда ионды сәулелену пайда болады. Бұл процесте оңды және теріс зарятталған элементтер пайда болады.осы малекулалар кейінен радикалдар мен иондарға бөлінеді. Иондалған сәулелердің су малекулаларымен әрекеттесіп, радиолизға ұшырайды, яғни су екі ионға болінеді. Бұл радикалдар бос оттектермен әрекеттесіп сутекке айналады. Сонымен басқа молекулаларды сәулелендіріп, радиацияға ұшырайды.
Әсіресе ионданған сәулелерге ДНК мен РНК әлсіз болып келеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
