«Тұрғындар географиясы» пәнінен оқу-әдістемелік кешені жоғары оқу орындарының 5В011600 «География» мамандығы бойынша оқитын студенттер, сонымен қатар магистранттарға және оқытушыларға ұсынылады


Тұрғындар географиясынан практикалық сабақтарының жоспары



бет4/4
Дата17.02.2017
өлшемі2,11 Mb.
#9662
1   2   3   4



Тұрғындар географиясынан практикалық сабақтарының жоспары



Практикалық жұмыс № 1

Тақырыбы: Тұрғын халықтың ұдайы өсіп -өну географиясы және оның заңдылықтары


Сұрақтар

  1. Халық санағы дегеніміз не?

  2. Демографиялық саясат түсінігі?

  3. Халық санының динамикасы?

  4. халық орналасуының заңдылықтары?

Тапсырма:



    1. Біздің эрамыздан бастап әлемнің халық санының динамикасын жасаңыз.



  1. Кестені толтырыңыз.

ХХғ әлем халық санының өсуі

Дүние жүзінің аймақтары

Жылдар

1900

1920

1950

1960

1980

1990

2000

2010

Ресей

ТМД


Шетелдік Еуропа

Шетелдік Азия

Африка

Солт.Америка



ЛатынАмерика

Австралия және мұхиттық аралдар



























Әлемнің барлығы



























  1. Контурлық картаға халықтың саны бойынша бірінші ондыққа кіретін мемлекеттердің шекараларын түсіріңіз және халық санын корсетіңіз.

  2. Контурлық картаға халықтың тығыздығы төмен және жоғары аймақтарды түсіріңіз.

  3. Халық саны 100 млн адам және жоғары елдерді көрсет.

  4. Халықтың өмір сүру ұзақтығы. (Елдер бойынша кесте құрыңыз)



Практикалық жұмыс №2

Тақырыбы: Дүниежүзінің тұрғын халықтарының нәсілдік құрамы


Сұрақтар

  1. Нәсіл дегеніміз не?

  2. Дүние жүзінде қанша нәсіл бар?

  3. Аралас және өтпелі нәсілдерді атаңдар

  4. Нәсілшілдік (апартеид) саясатының мәселелері

  5. Өздерің қандай нәсілге жатасыңдар. Жауабыңды нақтыла

Тапсырмалар



  1. Кескін картаға нәсілдердің таралу ареалдары мен орналасу орталықтарын түсіріңдер

  2. Кестені толтырып, мәліметтерді пайдалана отырып диаграмма жасаңдар

Дүниежүзі халықтарының нәсілдік құрамы

Адамзат нәсілдері

%

саны

Үлкен нәсілдер







Европеоидтық

42,5




Монглоидтық

19,5




Негроидтық

7,0




Австралоидтық

0,3




Аралас және өтпелі формалары







Европеоидтық және монголоид арасындағы

4,2




Европеоид пен негроид арасындағы

9,0




Монголоид пен австралоид арасындағы

17,2




Басқа нәсіл типтері және белгісіздер

0,3




Практикалық жұмыс № 3

Тақырыбы: Тұрғын халықтарының этникалық (ұлттық) құрамы.


Сұрақтар:

  1. Этнос түсінігі.

  2. Ұлттың негізгі белгілері.(4белгі)

  3. Консолидация және ассомиляция түсініктері.

Тапсырма:



  1. Кестені толтырыңыз

Әлемнің аса ірі халықтары




Халықтар

Саны млн. адам

Орналасқан мемлекеттер және%

1

2

3

Қытайлар

Үндістер


Американдықтар

Орыстар


Жапондар

Бразилиандар

Пенджабтар

Бихарлар


Мексикандар

Немістер


Явандар

Кәрістер


Телугу

Итальяндар

Маратхи

Тамилы


Вьеттер

Мысырлар


Француздар

Ағылшандар

Түріктер

Украиндер

Поляктар

Гуджарлар

Канналалар









  1. Кестені тлтырыңыз.

Әлем халықтарының ірі тілдік семьялары

семья

топ

халық

Үндіеуропалық


Герман




Славян




Үнді




Роман




Кельт

Балтық





Грек




Албан




Армян Иранская




Иран





Қытай-тибет



Қытай




Тибет-бирма




Афразиялық

(семит-


хамит)

Семит




Кушит




Всрберий




Чадс




Алтай

Түркі




Моңғол




Корейс




Тунгус-маньчжур




Нигер-кордофан



Нигер-конго




Кордофан




Палео-азиаттық


Чукот-коряк




Айн




Жапон




Дравид

Дравид




Австронезия

Индонезия




Полинезия




Малонезия




Макронезия




Орал



Фин-угор




Самодий




Кавказ


Грузин




Адыгей-абхаз




Нахск




Дагестан




Практикалық жұмыс № 4

Тақырыбы: Дүниежүзіндегі тұрғын халықтарының діни құрамы.


Сұрақтар:

  1. Ұлт дегеніміз не?

  2. Бір ұлтты, екі ұлтты және көп ұлтты мемлекеттер?

  3. Ұлттық діндер?

Тапсырма:




    1. Контурлық картаға 3 әлемдік діндерін (ислам, христиан, буддизм) түсіріңіз.

    2. Кестені толтырыңыз


Діндерді құрлықтар бойынша таралуы:

(дін уағыздаушылар санынан %)






Христиандар:

неше %


Мусульмандар:

неше %


Индуисттер:

неше %


Африка
Еуропа
Латын Америкасы
Солтүстік Америка
Мұхит аралдары

Азия













Практикалық жұмыс № 5

Тақырыбы: Еңбек ресурстары және оларды қолдану.


Сұрақтар:

1. Еңбек ресурстары түсінігі.

2. Халықтың экономикалық белсенділігі дегеніміз не?

3. Ауыл халқы дегеніміз не?

Тапсырма:


  1. Әлемнің әр түрлі елдеріне еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуі бойынша салыстырмалы баға беріңіз.

  2. кестені толтырыңыз




Әлем елдері

Халық саны

Табиғи өсім

Жастық және жыныстық құрамы

Халықтың жұмыспен қамтамасыз етілуі

Еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуі бойынша жалпы баға

Өнеркәсіпте

Ауылшаруа-

шылығында

























Практикалық жұмыс № 6

Тақырыбы: Тұрғын халықтың көші-қоны (миграциясы)


Сұрақтар:

1. Миграция түсінігі.

2. Эммигрант және иммигрант түсінігі.

3. Көші-қонудың себептері.

4. Миграция сальдосы дегеніміз не?

Тапсырма:



  1. ҚР облыстары бойынша миграция сальдосын есептеңдер.




Облыстар

Келгендер

кеткендер

миграция сальдосы

ҚР










Ақмола обл

18699

39185




Ақтөбе обл

11660

9798




Алматы обл

3810

5533




Атырау обл

4773

7740




ШҚО

8023

17116




Жамбыл обл

14932

65287




БҚО

і20737

58838




Қарағанды обл

Н 8863

47621




Қызылорд обл

^21708

47499




Қостанай обл

7002

16511




Манғыстау обл

11017

24499




Павлодар обл

13972

36892




СҚО

32111

55517




ОҚО

30138

46740






Практикалық жұмыс №7

Тақырыбы: Тұрғын халықтың таралып орналасуы


Сұрақтар

  1. Таралып орналасу формалары және оның түрлері

  2. Халықтың таралып орналасу сипатын анықтаушы факторлар

  3. Халықтың тығыздығын бейнелейтін көрсеткіштер

Тапсырмалар



  1. Төмендегі кестеге талдау жасаңдар

Биіктік белдеулік бойынша халықтардың таралып орналасуы (%)

Дүние бөліктері

200 м төмен

200-500 м

500-1000 м

1000-2000 м

2000 м жоғары

Еуропа


69

24

7

-

-

Азия


56

24

12

7

1

Африка


32

24

21

21

2

Солтүстік Америка

47

33

8

8

4

Оңтүстік Америка

42

15

23

9

11

Аустралия және Океания

73

18

8

1

-

Барлық құрлық (Антарктида мен Гренландияны қоспағанда)

56

24

12

7

1




  1. Қазақстанның халық тығыздығын анықтаңдар. Жерінің ауданы 2 724 900 км2, халқы 16 млн адам. Сонымен қатар Қытай, Корея Республикасы, АҚШ, Мексика, Аргентина және Швейцарияның тығыздығын есептеп шығарыңдар.

  2. Кескін картаға дүниежүзінің тұрғын халықтарының таралып орналасуын түсіріңдер.

  3. Дәптерге халқы ең тығыз орналасқан он мемлекетті және ең сирек қоныстанған мемлекеттерді жазып алыңдар.


Практикалық жұмыс №8

Тақырыбы: Қоныстанудың географиялық формалары, ауылдық елді мекендер


Сұрақтар

  1. Қоныстанудың түрлері (көшпелі және жартылай көшпелі, отырықшы немесе тұрақты).

  2. Ауылдық елді мекендердің мәселелері.

  3. Еліміздегі ауылдардың жай күйі және болашағы.

Тапсырмалар



  1. Кескін картаға ауылдық елді мекендер басым елдерді түсіріңдер.

  2. Кескін картаға Ақмола облысының ірі қалалары мен ауылдық елді мекендерін түсіріңдер (Халық санын көрсетіңдер).

  3. Кескін картаға төменде көрсетілген Ақмола облысының аудан орталығы қызметін атқаратын ауылдық елді мекендерді түсіріңдер.



Практикалық жұмыс №9

Тақырыбы: Қазіргі қалалар және урбандалу мәселелері


Сұрақтар

  1. Қала дегеніміз не?

  2. Урбанизация ұғымы

  3. Урбандалудың дүние жүзілік сипаты

  4. Урбанизация процесінің мәні және оны туындататын факторлар.

  5. Қалалардың әлеуметтік-экономикалық және экологиялық мәселелері

Тапсырмалар



  1. Кескін картаға халық саны 5 млн және З млн адамнан асатын қалаларды белгілеңдер

  2. Агломерация және мегаполис ұғымдарына түсініктеме беріңдер.

  3. Кескін картаға Қазақстанның ірі қалаларын түсіріңдер.



Практикалық жұмыс №10

Тақырыбы: Қазақстанның тұрғын халықтар географиясы


Сұрақтар

  1. Қазақстаның қазіргі демографиялық жағдайы

  2. Қазақстанның экономикалық белсенді халқы

  3. Халықтардың таралып орналасуы

  4. Қазақстан халықтар Ассамблеясы, оралмандар мәселесі

Тапсырмалар



  1. Төмендегі кестеге талдау жасаңдар.

ҚР халқының жыныстық-жастық құрылымы (мың адам) 1998ж

Жасы

ерлер

әйелдер

Ерлер мен әйелдер

1 дейін

116,3

110,7

227

1-4

554,3

525,7

1080

5-9

831,3

795,9

1627,2

10-14

832

814,8

1646,8

15-19

730,6

721,8

1452,4

20-24

668,4

664,3

1332,7

25-29

628,5

557,1

1185,6

30-34

574,3

579,4

1153,7

35-39

627,1

639,7

1266,8

40-44

510,5

534,8

1045,3

45-49

416,5

457,5

874

50-54

222,1

249,6

471,7

55-59

307,1

373,4

680,5

60-64

231,7

292,9

524,6

65-69

169,2

254,8

424

70-74

105,3

218,9

324,2

75-79

41

108,4

149,4

80-84

21,7

74,2

95,9

85 жоғары

15,4

64,7

80,1

Барлығы

7603,3

8038,6

15641,9


Студенттің оқытушының басшылық етуімен өзіндік жұмыс жасау сабақтарының жоспары

ОБСӨЖ № 1

Тақырыбы: Кіріспе. Дүние жүзі халықтарының ұдайы өсіп- өну географиясы
Сызба нұсқа және картамен жұмыс



