Титанов Адилет 10ә Өкпе биофизикасы

Өкпе биофизикасы
● Өкпе туралы
● Тыныс алу механизмы 
● Өкпе көлемі жəне онын азаюна,көбеюіне əсер 
ететін факторлар 

Өкпе туралы
Өкпе - адам мен жануарлардың ең басты мүшелерінің. 
Ол тыныс процесін алуды қамтамасыз етеді.Оның 
пішіні жартылай конус тəрізді.Оң жақтағы өкпе сол 
жақтағы өкпеден əлдеқашан үлкенірек. Себебі: сол 
жақтағы өкпенің қасында жүрек орналасады.16 жастағы 
адамның өкпе массасы 690г. Оң жақ өкпесі 370г, ал сол 
жақ өкпесі 320г. Бірақ адам органдарының сирек 
кездесетін биологиялық аномалиясы кезінде адам 
органдары жай адамның органдарының орналасуына 
қарама-қарсы болады. Бұл аномалия органдардың 
транспозициясы деп аталады.

Тыныс алу механизмы
Адамның тыныс алуына сыртқы тыныс алу жəне 
жасушалық тыныс алу жатады.Сыртқы тыныс алу 
қызметін тыныс алу жүйесі де, қан айналым жүйесі де 
қамтамасыз етеді. Атмосфералық ауа мұрын-
жұтқыншақтан (бұл жерде механикалық қоспалардан 
алдын ала тазартылады, ылғалдандырылады жəне 
жылытылады) көмей мен трахеобронхиальды ағаш 
арқылы өкпе альвеоласына жетеді.Альвеолалардың 
мембранасы арқылы атмосфералық ауа мен 
айналымдағы қан арасында газ алмасу жүреді.

Альвеолаларды желдету ингаляция (дем алу) жəне дем 
шығару (экспирация) кезектесіп жүзеге асырылады. 
Тыныс алу кезінде атмосфералық ауа альвеолаларға 
түседі, ал дем шығару кезінде көмірқышқыл газымен 
қаныққан ауа альвеолалардан шығарылады. Дем алу 
мен дем шығару бұлшықеттердің көмегімен кеуде 
қуысының мөлшерін өзгерту арқылы жүзеге асады.
Адам бір тыныс алу кезінде (тыныш күйде) өкпеге 
400-500 мл ауа енеді. Бұл ауа көлемі тыныс алу көлемі 
деп аталады.

Өкпе көлемі 
Ересек еркектің орташа өкпе сыйымдылығы 6 литрге дейін 
ауаны құрайды, əдетте 3-4 литр, бірақ қалыпты тыныс алу 
кезінде бұл көлемнің аз ғана бөлігі қолданылады.
Үлкен көлем
Аз көлем
Бойы ұзын адамдар
Кіші бойлы адамдар
Темекі атпаитын
Темекіні ататын
теңіз деңгейінен жоғары өмір сүрушілер
Теңіз деңгейінде өмір сүретін
Астеники
Геперстеники
Ер адамдар
Əйел адам 
Кəрі жастағы адамдар
Өкпе көлеміне əсер ететін факторлар