Тұлғаның әлеуметтенуі



Дата14.12.2022
өлшемі380,61 Kb.
#162691
Байланысты:
психология Өтесбекова Қ

Тұлғаның әлеуметтенуі

Био 21-1

Өтесбекова Қ.Е.

Индивид- (лат. individuum) Объектілердін белгілі бір турінен, тегінен класынан бөлініп шыққан жалпы, жеке объект. Казіргі логикада санадан тыс немесе онын ішіндегі объектінің белгілі бір касиеттері бар жане баска объектілермен байланыса алады, бірақ, сол касиеттер мен байланыстар тарапынан карастырылмайды. Адам-адамзат баласынын жер бетіндегі баска биологиялық организмдерден өзгеше касиеттерін сипатайтын жалпылама ұғым.

  • Бұл көзқарастарға байланысты жеке тұлға әртүрлі әлеуметтік және мәдени тәжербиелердің түрлеріне қатысты биологиялық организм ретінде дамиды. Мұнда жеке тұлғалық белгілердін қалыптасу процесіне әсер ететін туған кабілеттері, даму қарқыны терістелмейді.

Тұлға туралы теориялар. Әлеуметтік статус және әлеуметтік рөлдер

Адамның аса күрделі табиғатыы оның қоғамдағы әр түрлі байланыс қатынастары қазіргі әлеметтануда адамға, оның тұлғалық түрінде байланысты, алуан түрлі модельдерді жасауға ықпал етті. Осылардың бірі адамнын бейнесіне әлеуметтік рөлдердін жиынтығы ретінде карау.

Әлеуметтік рөл- коғамдағы адамдардын белгілі бір

алатын орнына, жагдайына, олардың басқалармен

қарым-қатыснастарға байланысты жане кабылдаған

ережелерге сәйкес адамдардың аткаратын

кызметтері


Басқаша айтқанда, әлеуметтік рөл дегеніміз, коғамдағы адамдардың белгілі бір қызмет аткарған жағдайда белгілі бір тәртіп нормаларын сақтауын айтамыз. Ал рөлдік жүйе дегеніміз-
Адамның қоғамдағы алатын орнына,жағдайына,
тұрмысына сәйкес істейтін қызметінін жиынтығы.
Адамдардың әлеуметтік рөлдерді бойына сініріп,игеріп, менгеру тұлғаны әлеуметтендіру процесінін бір бөлігі, оның коғамға, топқа толық енуінің негізгі кажетті шарты.
Әлеуметтік рөлдердін мысалы ретінде адамдардың мамандыққа байланысты рөлін айтуға болады. Әлеуметтік рөлдерді игеріп, менгеруге адам әлеуметтік тәртіе стандарттарын Игеріп, менгеруді, өзін өзі бағалап , бақылауды іске асырады.

«Әлеуметтік статус" жане«Әлеуметтік рөл" Ендіі бұларға топырақ тоқталған жөн: Мысалы: Әрбір адам әлеуметтік жүйеде бірнеше қызметтерді атқарады. Осыны статус дейді. Әрбір адамның бірнеше статусы болуы мүмкін, бірақ оның жағдайын бір ғана статус анықтайды. Бұл жалғыз статус басты немесе интегралды деп атайды. Енбегі арқылы қол жеткізген статус адамның қажырлы еңбек етуіне байланысты. Статустын табиғи түрі болады. Тұлганың табиғи статусы адамның мәнді, тұрақты сипатты белгілеріне байланысты (ер адам,әйел, бала,жасөспірім, қарт.б.) Кәсібіне байланысты статус тұлганың базистік яғни негізгі статусы болып есептеледі.

Тулга- олеуметтік катынастардын объектісі жоне субъектісі ретінде


Тұлға тек қана әлеуметтік қоғамдық қатынастардың жемісі ғана емес, сонымен катар әлеуметтік іс- әрекет, кызмет коғамның барлық салаларында әрдайым көрініп отырады.
Макс Вебер іс -эрекетті біреуге барытталуын, нысаналануын тосу, куту, уміт ету дейді.
Вебер элеуметтік іс -әрекетті, қимылды 4типке бөледі.Ақыл ойдың мақсатка бағытталуы. Мұнда әрбір іс – әрекеттің мақсаты мен кұрлымының бір- біріне сәйкестігі көзделеді.
Іс әрекеттің құндылыққа бағытталуы. Мұнда әрбір іс әрекеттің басқа құндылық,бағалық үшін өмір сүруі көзделген.

Қорыта келгенде туған сәби әлі тұлға емес. ол тек қана индивид. Ол адам тегінің өкілі. Қандайда бір коғамда адамның әлуметтік жүйдегі орны бар. Ал коғамның адамға белгілі бір талап қоюы оның, әлеуметтік рөлінің мазмұны, мәнін құрайды.

  • Наразларыңызға рахмет!


Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет