Жұмысты орындау техникасы

Сегіз түтікке 15 мл күнбағыс майын құю керек (тазартылған және жаңа сығылған тазартылмаған және 160 - 180 °С температурада 4,8 және 12 сағат бойы қыздырылған).

Иісін анықтар алдында май құйылған түтікшелерді тығынмен жауып 50 °С дейін температурада су моншасында қыздыру керек. Қыздырылған май үлгісін заттық шыныға жұқа қабатпен жағу керек. Сынамаларды иісінің қарқындылығы бойынша, оның реңкін (күнбағыс майына тән иісінің жоқтығы, бөтен иістің жоқтығы, майдың термиялық ыдырауындағы нашар білінген, білінген, немесе қатты білінген жағымсыз иісі және басқа) белгілей отырып бір қатарға орналастырады.

Дәмінің органолептикалық бағасын иісі ең аз қарқынды сынамадан бастау керек. Ауызға 3 - 5 мл май алып, оны ауыз қуысының барлығына таратып шамамен 25 - 30 секунд ұстау керек. Бөтен татыған дәмнің бар немес жоқ екендігін белгілеу, әр түрлі қарқындағы ащы татыған дәм бар немесе жоқ екендігін, жағымсыз тамақты жыбырлататын дәмді белгілеу. Содан кейін сынаманы ауыздан алып тастап ауызды жылы сумен мұқият шаю керек. Қатты білінетін ақауы бар сынаманы дегустациялауға кеңес берілмейді.

Барлық зерттелетін үлгідегі майдың түсін, әр түрлі қоюлықтағы екіхромқышқылды калийдің сулы ерітіндісі мен хромдыкалилі ашудас ерітіндісі қолданылатын (12 кесте) эталондағы түспен салыстыру.

Түстілігін зерттеліп отырған майдың үлгісімен бірдей бояуы бар эталонның нөмірімен шартты түрде білдіру және көрсеткішті жазу керек (кесте 13).

Майдың әрбір үлгісін зерттегеннен кейін вискозиметрден төгеді, аспапты хлороформен жуады немесе басқа еріткішпен (майерітікішпен күштің астында жұмыс істеу керек) жуады және кептіргіш шкафта кептіреді.

Қыздыру барысында майдың жабысқақтығының өзгеруін зерттеу. қыздырылған майдың ағу уақыты мен бастапқы майдың (балғын) ағу уақытына қатынасы арқылы тұтқырлықтың өзгеруін көрсетіңіз.

ИРФ - 22 рефрактометрі көмегімен 0,0002 нақтылығымен майдың үлгілерінің сыну коэффициенттерін анықтау. Көлеңке мен жарықтың бөлімдерінің шекаралары торшамен қиылысқанда шкала бойынша ондық, жүздік, мыңдық, он мыңдық мағыналарын санап алыңыз. Сондай-ақ, 8 или 12 сағ аралығында қыздырылған тұтқырлығын және балғын майдың сыну коэффициентін (рафинирленген және нерафинирленген) анықтаңыз, Тұтқырлықты капиллярлы вискозиметр көмегімен анықтаңыз.

3 - 5 рет санап, арифметикалық мәнін санап шығыңыз.

Зерттеу қорытындыларын 13 кесеге енгізіңіз.
13 кесте – Май үлгілерінің түстерін анықтау

Майлардың үлгілері	Органолептикалық көрсеткіштер			Физикалық көрсеткіштер
	Иісі, дәмі	түсі	түсі (эталон №)	тұтқырлығы	сыну коэффициенті
нативті
140 °С қыздырылған
180 °С қыздырылған

Қатынастар туралы қорытынды жасаңыз:

- майларды қыздыру кезінде түсінің өзгеруін байқаңыз;

- майдың иісі, түсі және басқа да органолептикалық көрсеткіштерінің арасындағы (дәмі, хош иісі, консистенциясы,сыртқы түрімен);

- майдың физикалық қасиеттерінен сулы май қоспаларын бар болуына, қыздыру ұзақтығына, температурасына.