Университети ширинова екатерина туракуловна


Ўзбек тили банк-молия терминологиясининг



Pdf көрінісі
бет13/67
Дата08.02.2022
өлшемі0,87 Mb.
#118342
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   67
Байланысты:
avtoreferat
drobishevskiy a.a
Ўзбек тили банк-молия терминологиясининг 
шаклланиши ва тараққиёти
» деб номланган иккинчи бобида ўзбек тили 
банк-молия терминологиясининг шаклланиш тарихи, тараққиёт манбалари ва 
усуллари хусусида маълумотлар келтирилган. 
Мазкур бобнинг «
Ўзбек тили банк-молия терминологиясининг 
шаклланиши
» деб номланган 2.1-бўлимида банк-молия тизимининг пайдо 
бўлиши анча мунозарали, баҳсталаб масала сифатида эътироф этилади. 
Иқтисодиётга доир аксарият адабиётларда
11
дастлабки банклар XIV асрда 
Италиянинг Венеция, Генуя, Милан каби савдо шаҳарларида жамоат 
банклари мавжуд бўлишига қарамасдан, XVII асрда Англияда мануфактура 
ишлаб чиқаришининг пайдо бўлиши билан вужудга келган деб ҳисоблаб 
келинади. Ўзбекистон ҳудудида ҳам кўп асрлар мобайнида банк-молия 
муносабатлари мавжуд бўлганлиги маълум. Хусусан, Ф.М.Муллажонов 
таҳрири остида нашр қилинган “Ўзбекистон Республикаси банк тизими” 
китобида «... бу ўлкада пул муомаласи воситасида товар алмашув 
муносабатлари «Авесто» замонидан ҳам олдинроқ, яъни миллоддан аввалги 
II минг йилликдаёқ мавжуд бўлган»
12
, дейилади. Қолаверса, молия 
муносабатлари Сомонийлар, Қорахонийлар даврида ҳам юқори даражада 
бўлганлиги тарихий манбалар: Наршахийнинг «Бухоро тарихи», Юсуф Хос 
Хожибнинг «Қутадғу билиг», Маҳмуд Кошғарийнинг «Девони луғотит турк» 
асарларида ҳам акс этган. 
Алишер Навоий асарлари асосида тузилган луғатлардаги сўзларни 
кўздан кечирганда, уларда 
кунуз – хазина (НАЛ, 140-б.), маблағ – нақд пул, 
нақдина (НАЛ, 184-б.), мавожиб – иш ҳақи (НАЛ, 190-б.), маврус – мерос 
10
Джамалханов Х. Из истории формирования и развития узбекской ботанической терминологии: Автореф. 
дис... канд. филол. наук. – Ташкент, 1966; Дониёров Р. Ўзбек тили техник терминологиясининг айрим 
масалалари. – Тошкент, 1977; Базарова Д.Х. История формирования и развитие зоологической 
терминологии узбекского языка. – Ташкент, 1978; Касымов А.И. Фармацевтическая терминология в 
современном узбекском языке: автореф. дисс... канд.филол.наук. – Ташкент, 1982; Мадвалиев А. Узбекская 
химическая терминология и вопросы ее нормализации: автореф. дисс… канд.филол.наук. – Ташкент, 1986; 
Дадабаев Х. Общественно-политическая и социально-экономическая терминология в тюркоязычных 
письменных памятниках XI–XIV вв. – Ташкент, 1991; Мираҳмедова З. Ҳозирги ўзбек тилининг анатомик 
терминологияси: филол.фан.номз...дисс. – Тошкент, 1994; Абдуллаева Ч.С. Русско-узбекские параллели в 
современной экономической терминологии: дисс... канд.филол.наук. – Ташкент., 2000; Йўлдошев И. Ўзбек 
китобатчилик терминологияси: шаклланиши, тараққиёти ва тартибга солиш: филол.фан.док...дисс. –
Тошкент, 2005; Адиханов Д. Формирование экономической терминологии в современном арабском 
литературном языке: дисс... канд.фил.наук. – Ташкент., 2010; Аҳмедов О.С. Солиқ ва божхона 
терминларини инглиз тилидан ўзбек тилига берилиши: филол.фан.номз...дисс.автореф. – Тошкент, 2011; 
Джурабаева З.А. Ўзбек тилида экологик терминлар: филол.фан.бўйича PhD дисс.автореф. – Тошкент, 2018. 
11
Қаранг: Банковское дело: Учебник./ Лаврушин О.И. и др. – Москва: КНОРУС, 2005. – Б.14-15; Ташматов 
Ш.Х. Ўзбекистонда банк тизимининг шаклланиш ва ривожланиш тарихи: иқтисод.ф.док....дисс. –Тошкент, 
2006. -288 б. – Б.15.
12
Ўзбекистон Республикаси банк тизими.//Ф.М.Муллажонов таҳрири остида. – Тошкент: “Ўзбекистон”, 
2001. – Б.6.


14 
(НАЛ, 190-б.), манол – мулк, хазина, уй-жой (НАЛ, 225-б.) 
сингари молия 
соҳасига оид 200 га яқин тушунча ифодалангани аниқланди. Мисол сифатида 
келтирилган терминларнинг баъзилари фонетик ўзгаришларга учраган ҳолда 
(
солиғ – солиқ)
; баъзилари эса семантикаси торайган ҳолда (
ширкат, маош);
яна бир гуруҳи эса ўз ҳолича (
сармоя, нарх, маблағ)
бугунги кунда ҳам 
истеъмолда қўлланмоқда.
Ушбу бобнинг «


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   67




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет