5.5. Термодинамиканың екінші заңы. Энтропия
Термодинамиканың бірінші заңы сияқты барлық белгілі тәжірибелермен және барлық физикалық құбылыстар механизмінің теориялық түсініктерімен расталған универсал тұжырымдама термодинамиканың екінші заңын қарастырайық.
Екінші заңның тұжырымдауынша, басқа денелерде ешқандай өзгеріс болмайынша ешуақытта суық денеден ыстық денеге жылуды беретін қондырғы жасау мүмкін емес. Яғни, термодинамиканың екінші заңы термодинамикалық процестердің бағытын сипаттайды.
Екінші заңның анықтамасы бойынша күй функциясы энтропия мен абсолют температураның кез келген қайтымсыз процестері үшін мына теңдік орындалады:
,
мұндағы – сырттан келетін жылу, – компенсацияланбаған жылу. Анықтама бойынша , мұндағы теңдік белгісі қайтымды процестер үшін, ал теңсіздік – қайтымсыз процестер үшін алынады.
Қайтымды процесс кезінде термодинамиканың екінші заңы былай өрнектеледі
.
Кез келген жүйенің күйін , ал жүйенің бастапқы күйін нүктесімен белгілеп, күйлердің бір-біріне ауысу жолдары қайтымды процестерде төмендегідей анықталады
.
Егер жүйе жылу өткізбейтін оқшауланған болса, яғни қоршаған сыртқы ортамен жылу алмаспайтын болса, ондай процесті адиабаталық процесс деп атайды. Бұл жағдайда жүйеге сырттан келетін жылу нольге тең, яғни . Сол себепті
,
сондықтан
.
Изоэнтропиялық процесс – белгілі термодинамикалық процесс. Бұл процесте қоршаған ортамен жылу алмасу болып жатады, бірақта келген және сыртқа кеткен жылу бірдей болғандықтан, жүйенің жылу мөлшері өзгермейді, яғни .
Егер процесс адиабаталық және қайтымсыз болса, онда энтропия тек қана өседі , себебі .
Достарыңызбен бөлісу: |