  1. Халықтардың жер шарында таралып орналасуын картада кескіндеу

  2. Алғашқы адамдардың ежелгі қоныстану аймақтарын картада кескіндеу

  3. Дүние жүзі халқының санының өзгеруі

  4. Қазақстандағы халық санының өзгерістері

  5. Дүние жүзі аймақтарының демографиялық көрсеткіштері

  6. Халық санының ұдайы өсуі

  7. Демографиялық саясат

  8. Дүние жүзіндегі туу көрсеткіштірі

  9. Дүние жүзіндегі өлу көрсеткіштірі

  10. Дүние жүзіндегі табиғи өсу

ОБСӨЖ № 2

Тақырыбы:Дүние жүзінің тұрғын халықтарының нәсілдік және тілдік құрамы.
Карта және оқулықпен жұмыс


  1. Адамзат қандай нәсілдерге жіктеледі

  2. Нәсілдер арасындағы айырмашылықтар немен түсіндіріледі?

  3. Жер шарындағы нәсілдердің таралу аймағын картада кескіндеу

  4. Еуропалық нәсілдердің таралу аймақтары

  5. Экваторлық нәсілдер

  6. Монғол тектес нәсілдер

  7. Ежелгі өтпелі нәсілдер

  8. Жаңа өтпелі нәсілдер

  9. Тіл семьяларын жіктеу

  10. Ірі тілдердің таралуы

  11. Кең таралған тілдер

  12. Қазақстандағы халықтардың тілдері

ОБСӨЖ № 3

Тақырыбы: Дүние жүзі халықтарының этникалық құрамы
Оқулықтармен жұмыс
1.Дүние жүзіндегі аса ірі этностар

2. Этностардың таралу аймақтары

3. Бір ұлтты елдер

4. Көп ұлтты елдер

5. Этностық процестер

6. Этностардың тұтасуы

7. Этностардың жіктелуі

8. Этностардың ассимляциясы

9. Қазақстандағы ұлттардың таралу аймақтары

ОБСӨЖ № 4

Тақырыбы: Дүние жүзіндегі тұрғын халықтардың діни құрамы
Картамен және оқулықпен жұмыс


  1. Халықтардың діндерінің дүние жүзі бойынша таралуы

2.Христиан діндерінің таралуы

3.Ислам діндерінің таралуы

4. Буддизм діндері

5. Иудаизм діндері

6. Индуизм діндері

7.Сикх діндері

8.Шығыс Ази халықтарына тән діндер

9.Дәстүрлі діндер

10.Шаманизм діні

ОБСӨЖ № 5

Тақырыбы:Дүние жүзінің еңбек ресурстары және оларды тиімді пайдалану
Оқулықпен және сызбан нұсқамен жұмыс
1.Экономикалық белсенді халық

2.Еңбекке жарамсыз адамдар

3.Дүние жүзінде жұмыссыздық деңгейі

4. Қазақстанда жұмыссыздық деңгейі

5.Дүние жүзінде жұмыс істейтіндердің экономика салаларындағы үлесі

6.Дамыған елдердегі жұмыс істейтіндердің экономика салаларындағы үлесі

7.Дамушы елдердегі жұмыс істейтіндердің экономика салаларындағы үлесі

8. Қазақстандағы жұмыс істейтіндердің экономика салаларындағы үлесі

9.Жеке елдердегі халықтың жастық құрамы

10.Халықтың жыныстық құрамы

ОБСӨЖ № 6

Тақырыбы: Дүние жүзі халықтарының көші- қоны.


Оқулық және сызба нұсқамен жұмыс


  1. Халықтың көші-қонын сипаттайтын көрсеткіштер жүйесі

2.Ішкі көші-қон

3.Сыртқы көші-қон

4.Елге басқа мемлекет азаматтарының көшіп келуі

5. Елден адамдардың көшіп кетуі

6. Халықаралық көші-қоңның негізгі бағыттары

7. Қазақстанның ішкі көші-қон көрсеткіштері

8.Қазақстанның сыртқы көші –қон көрсеткіштері

9.Ерікті көші-қон

10.Еріксіз көші-қон

ОБСӨЖ № 7

Тақырыбы: Дүние жүзі халықтарының таралып орналасуы және орналасу түрлері.
Картамен және оқулықпен жұмыс
1.Дүние жүзінде халықтардың орналасуын картада кескіндеу

2.Аймақтар бойынша халықтың таралуын картада кескіндеу

3. Халық тығыз орналасқан аудандарды картада кескіндеу

4. Халықтың биіктік белдеулер бойынша таралып орналасуы

5.Ірі аймақтардың аумағы мен халық санының арасалмағы

6.Еуропа халықтарының орналасуы

7. Азия халықтарының орналасуы

8.Демографиялық жағдайдың әсері

9. Әлеуметтік-экономикалық жағдайлар

10.Халықтың орна ласу сипатына табиғат жағдайларының әсері

ОБСӨЖ № 8

Тақырыбы:Қоныстанудың географиялық формалары, ауылдық елді мекендер


Оқулықтар және сызба нұсқамен жұмыс
1.Дүние жүзі бойынша қоныстанудың түрлері

2.Дамыған елдерде қоныстану

3. Дамушы елдердегі қоныстану

4. Еуропада қоныстану түрлері қоныстану

5. Азияда қоныстану түрлері

6. Қазақстанда қоныстану түрлері

7.Көшпенділер

8. Облысымыздағы қоныстану түрлері

9. Өз өлкеміздегі қоныстану

ОБСӨЖ № 9

Тақырыбы: Қазіргі қалалар және урбандалу мәселелері

Оқулықпен жұмыс


1.Урбандалудың аумақтық айырмашылықтары

2.Қалалардың өсуі

3.Урбандалудың салыстырмалы көрсеткіштері

4.ХХ ғасырда урбандалудың деңгейі

5.Жеке аймақтардағы урбандалу деңгейі мен ауқымы

6.Дүние жүзі бойынша урбандалудың ең жоғары деңгейі

7. Азиядағы урбандалу деңгейі

8.Урбандалудың даму кезеңдері

9.Субурбандалу

10.Қазіргі заманғы урбандалу

11.Қалалар және қоршаған орта

ОБСӨЖ № 10

Тақырыбы: Азияның тұрғын халықтар географиясы
Карта және оқулықтармен жұмыс

1.Азияны картада кескіндеу

2.Азия халқының саны және ұдайы өсуі

3.Азияның демографиялық саясаты

4.Азияның жастық-жыныстық құрамы

5.Азияның еңбек ресурстары

6.Азияның нәсілдік және ұлттық құрамы

7.Азияның тілдік және Діни құрамдары

8. Азия халқының тығыздығы, орналасуы

9.Азия халқының көші-қоны

10.Азияның қоныстану түрлері.

11.Азиядағы урбандалудың даму кезеңдері

12.Азиядағы қалалар

ОБСӨЖ №11

Тақырыбы:Еуропаның тұрғын халықтар географиясы
Карта және оқулықтармен жұмыс
1.Еуропаны картада кескіндеу

2. Еуропа халқының саны және ұдайы өсуі

3. Еуропаның демографиялық саясаты

4. Еуропаның жастық-жыныстық құрамы

5. Еуропаның еңбек ресурстары

6. Еуропаның нәсілдік және ұлттық құрамы

7. Еуропаның тілдік және діни құрамдары

8. Еуропа халқының тығыздығы, орналасуы

9. Еуропа халқының көші-қоны

10. Еуропаның қоныстану түрлері.

11. Еуропадағы урбандалудың даму кезеңдері

12. Еуропаның қалалары

ОБСӨЖ № 12

Тақырыбы:Американың тұрғын халықтар географиясы


Карта және оқулықтармен жұмыс
1. Американы картада кескіндеу

2. Америка халқының саны және ұдайы өсуі

3. Американың демографиялық саясаты

4. Американың жастық-жыныстық құрамы

5. Американың еңбек ресурстары

6. Американың нәсілдік және ұлттық құрамы

7. Американың тілдік және діни құрамдары

8. Америка халқының тығыздығы, орналасуы

9. Америка халқының көші-қоны

10. Америка халықтарының қоныстану түрлері.

11. Америкадағы урбандалудың даму кезеңдері

12. Американың қалалары

ОБСӨЖ № 13

Тақырыбы: Африка тұрғын халықтар географиясы


Карта және оқулықтармен жұмыс
1.Африканы картада кескіндеу

2. Африка халқының саны және ұдайы өсуі

3. Африканың демографиялық саясаты

4. Африканың жастық-жыныстық құрамы

5. Африканың еңбек ресурстары

6. Африканың нәсілдік және ұлттық құрамы

7. Африканың тілдік және діни құрамдары

8. Африка халқының тығыздығы, орналасуы

9. Африка халқының көші-қоны

10. Африканың қоныстану түрлері

11. Африканың урбандалудың даму кезеңдері

12. Африканың қалалары

ОБСӨЖ № 14

Тақырыбы:Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының географиясы


Карта және оқулықтармен жұмыс
1. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарын картада кескіндеу

2. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халқының саны және ұдайы өсуі

3. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының демографиялық саясаты

4. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының жастық-жыныстық құрамы

5. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының еңбек ресурстары

6. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының нәсілдік және ұлттық құрамы

7. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының тілдік және діни құрамдары

8. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халқының тығыздығы, орналасуы

9. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының көші-қоны

10. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының қоныстану түрлері.

11. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарының урбандалудың даму кезеңдері

12. Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын халықтарын қалалары


ОБСӨЖ № 15

Тақырыбы: Қазақстанның тұрғын халықтар географиясы.


Карта және оқулықтармен жұмыс
1. Қазақстанды картада кескіндеу

2. Қазақстан халқының саны және ұдайы өсуі

3. Қазақстандағы демографиялық саясаты

4. Қазақстандағы жастық-жыныстық құрамы

5. Қазақстандағы еңбек ресурстары

6. Қазақстандағы нәсілдік және ұлттық құрамы

7. Қазақстандағы тілдік және діни құрамдары

8. Қазақстан халқының тығыздығы, орналасуы

9. Қазақстан халқының көші-қоны

10. Қазақстандағы қоныстану түрлері.

11. Қазақстандағы урбандалудың даму кезеңдері

12. Қазақстанды қалалары



Тұрғындар географиясы пәнінен студенттің өздік жұмысының тапсырмалары

тап-сырма беру



Сабақ тақырыбы

(дәрістер бойынша)



СӨЖ тапсырма-

лары


Ұсынылатын

әдебиеттер



ОБСӨЖ

Бақылау формасы



тапсырма тапсыру





беті

1

Әртүрлі елдердің халқының табиғи өсіміндегі ерекшеліктері

Талдау, диаграмма салу

Н: 4,11,18,19,20


Ауызша, тест




2

Әлем елдері халқының жастық-жыныстық құрамының географиялық айырмашылықтары

конспект

Н: 4,11,18,19,20


Ауызша, тест




3

Дүние жүзі халқының әлеуметтік құрамы

баяндама

Н: 4,11,18,19,20


Ауызша баяндау




4

Христиан дінімен оның әртүрлі ағымдарының географиялық таралуы

Конспект, тірек сызба, кескін картаға түсіру

Н: 5,11,13,19,20

Ауызша, тест




5

Қазіргі дүниедегі этникалық үрдістер

баяндама

Н: 2,4,5,10,11,

14,15,16,17,18



Ауызша




6

Дүние жүзіндегі урбандалу үрдістері

Конспект

Н: 2,4,11,14,15,16, 22

Ауызша




7

Әр түрлі елдердің халқының ұлттық құрамы (екі ел мысалында)

