Трансляция генетикалық информацияны іс жүзіне асырудың екінші этапы

№ 5 ДӘРІС ТАҚЫРЫП: “ТРАНСЛЯЦИЯ” ЖОСПАР: 1. АҚУЫЗ СИНТЕЗІ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК. 2. ТРАНСЛЯЦИЯҒА ҚАТЫСАТЫН АҚУЫЗ ФАКТОРЛАРЫ. 3. РИБОСОМАЛАРДЫҢ АКТИВТІ БӨЛІКТЕРІ. 4. АҚУЫЗ СИНТЕЗІНІҢ НЕГІЗГІ ЭТАПТАРЫ: А. ИНИЦИАЦИЯ; Б. ЭЛОНГАЦИЯ; В. ТЕРМИНАЦИЯ; Г. ПОЛИПЕПТИДТІ ТІЗБЕКТІҢ МОДИФИКАЦИЯСЫ. АҚУЫЗ МОЛЕКУЛАЛАРЫНЫҢ ФОЛДИНГІ.

• Трансляция - генетикалық информацияны іс жүзіне асырудың екінші этапы.
• Трансляция – деп рибосомада ақуыздың синтезделуін айтамыз.
• Бұл кезде информация нуклеин қышқылдары тілінен полипептидті тізбекте рет-ретімен орналасқан амин қышқылдар тіліне алмасады.
• Информацияның амин қышқылдар тіліне алмасуы т-РНҚ арқылы жүзеге асырылады.

• Осы процестің 3 сатысы бар: 1. Амин қышқылдарының активтенуі – аминоациладенилаттың түзілуі (аминоацил-т-РНҚ-синтетаза ферментінің бақылауымен амин қышқылдарының АТФ молекуласымен байланысуы). 2. т-РНҚ-ның аминоацилденуі – амин қышқылдары қалдығының т-РНҚ-ға байланысуы (т-РНҚ мен аминоацил-т-РНҚ-синтетаза комплексінің аминоациладенилаттармен байланысуы).

• Амин қышқылдарының активтену жүйесі

• Аминоцил т-РНҚ синтетеза

• т-РНҚ

• Амин қышқылы

• Амин қышқылы байланысатын ұшы

• Пішіні жоңыршқа жапырағына ұқсас

• Антикодон

• ұшы

• ұшы

• ілмек

• ілмек

• Антикодондық ілмек

• Акцепторлық ілмек

• 3. Трансляция немесе полимеризация, амин қышқылдарының қалдықтары арасында пептидті байланыс түзіліп, полипептидті тізбектің пайда болуы. Осы саты рибосомада а-РНҚ-ның бақылауымен генетикалық кодқа сәйкес жүреді.

• Амин қышқылдары

• Пептидтік байланыстың түзілуі

• Белок тізбегінің ұзаруы

• т-РНҚ

• м-РНҚ

• Бұл процесте рибосомада полипептидті тізбек синтезделеді, оған матрица ретінде а-РНҚ-ның молекуласы қолданылады.
• Трансляция процесіне а-РНҚ, т-РНҚ және р-РНҚ қатысады.
• Түзілетін полипептидті тізбек пен а-РНҚ-ның кодондары арасындағы байланысты т-РНҚ қамтамасыз етеді.
• Трансляция барысында рибосома көптеген функция атқарады.