Әдетте тоқыма станогының теориялық өнімділігін келесі формула бойынша сағатына погонды метрмен есептейді:
Р
П nб 60 ,
у
Т 100
(6)
Мұндағы: nб - минутына батанның соғу саны;
Ру - 1 см шығарылған матаның арқауы бойынша тығыздығы.
Сонда станоктың нақты (фактілі) өнімділігі мына формуламен анықталады:
П П К
немесе П
nб 60В К ,
(7)
ф Т п.в
к.в
ф
Ру 100
Ф
Кейде тоқыма станогының өнімділігін квадратты метр бойынша да есептейді:
П І
nб 60
және П І
nб 60В К ,
(8)
Р
Т
у
Мұндағы: В – мата ені, м.
100
Ру 100
к.в
Арқау бойынша түрлі тығыздықтағы матаны шығаратын тігін станоктарының өнімділігін салыстыру үшін, олардың өнімділігін мыңды арқауша бойынша есептеуге болады:
Р
у
П ІІ
nб 60
(9)
Ф
П ІІ
nб 60В К .
(10)
Ру 100
к.в
тоқыма станогының өнімділігін есептеу мысалы. Егер минутына батан соққысы n=206, шығарылған матаның 10 см арқау бойынша тығыздығы Р у=224, тігінші 24 станокқа қызмет көрсететін болса, онда АТ-100 тігін станогының өнімділік нормасын, теориялық өнімділігін, пайдалы уақыт коэффициентін және тігіншінің матаны шығару нормасын есептеуіміз керек. Станоктың тоқтап тұруы tб=0,36 мин,ал 8 сағат ішінде t а=18 мин және t с=0,31 мин құрады.
Тоқыма станогының өнімділігі белгілі уақытқа ғана (сағат немес ауысымға сәйкес) есептеледі.
Станоктың теориялық өнімділігі (м/сағ) мына формула бойынша анықталады:
Т
П n 60 6n .
(11)
Ру 10 Ру
Мұндағы: n - басты біліктің айналу жиілігі, айн/мин, немесе минутына батанның соғу саны;
Ру - 10 см арқау бойынша тығыздығы.
() формулаға сәйкесінше мәндерді қойсақ, мынаны аламыз:
Т
П n 60
6n 6 206 5,52 м/сағ немесе 8 сағат ішінде 44,1 м. (12)
Ру 10 Ру
224
1 м матаны өндіру үшін машиналы уақытты мына формуламен анықтаймыз:
60
П
tM
Т
60
5,52
10,87 мин.
(13)
Бір ауысымдағы (8 сағат) станок өнімділігіның (м) нормасы:
П
Н t tб
480 20
39,9 м.
(14)
t м tа tб
10,87 0,36 0,31
Пайдалы уақыт коэффициенті мына формуламен есептесек болады:
Кп.в
Ка Кб ,
(15)
Мұндағы
t
К а
м
t м
10,87
10,87 0,36 0,31
0,94.
(16)
Сонда
К t tб б t
480 20 0,96.
480
(17)
К п.а 0,94 0,96 0,90.
(18)
Тоқушының шығару нормасын есептеу. Жұмысшының 8 сағат бойынша шығару нормасын мына формуламен анықтайды:
Н В Н П Н 0 39,9 24 957,6м.
(19)
Тоқыма өндірісі техникасы және технологиясын кейінгі дамыту бағыттары
Соңғы жылдары дайындау бөлімдерінде және тоқу цехтарындағы ескі қондырғылардың көпшілік бөлігі жаңасымен алмастырылды.
Әлемдік машина жасаушылар дайындау бөлімдері үшін жоғары жылдамдықтағы машиналарды, сонымен қатар тоқыма станоктары үшін автоматтандырылған қайықты және қайықсыз станоктарды шығаруды меңгеруде.
Тоқыма өндірісінің дайындау бөлімдеріне жаңа техникаларды енгізу мыналарды қамтамасыз етуі қажет: Тоқыма станоктарын жетілдіру және олардың конструкциясын кейінгі дамыту төмендегілерді қамтамасыз етуі қажет:
Матаның қалыптасуы жаңаша принциппен (пневморапиралы, арқауды салушы төмен габаритті және т.б. машиналар) жұмыс істейтін тоқыма станоктарын кең еңгізуге.
Механикалық станоктарды автоматтандырылған станоктарымен толық алмастыруды.
Станоктың тұрақтылығын қамтамасыз ететін оның өстілерін біруақытта ауырлату барысында тоқыма станогының батан салмағын төмендету және қозғалмалы буындарын жеңіл және мықты балқымалардан жасауды.
Төменгі рамамен байланысы болмайтын және ремизкаға қатаң түрде беретін ремизканы беруші кареткадан төмен орналасатын станоктарды құру, бұл өз кезегінде дірілге станоктың тұрақтылығын жоғарылатады.
Қайықшаның қорапшаға жоғары жылдамдықпен кіруі және оның қорапшадан ұшып шығуы барысында тежегішін босату үшін қайықша тежелуін оңтайлылығын қамтамасыз етуші қорапшалы қайықша қалпақшасын жетілдіруді қамтамасыз етеуі қажет.
Бақылау сұрақтары:
Тоқыма станоктарының сабақтаушы параметрлерін қалыптаудың мәні?