Тірек сызба ретінде салыстыру

Н: 2,4,11,14,15,16, 22

жазбаша




8

Қазақстан халқының ұлттық құрамы

конспект

Н: - 1,3,4,5,14

Ауызша




9

Дүние жүзі халқының діни және нәсілдік құрамы

конспект

Н: 5,11,13,19,20

Ауызша




10

Қос ергежейлі елдердің халқының құрылымына салыстырмалы сипаттама

конспект

Н: 2,4,11,14

15,16, 22



Ауызша




11

Дүние жүзінің экономикалық белсенді халқы

конспект

Н: 2,4,11,14,

15,16, 22



Ауызша




12

Шетелдік қазақ диаспорасы және оралмандар мәселесі

баяндама

Н: 1, 3,6,18,21,24

Ауызша




13

Алматы қаласының халқы және еңбек ресурстары

конспект

Н: 1, 3,6,18,21,24

Ауызша




14

Өз өлкеңнің халқына географиялық сипаттама беру

конспект

Н: 1, 3,6,18,21,24

Ауызша




15

Қазақстан Республикасындағы 2009 жылғы халық санағының қорытындыларымен таныстыру және оның маңызы

конспект

Н: 1, 3,6,18,21,24

Ауызша



Н.4.02.-05


Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

                                                  БЕКІТЕМІН

Кафедра отырысы шешімімен

Кафедра меңгерушісі

Заңдыбай А.



5В011600 - география мамандығы


Тұрғындар географиясы пәні бойынша

Емтихан сұрақтарының

ТІЗІМІ

Көкшетау, 2013



Тұрғындар географиясы пәні бойынша сұрақтар:
1.     Халықтардың жер шарында таралып орналасуы

2.     Алғашқы адамдардың ежелгі қоныстану аймақтары

3.     Дүние жүзі халқының  санының өзгеруі

4.     Қазақстандағы халық санының өзгерістері

5.     Дүние жүзі аймақтарының демографиялық көрсеткіштері

6.     Халық санының ұдайы өсуі

7.     Демографиялық саясат

8.     Дүние жүзіндегі туу көрсеткіштірі

9.     Дүние жүзіндегі өлу көрсеткіштірі

10.  Дүние жүзіндегі табиғи өсу

11.  Нәсілдер арасындағы айырмашылықтар немен түсіндіріледі?

12.  Жер шарындағы нәсілдердің таралу аймағын

13.  Еуропалық нәсілдердің таралу аймақтары

14.  Тіл семьяларын жіктеу

15.  Қазақстандағы халықтардың тілдері

16.  Дүние жүзіндегі аса ірі этностар

17.  Этностардың таралу аймақтары

18.  Бір ұлтты елдер

19.  Көп ұлтты елдер

20.  Этностық процестер

21.  Этностардың тұтасуы

22.  Этностардың жіктелуі

23.  Этностардың ассимляциясы

24.  Қазақстандағы ұлттардың таралу аймақтары

25.  Халықтардың діндерінің дүние жүзі бойынша таралуы

26.  Христиан діндерінің таралуы

27.  Ислам діндерінің таралуы

28.  Буддизм діні

29.  Шығыс Ази халықтарына тән діндер

30.  Экономикалық белсенді халық

31.  Еңбекке жарамсыз адамдар

32.  Дүние жүзінде жұмыссыздық деңгейі

33.  Қазақстанда жұмыссыздық деңгейі

34.  Жеке елдердегі халықтың жастық құрамы

35.  Халықтың жыныстық құрамы

36.  Ішкі көші-қон

37.  Сыртқы көші-қон

38.  Халықаралық көші-қоңның негізгі бағыттары

39.  Қазақстанның ішкі көші-қон көрсеткіштері

40.  Қазақстанның сыртқы көші –қон көрсеткіштері

41.  Ерікті көші-қон

42.  Еріксіз көші-қон

43.  Халық тығыз орналасқан аудандарды картада кескіндеу

44.  Халықтың биіктік белдеулер бойынша таралып орналасуы

45.  Еуропа халықтарының орналасуы

46.  Азия халықтарының орналасуы

47.  Әлеуметтік-экономикалық жағдайлар

48.  Халықтың орналасу сипатына табиғат жағдайларының әсері

49.  Қалалардың өсуі

50.  Жеке аймақтардағы урбандалу деңгейі мен ауқымы

51.  Азиядағы урбандалу деңгейі

52.  Субурбандалу

53.  Қалалар және қоршаған орта

54.  Азия халқының саны және ұдайы өсуі

55.  Азиядағы қалалар

56.  Еуропаның демографиялық саясаты

57.  Еуропадағы урбандалудың даму кезеңдері

58.  Америка халқының саны және ұдайы өсуі

59.  Американың демографиялық саясаты

60.  Американың жастық-жыныстық құрамы

61.  Американың еңбек ресурстары

62.  Американың нәсілдік және ұлттық құрамы

63.  Американың тілдік  және діни құрамдары

64.  Америка халқының тығыздығы, орналасуы

65.  Америка халқының көші-қоны

66.  Америка халықтарының қоныстану түрлері.

67.  Америкадағы урбандалудың даму кезеңдері

68.  Американың қалалары

69.  Африка халқының саны және ұдайы өсуі

70.  Африканың демографиялық саясаты

71.  Африканың жастық-жыныстық құрамы

72.  Африканың еңбек ресурстары

73.  Африканың нәсілдік және ұлттық құрамы

74.  Африканың тілдік  және діни құрамдары

75.  Африка халқының тығыздығы, орналасуы

76.  Африка халқының көші-қоны

77.  Африканың қоныстану түрлері

78.  Африканың урбандалудың даму кезеңдері

79.  Африканың қалалары

80.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халқының саны және ұдайы өсуі

81.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарының демографиялық саясаты

82.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарының жастық-жыныстық құрамы

83.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарының еңбек ресурстары

84.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарының нәсілдік және ұлттық құрамы

85.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарының тілдік  және діни құрамдары

86.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халқының тығыздығы, орналасуы

87.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарының  көші-қоны

88.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарының қоныстану түрлері.

