Тура Өлшеу деректерін өҢдеу кездейсоқ ОҚИҒА. ЫҚтималдық

Әрбір бақылау кезінде физикалық шаманың мүмкін болатын мәнін аламыз. Экспериментте өлшенетін шаманың барлық жиынтығы жалпы жиынтық деп аталады. Бұл жиын шекті де, шексіз де болуы мүмкін. Көптеген физикалық шамалар көбінде жиынтығы шексіз болатын мәндердің үздіксіз жиынтығын құрайды. Мұндай шамалар шексіз көлемнің жалпы жиынтығына ие деп айтады.

Жалпы жиынтық өлшенетін шама туралы толық ақпаратты береді және жеке бақылаулар нәтижелерінің кездейсоқтығына қарамастан (жүйелі қателіктер болмаған кезде) физикалық шаманың x0 нақты мәнін табуға мүмкіндік береді. Үздіксіз мәндер жиынтығына ие физикалық шаманы қарастырғанда, шынайы мәнді табу үшін шексіз бақылау жүргізу керек, ал ол мүмкін емес. Сондықтан, іс жүзінде бақылаудың соңғы санымен шектеледі (1-ден 10,20-ға дейін). Бұл жағдайда алынған физикалық шаманың бірқатар мәндері: x1, x2, ..., xN жалпы жиынтық іріктеуі немесе жай ғана іріктеу деп атайды. Іріктемедегі бақылау нәтижелерінің N саны іріктеу көлемі деп аталады.

• Жалпы жиынтық өлшенетін шама туралы толық ақпаратты береді және жеке бақылаулар нәтижелерінің кездейсоқтығына қарамастан (жүйелі қателіктер болмаған кезде) физикалық шаманың x0 нақты мәнін табуға мүмкіндік береді. Үздіксіз мәндер жиынтығына ие физикалық шаманы қарастырғанда, шынайы мәнді табу үшін шексіз бақылау жүргізу керек, ал ол мүмкін емес. Сондықтан, іс жүзінде бақылаудың соңғы санымен шектеледі (1-ден 10,20-ға дейін). Бұл жағдайда алынған физикалық шаманың бірқатар мәндері: x1, x2, ..., xN жалпы жиынтық іріктеуі немесе жай ғана іріктеу деп атайды. Іріктемедегі бақылау нәтижелерінің N саны іріктеу көлемі деп аталады.
• Іріктеуге кіретін бақылау нәтижелерін реттеуге болады, яғни оларды өсу немесе кему ретімен орналастырады: x1 ≤ x2 ≤ ... ≤ xN. Алынған іріктеу ранжирлеу немесе реттеу деп атайды. R= xmах – xmin шамасы іріктеу ауқымы деп аталады.

Өлшенетін шаманың таралу заңы туралы түсінік алу үшін эксперименттік деректерді жинақтайды. Ол үшін xmin -нен xmax -ге дейінгі мәндердің барлық аралығы (сурет. 2.1) k-ші интервалдың (k = 1, 2, …, K) шекаралары (xk – ∆ / 2, xk + ∆ / 2) болатындай, ∆ ені және xk орталықтары арқылы анықталатын деректерді топтау интервалдары деп аталатын бірнеше тең аралықтарға (кесінділерге) бөлінеді. Одан кейін, xi мәндерін интервалдар бойынша жіктеу керек. k-ші интервалдың ішінде орналасқан Nk нүктелерінің саны осы аралыққа өлшенетін шама санын береді. Бөлудің барлық интервалдарының ішінде орналасқан нүктелердің жалпы саны бастапқы іріктеудегі бақылау нәтижелерінің N толық санына тең болуы тиіс.