Тоқыма станогының қалыпты жұмыс істеуі үшін?
Тоқыма станогының әрбір құрамасында қанша станоктан болады?
Тоқымашы шамамен қанша тоқыма станоктарына қызмет көрсетеді?
Тоқымашылар жұмысының аса жоғары сапалы әдістері қандай?
Негіз және жаймаларды профилактикалық байқау өз кезегінде неге мүмкіндік береді?
Шығарылушы өнім көлемін жоғарылату үшін аса маңызды рөлге не ие болып табылады?
Алынған матаны станоктан кімдер түсіріп алады?
Тоқыма станогын жөндеу түрлері?
Тоқыма станогын капиталды жөндеуді кімдер жүргізеді?
Профилактикалық бақылуды кім орындайды?
Тоқыма станогының теориялық өнімділігін қалай есептейміз?
Қорытынды
Оқу құралын қорытындылай келе, жалпы мата тоқу өндірісінің барлық жабдықтарына толығымен тоқталып өттік. Иіру фабрикасынан келіп түскен иірімжіптерді мата тоқуға дайындау кезеңдерінің және мата тоқу станоктарының бірнеше түрлеріне сипаттама берілді.
Қайта орау машиналарын, олардың түрлері және жұмыс жасау ережелері айтылды. Оларға күтім жасау және қызмет көрсету, ақаулардың көлемін төмендету басты назарда болуы тиіс.
Тізіп орау кезеңіндегі қолданылатын жабдықтар және олардың түрлері, негізгі механизмдерінің жұмыс жасау ерекшеліктеріне тоқталдық.
Негіз жіптерді шлихталау машиналарының жұмысы туралы мәлімет келтірілді. Болашақта шлихтаның құрамын өзгерту арқылы жоғары өнімділікке қол жеткізуге болады.
Сабақтау және байланыстыру бөлімінде жалпы негіз жіптердің сабақтаудың түрлеріне тоқталдық.
Мата тоқу станоктарының замауи түрлерінің бірнешеуіне тоқталып өттік. Олардың автоматтандырылған бақсару жүйелерінің жұмысына, арқау мен негіз жіпті сабақтау ерекшеліктеріне тоқталдық.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Тоғатаев Т.Ү., Текстиль өндірісінің технологиясы: Оқулық. – Шымкент: «Әлем», 2018. – 268бет.
Технология и оборудование текстильного производства: Учебник для студентов вузов текстильного промышл./ Н.И.Труевцев, Н.Н.Труевцев, М.С.Гензер. – М.: Легкая индустрия, 1975, - 640с
Ткачество: Учебник для студентов текстильных вузов/ В.А.Гордеев, Г.И.Арефьев, П.В.Волков. – М.: Легкая индустрия, 1970, - 584с
Кругловязальные двухфонтурные жаккардовые машины: Учебник для студентов текстильных вузов/ Гусева А.А. – М.: Легкая индустрия, 1980, - 344с
Ceвocтьянoв A.Г., Ceвocтьянoв П.A. Oптимизaция мexaникo-тexнoлoгичecкиx пpoцeccoв тeкcтильнoй пpoмышлeннocти.-М.: Лeгпpoмбытиздaт.-1991.-188c.
Cпpaвoчник пo xлoпкoткaчecтвy/Пoд peдaкциeй П.Т. Бyкaeвa. – М.: Лeгкaя пpoмышлeннocть, 1987.-341c.
Тищенко Т.Н. Ремонт и эксплуатация оборудования. Учебно- методическое пособие курса. АГПИ, 2004. 236с.
Малафеев P.M., Светик Ф.Ф. Машины текстильного производства. – М.: Машиностроение, МГФ «Знание», 2002. - 496 с.
Севостьянов А.Г. и др. Механнческая технология текстильных материалов: Учебник для вузов. - М.: Легкая промышленность и бытовое обслуживание, 1989
Полетаев В.П., Алешин П.А. Лабораторный практикум по ткачеству. -М.: Легкая индустрия, 1970.
Малафеев Р.М. Ткацкие машины. Учебное пособие для вузов. М.: МГФ «Знание» 2004-351с.
Оников Ә.А. Технология, оборудование и рентабельность ткацкого производства пособие-справочник М.: ИФ «Текстнльная промышленность» 2002г.
Николаев С. Д. теория процессов, технология и оборудование ткацкого производства / С. Д. Николаев, П. В. Власов, Р. И. Сумарукова, С. С. Юхин. – М.: Лёгкая промышленность и бытовое обслуживание, 1995. – 256 с.
Ормирод А. Современное приготовительное и ткацкое оборудование / А. Ормирод
– М.: Легпромбытиздат, 1987. – 216 с.
Оников Э. А. Проектирование ткацких фабрик / Э. А. Оников – М.: Информ- Знание, 2006. – 432 с.
Кешишян Х. Ш. Особенности шлихтования основной пряжи Х. Ш. Кешишян, А. Б. Брут-Бруляко. – Кострома.: Диар, 2002. – 192 с.
Брут-Бруляко А. Б. Современная техника и технология льноткацкого производства
/ А. Б. Брут-Бруляко, В. В. Живетин. – М.: Лёг. и пищ. пром-сть, 1984. – 192 с
Достарыңызбен бөлісу: |