89.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарының урбандалудың даму кезеңдері

90.  Австралия және Мұхиттық аралдар тұрғын  халықтарын қалалары

91.  Қазақстан халқының саны және ұдайы өсуі

92.  Қазақстандағы демографиялық саясаты

93.  Қазақстандағы жастық-жыныстық құрамы

94.  Қазақстандағы еңбек ресурстары

95.  Қазақстандағы нәсілдік және ұлттық құрамы

96.  Қазақстандағы тілдік  және діни құрамдары

97.  Қазақстан халқының тығыздығы, орналасуы

98.  Қазақстан халқының көші-қоны

99.  Қазақстандағы қоныстану түрлері.

100.    Қазақстандағы урбандалудың даму кезеңдері

101.   Қазақстан қалалары

Тұрғындар географиясы пәнінен тест тапсырмалары

1. 2000 жылы дүние жүзі халқының саны

A. 6 млрд адам

B. 5,0 млрд адам

C. 5,6 млрд адам

D. 7 млрд адам

E. 4 млрд адам

2. Қазақстан халқының саны

A. 20 млн адам

B. 16 млн адам

C. 25 млн адам

D. 5 млн адам

E. 10 млн адам

3. Шетелдік азия халқының үлес салмағы

A. 40%

B. 30 %


C. 75%

D. 60%


E. 70%

4. Ірі Босваш мегаполисі қайда орналасқан?

A. Канада

B. Қытай


C. АҚШ

D. Ресей


E. Жапония

5. Демографиялық қыс деген нені білдіреді?

A. туудың жоғарғы және өлімнің төмен көрсеткіші

B. жоғарғы туу көрсеткіші

C. туудың төмен көрсеткіші және төмен табиғи өсім

D. халықтың табиғи өсімінің жоғары болуы

E. туу және өлімнің жоғарғы көрсеткіші

6. Шетелдік Еуропаның қандай елдері дүние жүзінде туудың ең төмен деңгейіне ие?

A. ГФР, Италия, Испания, Грекия

B. Албания, Словения, Португалия

C. Польша, Словакия, Монако

D. Марокко, Ливия, Сирия, Ирак

E. Иран, Бангладеш

7. Дүние жүзінде халықтың өмір сүру ұзақтығы ең жоғары елді атаңыз

A. Канада, Иран

B. Австрия, Болгария

C. Монғолия, Ливия

D. Шри-ланка, Бенин

E. Жапония, Швеция

8. Халқының ¾ бөлігі 3700 м биіктікте тұратын ең биік таулы ел

A. Түркия

B. ОАР


C. Боливия

D. Аргентина

E. ҚХДР

9. Дүние жүзінің ең көп ұлтты және ең көп тілді ауданын атаңыз



A. Шетелдік Еуропа

B. Оңтүстік Азия

C. Австралия

D. Парсы шығанағы ауданы

E. Ресей

10. Халықтың табиғи қозғалысының көрсеткіштерін атаңыз

A. миграция

B. өмір сүрудің ұзақтығы

C. халықтың тығыздығы

D. туу, өлім, табиғи өсім

E. агломерация

11. Миграцияның көлемі (масштабы) дегеніміз не?

A. миграннтар айырмасы

B. мигранттар суммасы(жалпы саны)

C. тығыздық

D. табиғи өсім

E. коэфициент

12. Адамдар мекендейтін орташа биіктікті ата

A. 50 м

B. 500 м


C. 320 м

D. 100 м


E. 720 м

13. Урбандалудың орташа әлемдік деңгейін ата

A. 45%

B. 55%


C. 75%

D. 60%


E. 30%

14. Солтүстік америка урбандалуының орташа деңгейі

A. 80%

B. 60%


C. 50%

D. 40%


E. 75%

15. Латын Америкасының қандай қалаларының халқының саны 2000 жылы 20 млн астам болды ?

A. Мехико,Сан-Паулу

B. Лима, Севилья

C. Бостон, Чикаго

D. Кордова, Росарио

E. Ресифи,Сальвадор

16. Оңтүстік Шығыс Азияның қай қаласы ірі қала болып саналады?

A. Аддис-Абеба

B. Тегеран

C. Конакри

D. Мешхед

E. Кабул

17. Косово автономиялық өлкесінің ұлттарын атаңыз

A. чехтер

B. поляктар

C. албандар

D. италяндықтар

E. немістер

18. Словения және Крайнде қандай ұлт тұрады?

A. фриздар

B. гэлдар

C. даниялықтар

D. сербтар

E. бретондар

19. Орал тілдік семьясының топтарын ата

A. түрік, монғол

B. кельт-славян

C. фин-угор, самодий

D. роман, грек

E. герман, жапон

20. Солтүстік-Кавказ тілдік семьясының топтарын ата

A. армян, иран

B. баскі, албан

C. ретороман, кельт

D. грек, семит

E. нах-дагестан, абхаз-адыгей

21. Израиль еврейлері қандай тілдік топқа жатады?

A. кушит

B. семит

C. чад

D. бербер



E. иран

22. Малайзияда тұратын негізгі ұлттарды ата

A. түріктер, парсылар, арабтар

B. жапондар, маньчжурлар

C. корейлер, карендер

D. малайлықтар, қытайлар, үнділер

E. висайлар, папуастар

23. «Полигиния» түсінігінің анықтамасы

A. жиенділік неке

B. жесірлік

C. көп әйелділік

D. моногамды жан ұя

E. көп еркектік

24. Австралияның негізгі ұлты

A. англо-австралиялықтар

B. англо-канадтар

C. американдықтар

D. гватемалдықтар

E. доминикандықтар

25. Цығандар қандай тілдік топқа жатады?

A. иран

B. үнді-арий



C. албан

D. роман


E. славян

26. Тайванда қандай ұлт тұрады?

