Урок в 7 классе Қазақтың ұлттық ойындары учитель казахского языка и литературы Куйшинова Зулиха Шайкимелевна Школа

Қазақтың ұлттық ойындары

Куйшинова Зулиха Шайкимелевна

1. 
   Білімділік: Оқушыларға «Қазақтың ұлттық ойындары» туралы мәлімет беру; тақырып бойынша білімдерін жүйеге келтіріп пысықтау, тиянақтау,грамматикалық ұғымдарды сауатты әрі дұрыс қолдану дағдыларын қалыптастыру. Пәнге қызығушылығын арттыру.
   
2. 
   Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, есте сақтау , көру, қабілеттерін дамыту; ой түйіндеуге, шығармашылықпен жұмыс істеуге жұмылдыру; мәтінді қазақ тілінде әңгімелеуге, ауызекі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін кеңейту.
   
3. 
   Тәрбиелік: Оқушылардың туған жерге, Отанға деген сүйіспеншілігін арттыру, салауаттылыққа тәрбиелеу.
   

А) Оқушыларды түгелдеу

Ә) Оқушы мен сыныптың сабаққа дайындығы

Б) Оқушыларды сабаққа психологиялық дайындау, ойларын бір ортаға топтау мақсатында ой тастау.

-Сәлеметсіздер ме, балалар?!

Менің сендерге айтатын қуанышты жаңалығым бар. Себебі, бүгін сабағымызға қонақтар келді, сондықтан біз өз білімдерімізді көрсетуге тырысамыз. Ендеше, бір-бірімізге сәттілік тілеп, сабағымызды бастайық. /Балалардың жауаптары/.

Мұғалім: Балалар, тақтаға назар аударыңдар қазір біз бейнеролик тамашалайық.

• 
  Бейнеролик не туралы? Кім атйтады?
  
• 
  Міне, балалар , бүгінгі біздің жаңа тақырыбымыз  «ҰЛТТЫҚ ОЙЫНДАР».
  
• 
  Ал балалар, сендер қандай ұлттық ойындарды білесіңдер?
  

1. 
   Аңға байланысты
   
2. 
   Малға байланысты
   
3. 
   Түрлі заттармен ойналатын
   
4. 
   Зеректікті , ептілікті және икемділікті қажет ететін
   

• 
  Жақсы балалар, жобаларыңды жақсы қорғап шықтыңдар.
  

Көкпар күні ауыл жігіттері жарысқа дайындалады. Ешкі төшкесі алдарына 50-60 адым жерге тасталады. Ең бірінші алып қашқан жігіттің соңынан бәрі қуады. Жарыс кешке дейін жалғасады. Ширақтылығымен не күшімен соңында төшкені өзінде қалдырған ойыншы жеңіске жетеді.

«Аударыспақ». Ол – қазақ, қырғыз халықтарының арасында кең тараған ойын. Атқа мінген екі жігіт жекпе - жекке шығып, бірін - бірі аттан аударып тастауға тырысады. Аударыспаққа үлкен тойларда арнайы жүлде тағайындалады. Оған он сегіз жастан асқан қарулы жігіттердің қатысқаны жөн. Аударыспақ ойынының ережесі бойынша сайысқа қатысушылар салмақтарына қарай үш топқа бөлініп, күш сынасады. Ептілікті, күштілікті, тапқырлықты, батылдықты талап ететін спорттық ойын.

 Қызық - интересное

Жігіт - парень

Қуады - догоняют

Жету керек - должен догнать

Сүйеді - целует

Соғады – будет бить
Мәтінмен жұмыс:тізбектеп оқу, аудару.

Қыз қуу

Қазақтың ұлттық ойындарының ішіндегі ең қызығы - қыз қуу. Қыз бен жігіт атқа мініп,бірін-бірі қуады. Қалған адамдар қарап тұрады.Олар белгілі бір қашықтыққа шабады. Жігіт қызға жету керек. Жігіт қызға жетсе, қызды сүйеді. Ал егер жігіт қызға жетпесе, қыз жігітті қамшымен соғады.

1. 
   Қыз қуу қандай ойын?
   
2. 
   Қыз қуу қалай ойналады?
   
3. 
   Ойынның тәрбиелік мәні қандай?
   
4. 
   Мәтіннен зат есімдерді теріп жазып, септік жалғауларын ажырату.Үшінші сөйлемді жазып, тұрлаулы мүшелердің астын сызу.
   

1. Ұ,а,т,с,з /Ұстаз/

2. Т,ы,о,б,қ /Тобық/

3. А,қ,ү,е,к,с,й /Ақсүйек/

4. Х,н,а,а,т,п,й,а,л,а /Ханталапай/

5. А,қ,с,ы /Асық/

6. Т,ғ,о,ы,қ,м,а,ұ,з,қ,а,л /Тоғызқұмалақ/

7. Ұ,т,т,қ,л,ы /Ұлттық/

Асы...тар, б...ла, ой...н, к...шкентай, ...пай, жин...у, же...імпаз, ойна...ды, ақсүй...к, алтыба...ан, тоғызқ...малақ, көкп...р, жасы...ынбақ,қ...з қуу, тең...е алу.

Асық жинау керек.Ойын мергендікке үйретеді. Шарты:3-4 метр жерден асықты атып құлату керек. Мақсаты: көп асықты ұтып алу арқылы ұпай жинау керек.

1. 
   . . .– екі балуан бір-бірімен жекпе-жекке шығады. (қазақша күрес)
   
2. 
   . . . ойын тақ сандар мен жұп сандардың өзара тартысына құралған.(тоғызқұмалақ)
   
3. 
   ... - алаң ортасынан көлденең сызық сызылады, ұзын жіп немесе арқан керек.(арқан тарту)
   
4. 
   . . . - бұл –елдің сыртында әткеншек құрып, өлең айту.(алтыбақан)
   
5. 
   . . . - ойынға 4-5 бала қатысады. Ойынға он асықалынады. (ханталапай)
   
6. 
   . . . – шауып келе жатқан аттың үстінен белгіленген затты атып түсіру. (жамбы ату)
   
7. 
   ...- белгіленген қашықтықта үш-төрт жерге шүберекке оралып күміс немесе теңге тасталы-нады. Ойыншылар шауып келе жатып, шүберекті алу керек. (теңге алу)
   
8. 
   . . . – ашық алаңда көгалды жерде ойналатын ойын. Аттың үстіндегі екі жігіт бір-бірін аттың үстінен түсіру керек.(аударыспақ)
   
9. 
   . . . – қыз бен жігіт аттың үстінде отырып, бір-бірін қуады. (қыз қуу)
   
10. 
    Заттың атын білдіретін сөздерді не дейміз? /зат есім/
    
11. 
    Заттың дәмін, түр- түсін, сапасын, дәмін білдіретін сөздерді не дейміз? /сын есім/
    
12. 
    Есім сөздердің орнына қолданылатын сөздерді не дейміз? /есімдік/
    
13. 
    Заттың қимылын, жай- күйін білдіретін сөздерді не дейміз? /етістік/
    
14. 
    Иелік форма жұрнақтарын көрсет. /-нікі,-дікі,-тікі/
    
15. 
    Мағыналары бірдей сөздер не деп аталады? /синонимдер/
    
16. 
    Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер не деп аталады? /антонимдер/
    
17. 
    Жазылуы бірдей, бірақ мағынасы басқа сөздер не деп аталады?/омонимдер/