Топтар эф-19-5к2,эф-19-5к3,эф-19-5к4,эф-19-5тк 1 деңгей Нақтылау сапасындағы салықтың функциялары және олардың мәндері
Мемлекеттік салықтық реттеу түсінігі, мақсаттары мен әдістері
жүктеу/скачать 0,62 Mb.
|
СМ ответы
| 25.Мемлекеттік салықтық реттеу түсінігі, мақсаттары мен әдістері
Мемлекеттік салықтық реттеу – ол қабылдаған экономикалық өсу концепциясына сәйкес нарықтық экономикаға мемлекеттің мақсатты араласуына бағытталған салық салу мен салық ағындарын басқарудың арнайы әдістері, әдістері мен құралдары жүйесі.Мемлекеттiк салықтық реттеудiң түпкi мақсаты – шаруашылық өмiрiнiң әр түрлi аспектілеріне әсер ете отырып, елдiң бюджет жүйесiндегi салық түсiмдерiнiң өндiрiсiнiң, сатудың және экономиканың табысының (экономикалық өсу негiзiнде) өсуiне негiзделген жағдай жасау. тұтастай алғанда экономика. Мемлекеттік салықтық реттеудің ерекшеліктері нақты макроэкономикалық стратегияның болуы және экономикаға оның дамуындағы үздіксіз және уақыт бойынша салыстырмалы түрде тұрақты саналы әсер ету болып табылады. Ол жекелеген кәсіпорындарды емес, жалпы экономиканы және оның сегменттерін қамтиды.Салықтар елдің жалпы ішкі өнімін (ЖІӨ) және ұлттық табысты (ҰД) реттеудің ең маңызды құралы болып табылады. Мысалы, Қазақстанда, ҚР Мемлекеттік статистика агенттінің мәліметтері бойынша, ЖІӨ құрылымында салықтар орташа есеппен (соңғы жеті жылда) шамамен 30% құрады. ЖІӨ мен ҰД бөлу және қайта бөлу барысында салықтардың фискалдық және реттеушілік функциялары жүзеге асырылады. Мемлекет өзінің кірістерін салықтық әдістермен қалыптастыра отырып, экономикаға, өсу қарқынына және ЖІӨ құрылымына мақсатты түрде әсер етеді.Салықтар капиталға оның айналымының барлық кезеңдерінде әсер етеді. Өз функцияларын орындай отырып, олар инвестициялық процестерге әсер етіп, оларды жеделдетеді немесе баяулатады. Салықтық реттеу жүйесі инвестициялық сипаттағы жанама салық салу және салықтық ынталандыру механизмдері арқылы инвестициялық сұраныс пен ұсынысқа әсер етеді. Әлемдік тәжірибеде компания табысына салық салуда әртүрлі салықтық преференцияларды қолдану арқылы инвестиция көздерін реттеудің бай тәжірибесі жинақталған. Бұл мемлекетке тек тауарларға ғана емес, капиталға да жаппай сұраныс пен ұсынысты бақылауға мүмкіндік береді, өйткені табыс сұраныстың негізі және капиталдың қызмет етуінің соңғы нәтижесі болып табылады.Салықтардың экономикаға әсері тікелей емес, жанама. ЖІӨ мен НД-ны бөлу және қайта бөлу құралдары ретінде олар экономикалық өсудің пропорциялары мен қарқындарының өзгеруінің ағымдағы үрдістерінен біршама кешігумен әсер етеді. Салықтық кері байланыс принципі салықтық реттеудің тиісті шаралары дер кезінде қабылданған жағдайда ғана тиімді болуы мүмкін. Осыған қарамастан, салықтар экономиканың контрциклдік дамуының мемлекеттік бағдарламаларының орталық элементі болып табылады. Экономикалық өсу қарқынын теңестіру мақсатында көптеген елдер сұраныс пен ұсынысты контрциклдік реттеудің салық механизмін қолданады (тоқырау кезеңінде оларды ынталандыру және экономиканың максималды қалпына келу кезеңінде шектеу). Салық түсімдері өндірістің өсу көлемі мен қарқынын біршама кідіріспен бақылайтындықтан, салықтардың автоматты түрде өсуі өндірістің құлдырауына, тіпті оның төмендеуіне әкелуі мүмкін. Мұндай жағдайда инвестицияны ынталандыруды арттыру мақсатында салықтарды азайту шаралары қабылдануда.Салықтық реттеу қоғамдық ұдайы өндіріс құрылымына белсенді әсер етуге арналған. Мемлекет салық механизмінің көмегімен ғылыми-техникалық прогресті анықтайтын аса басым салаларда, сондай-ақ өндіріс пен қызмет көрсетудің рентабельді емес, бірақ өмірлік маңызды салаларында капиталды жеделдетіп жинақтау үшін қажетті жағдайлар жасайды. Әлемдік тәжірибеде салықтық жеңілдіктер негізінен қабылданған мемлекеттік экономикалық бағдарлама аясында жұмыс істейтін фирмаларға берілетін жағдайлар бар. Салық механизмі елдің өңірлік дамуының деңгейін теңестіру үшін пайдаланылады, экономикасы дамымаған аймақтар мен аумақтарда орналасқан кәсіпорындар үшін неғұрлым қолайлы салық режимін, салықтары төмен еркін экономикалық аймақтарды және т.б. құру арқылы жедел өсуді ынталандырады. Қазақстан үшін бұл аумақтық теңестірудің дәстүрлі әдістері емес. Соңғысының мақсаттары үшін реттеуші салықтар басым рөл атқаратын бюджетаралық реттеу жүйесі қолданылады. Салықтық реттеу әлеуметтік салаға да әсер етеді. Бұл қоршаған ортаға, әлеуметтік инфрақұрылымға, халықты әлеуметтік қорғауға қатысты. Мұндай қызметке инвестиция салатын фирмалардың шығындары әдетте салық салынатын пайдадан шегеріледі. Мемлекеттік әлеуметтік қорларға сақтандыру жарналары немесе Қазақстанда әлеуметтік салық тікелей мемлекеттік әлеуметтік саясатты жүзеге асырудың, олардың есебінен зейнетақы мен жәрдемақыларды төлеудің, кедейлерді қолдаудың көзі және құралы ретінде әрекет етеді. Экологиялық салықтар мен табиғи ресурстарды шектен тыс тұтынғаны үшін айыппұлдар қоршаған ортаны қорғау және табиғатты ұтымды пайдалану процестерін реттеудің ең маңызды құралдары болып табылады.Мемлекет жанама және табысқа салық салу жүйесі арқылы салық салынбайтын минимумдарды, жеке табыстарға салық салу кезінде стандартты, әлеуметтік және мүліктік шегерімдерді, жекелеген салық түрлері бойынша салықтан босатуды (толық немесе ішінара) белгілеу арқылы жеке тұтынуды және халықтың тиімді сұранысын реттейді. тиісті салықтардан бірінші қажетті жеке табыс және тұтыну тауарларының топтары (мысалы, ҚҚС төмендетілген ставкаларын пайдалану). Халықтың тиімді сұранысын реттей отырып, мемлекет тауарлар мен қызметтерді өндіру мен ұсынуға, жеке жинақ пен тұтынуға әсер етеді. жүктеу/скачать 0,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|