A. корейлер

B. орыстар

C. якуттар

D. гаошань

E. долгандар

27. «Ория» ұлты қай жерде тұрады?

A. Қытай

B. Үндістан

C. Иран

D. Ирак


E. Лаос

28. Дүние жүзі халқының орташа тығыздығы

A. 1 км²-ге 25 адам

B. 1 км²-ге 15 адам

C. 1 км²-ге 35 адам

D. 1 км²-ге 5 адам

E. 1 км²-ге 10 адам

29. 1 жылда 1000 адамға туылғандар санының халықтың орташа санына қатынасы қалай аталады (промилле)?

A. туудың жалпы коэфициенті

B. өлім коэфициенті

C. өсу коэфициенті

D. туу сальдосы

E. туу көрсеткіші

30. Фертилді жастағы 1000 әйелге 1 жылда туылғандар саны қалай аталады?

A. нетто-коэфициент

B. брутто-коэфициент

C. төмендеу

D. туу көрсеткіші

E. туудың арнайы коэфициенті

31. Дүние жүзінің қандай аймақтарында балалар үлесі 40% жоғары?

A. Шетелдік Еуропа, Солтүстік Америка

B. Африка, Шетелдік Азия, Латын Америкасы

C. Австралия және Мұхит елдері

D. Солтүстік Америка, Еуропа

E. Шетелдік Еуропа, Оңтүстік Америка

32. Тұрғындар санының жердің аудан бірлігіне қатынасы қалай аталады?

A. халық тығыздығы

B. ел мекендейтін аумақ

C. биік таулы аудандар

D. мұздықтар

E. шөлдер

33. Адамдардың этникалық бірігуі

A. нәсілдер

B. адамдар тобы

C. діндер

D. тығыздық

E. тайпалар, ұлттар

34. Бірнеше туысқан этностардың ірі бір ұлтқа бірігу түсінігі қалай аталады?

A. табиғи ассимиляция

B. еріксіз ассимиляция

C. интеграция

D. жақындасу

E. консолидация

35. Сингапур республикасының негізгі халқы

A. американдықтар

B. албандар

C. цығандар

D. орыстар

E. қытайлар

36. Папуас ұлты қайда тұрады?

A. Қытай

B. Үндістан

C. Индонезия

D. Түркия

E. Грекия

37. Байырғы мәдени тіл- санскрит қайда сақталған?

A. ГФР

B. Үндістан



C. АҚШ

D. Бразиялия

E. Үндістан

38. Бушмен және готтентот ұлттары қайда тұрады?

A. Намибия

B. Алжир


C. Ливан

D. Ирак


E. Иран

39. «Маори» ұлты қайда тұрады?

A. Жаңа Каледония

B. Гаваи


C. Жаңа Зеландия

D. Индонезия

E. ОАР

40. Шетелдік Еуропа халқының әлем халқындағы үлес салмағы



A. 15%

B. 5%


C. 20%

D. 10%


E. 18%

41. АҚШ-тың Тынық мұхит жағалауындағы ірі агломерацияларын ата

A. Сиэтл, Тусон, Дуглас

B. Орландо, Атланта, Саванна

C. Денвер, Хьюстон, Толидо

D. Лос-Анджелес, Сан-Франциско, Сан-Диего

E. Кингстон, Манагуа, Варакрус

42. Люксембургтің мемлекеттік тілі

A. итальян, ағылшын

B. француз, неміс

C. норвеж, швед

D. серб, словен

E. грек, португал

43. БҰҰ-ның арнайы және жұмыс тілдері

A. испан, ағылшын, неміс, орыс, араб, италян

B. ағылшын, француз, испан, араб, орыс, қытай

C. жапон, корей, түрік, монғол

D. парсы, урду, бенгал, ория, португаль

E. малай, хинди, вьетнам

44. Оңтүстік-Шығыс Азиядағы халқының өсу қарқыны өте төмен елдер

A. Үндістан, Иран

B. Египет А.Р.

C. Камбоджа, Сингапур

D. Конго, Замбази

E. Таиланд, Индонезия

45. Ламаистердің сиынатын әлемдік орталығы

A. Пекин

B. Бангкок

C. Лхаса

D. Фукуоа

E. Кабул

46. Бүкіл дүние жүзілік әйгілі «Гугун» музейі қай қалада орналасқан

A. Париж

B. Мадрид

C. Каир

D. Рабат


E. Пекин

47. Қытайда қанша автономды аудан бар?

A. 3

B. 10


C. 2

D. 5


E. 7

48. Қытайға қандай табиғи өсім тән (промилле)?

A. 5-10

B. 10-15



C. 15-20

D. 30-дан жоғары

E. халықтың табиғи өсуі

49. Франциядағы ескі университеттердің бірі

A. Сорбонна

B. Валенсия

C. Лувр

D. Бристоль



E. Гарвард

50. Португалияның бұрын астанасы болған және Португалия мемлекетінің бесігі қай қала?

A. Афины

B. Осло


C. Мальме

D. Лиссабон

E. Порту

51. Вьетнамдағы Сайгон қаласы қазір қалай аталады?

A. Ханой

B. Пхеньян

C. Хошимин

D. Янгон


E. Дурбан

52. Балтық тілдерін ата

A. эстон, орыс

B. румын, венгер

C. латыш, литов

D. фин, ненец

E. серб, бретон

53. Бретондар қандай тілдік топқа жатады?

A. кельт

B. роман


C. семит

D. балтық

E. славян

54. Сиамдар қайда тұрады?

A. Бангладеш

B. Таиланд

C. Бутан

D. Непал


E. Оман

55. Қалмықтардың, ноғайлардың , тілдік тобын ата

A. иран

B. армян


C. түрік

D. нуристан

E. грек

56. Қандай ұлттар эрзян және мокшан тілдерінде сөйлейді?



A. татарлар

B. қалмықтар

C. комилар

D. мордва

E. ненецтер

57. Нуристандықтар қайда тұрады?

A. Ауғанстан

B. Вьетнам

C. Алжир

D. Албания

E. Монғолия

58. Гагауздер қандай тілдік топқа жатады?

A. славян

B. роман


C. балтық

D. герман

E. түрік

59. Амур ұлттарының кейбірін ата

A. черкестер, абазиндар

B. аварцтер, ингуштар

C. ульчалар, удэгейлер

D. комилер, марилар

E. қалмықтар, чуваштар

60. Латын Америкасының ірі үндіс ұлттары

A. папуас, сухили, гиона

B. кечуа, парагвай

C. африканерлер, аймара, зулустар

D. англоканадтықтар, американдықтар, ацтектер



E. франко-канадтықтар, майя

Тұрғындар географиясы пәнінен глоссарий
Антропология. (гр.тілінен anthropos - адам ) – адамзаттың пайда болған заңдылығын анықтайтын ғылым саласы.
Ауыл халқы – ауыл шаруашылығы, орман, аң, балық және қаладан тыс транспортпен және т.б. айналысатын халықтың бір бөлігі.

Әлеуметтік гигиена – халық денсаулығының жалпы жағдайы, бұған әлеуметтік-экономикалық факторлардың әсерін, қорғану және денсаулықты нығайту үшін шаралар ұйымдастыру.

Демография  (гр. тілінен demos - халық) – халықтың ұдайы өсуін зерттейді.
Демографиялық тоқырау – Жер шарындағы халықты өмір сүруге қамтамасыз ететін географиялық қабықта халық санының жетіспеуі.

Демографиялық дүмпу – халық санының шұғыл да қарқынды табиғи өсуі.

Демографиялық дағдарыс- әлеуметтік, экономикалық, табиғи ықпалдардың әсерінен белгілі бір аймақтағы (елдегі, облыстағы, аудандағы) халықтың ұдайы өсуінің тежелуі

Демографиялық саясат - [ көне грекше: demos - халық, көне грекше: graphio - жазу] - елдегі және аймақтағы халық санын реттеуге бағытталған мемлекеттің ішкі саясатының бір саласы. 

Заңсыз миграция− бұл белгілі бір елге азаматтығы жоқ адамдардың, шет елдіктердің қоныстанушы мемлекеттің заңнамаларын бұза отырып шекараны кесіп өтуі.

Еңбек экономикасы – еңбек ресурстарын және оны пайдалану.
Қала агломерацияларыкүрделі көп кешенді динамикалық жүйеде орналасқан өндірістік және мәдени байланыстармен біріккен кең ауқымды топ.

Қала құрылысы және аймақтық жобалау – бұл ғылым әр типтегі және әр көлемдегі адам тұратын мекендер салу.
Қала халқықалада орналасқан халық. Қазіргі кезеңде халықтың таралуы қалалардың географиясымен анықталады.

Медицина географиясы – табиғаттың адам ағзасына әсері, жеке ауру түрлерінің географиялық таралуы.

Рекреациялық география  (лат.тілінен recreation – қалпына келуі) – халық географиясымен, қызмет көрсету орталығымен, медицина және физикалық географиямен байланысын зерттейді. Демалу орталығын және түрін қарастырады.

Социология  (лат.тілінен societas - қоғам) – қоғамның дамуын және пайда болуымен қарым-қатынасын зерттейді.
Халық саныхалық ретінде қарастырылатын белгілі бір ортадағы адамдар саны. Халықтың саны:
- туу, өлім, көші-қон әсерінен үнемі өзгеріп отырады;
- белгілі бір уақытта өлшеніп және бағаланып отырады.
Халықтану Жер шарындағы немесе белгілі бір территориядағы, елдегі, континенттегі өмір сүріп жатқан адамдардың жиынтығы. Халықты сипаттайтын көрсеткіштер: халықтың саны және динамикасы, демографиялық үрдістердің интенсивтілігі: туу, өлім, табиғи өсім, неке, халықтың таралуы, урбанизация, миграция, жас-жыныстық құрылым, білім деңгейі, нәсілдік, тілдік, этникалық және діндік құрамы.
Халықтың жалпы өсіміхалықтың табиғи және миграциялық өсуінің алгебралық суммасы.
Халықтың механикалық өсімібелгілі бір уақыттағы белгілі бір территорияға адамдардың келу, кету айырмашылығы.
Халықтың миграциясы – тұратын жеріне және жұмысына байланысты тұрғындардың орын ауыстыруы.
Түрлері:
- қайтып келмейтін тұрақты миграция;
- белгілі бір мерзімге байланысты уақытша миграция;
- мезгілдік, маятниктік, ішкі, сыртқы және тағы басқа миграция түрлері.


Халықтың табиғи өсімі – промиллемен өлшенетін туу және өлімнің айырымы.

Экология  (гр.тілінен oikos – үй, қоныстану жері) – қоршаған ортамен байланысын анықтау. Ластанған қоршаған ортаның адамдарға тигізетін әсері, зияны.

Этнография  (гр.тілінен ethnos – тайпа, халық) – бір топ халықтың пайда болғанын зерттейді: тайпа, ұлт, этнос, сонымен қатар, мәдениеттің пайда болғанын.

 

Есенжолова Гүлжан Рашитқызы



Есенжолов Бауыржан Қаириденұлы

Тұрғындар географиясы 

Оқу-әдістемелік кешен

Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің редакциялық-баспа бөлімі

. . ж баспаға қол қойылды. Көлемі 7,00 б.п. Таралымы 100 дана.

Тапсырыс № . Қағаз көшірмелі. Ризография.


Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің баспаханасында басылған

Отпечатано в типографии Кокшетауского государственного университета им.Ш.Ш.Уалиханова

Мекен жайымыз: Қазақстан, Ақмола обл., Көкшетау қ.,

Абай көшесі, 76, Ш. Уәлиханов атындағы КМУ РБҚ.



e-mail: universi@kokshetau.online.kz




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет