Материалдардың сыңғыш бұзылуына бейімділігі —

Сонымен бірге, пісірілімді бағалау кешеніне жік металы мен 
пісіру 
жалғастарының 
механикалық 
қасиеттерін 
түрлі 
температурада тексеру, коррозияға төзімділігін, беріктігін және өзге 
де арнайы сипаттамаларды анықтау.
Пісірілім көрсеткіштерін анықтаудың әдістері 
тікелей
, оларды 
пайдалану барысында белгіленген пішіндегі үлгілерді таңдалған 
технология бойынша жасайды және 
жанама
, пісіру үдерісін оған 
иммитация 
жасайтын 
үдеріске 
ауыстыруға 
негізделеді. 
Сынаулардың жанама әдістерін алдын-алу тәсілдер ретінде ғана 
қарауға болады.
Металдың ыстық жарықтардың пайда болуына төзімділігі.
Металдың ыстық жарықтардың пайда болуына төзімділігін 
мынадай зерттеулердің нәтижесінде белгілейді: 
 
■
ыстық 
жарықтардың 
пайда 
болудың 
температуралық 
арақашықтығында пісіру жылынуына ұшыраған үлгілерді 
пішіннің ықтиярсыз өзгеруіне (сыртқы күштердің әсері) 
негізделген машиналық әдістері;
■
технологиялық әдістер немесе сынамаларды пісіру, оны жасаған 
кезде ыстық жарықтардың пайда болуының температуралық 
арақашықтығында пішіннің ықтиярсыз өзгеру жағдайлары 
үлгілердің пішіні мен өлшемін, пісіру жіктерін жасау реті мен 
пісіру режимдері пішін таңдаумен реттеледі.
Зерттеудің машиналық әдістері.
Осы әдістер басқамен балқытылатын үлгілерді созылу мен 
бүгіліске, ал пісіру циклі бойынша жылытылатын үлгілерді 
созылуға сынауды көздейді.
Машиналық сынақтар рәсімі - үлгілер сериясының белсенді 
алым ауысуының бір уақытта әртүрлі жылдамдықтағы жік 
пішінінің өзгеруін қамтиды (4.1-сурет). Бұл ретте, бірнеше үлгіде 
ыстық жарықтардың пайда болуына әкелетін деформациялаудың 
сындық жылдамдылығын белгілейді.
Қоспа материалдарды сынаған кезде арнайы мыс пішінін 
пайдаланады, оның бір жартысы қозғалмайды, ал екіншісі- 
білікшені балқыту үдерісінде оське қатысты түрлі бұрыш 
жылдамдығында бұрылады. Бұл жағдайда деформацияның
балқытылған білікше металындағы жарықты тудыратын сындық 
жылдамдықты белгілейді.
Зерттеудің технологиялық әдістері.
Барлық осы аталған 
әдістердің мәні - жасанды түрде жасалынған қатаң жағдайда 
жарықтың пайда болуына әкелмейтін металл (бұған арнайы 
технологиялық сынамалардың пішіні мен өлшемдерін және бекіту 
түрін таңдау жолымен қол жеткізуге болады) нақты бұйымдарда да 
бұзылмауға тиіс екеніне негізделеді. 
Сущность этих методов испытаний заключается в том, что 
металл, в котором не возникает трещин при искусственно 
созданных жестких условиях (что до- 
130

4.1-сурет. Үлгілерді ИМЕТ—ЦНИИЧМ әдісі бойынша сынау сұлбасы 
Технологиялық сынамалар шартты түрде екі класқа бөлінеді: 
сандық және сапалық. 
Ыстық 
жарықтардың 
пайда 
болуын 
қандай 
да 
бір 
конструктивтік өлшеммен (сынама өлшемдері тереңдігі немесе 
кескіндердің орналасуы және т.б.) немесе пісіру режимінің 
өлшемімен (пісіру жылдамдығы және жылыту температурасы) 
байланыстыруға болатын технологиялық сынамалар 
сандық
сынамаларға жатады. 
4.2-сурет. Жұқа қабатты материалдарға арналған сұлбалар: 
а
— ММТУ 
құрамдас сынамасы; 
б
— ИМЕТ сынамасы; 
в
—Холдкрофт сынамасы 
(«балық сүйегі»); 
г
— айқыш сынамасы; 1...4 — жіктерді орындау мен 
салудың реті; Т
т
— жарықтың ұзындығы; L
m
— жарықтың кескінге дейінгі 
ұзындығы
131

4.3-сурет.Жуан қабат материалына арналған технологиялық сынама 
сұлбасы: 
а
— Пеллини сынамасы; 
б
— сақиналық сегмент; 
в
— сақиналық көп 
қабатты жігі бар сынама; 
г
— жырашық бар сынама; А, Б — пісіру жігінің 
бастапқы және соңғы нүктелері; 
1
... 
7
—
балқытылатын қабаттар
Мұндай сынамаларды салыстыра отырып, ыстық жарықтардың 
пайда болуына көп немесе аз кедергі болатын қорытпаларды атап 
кетуге болады. 
Сандық
технологиялық сынамалар тұрақты пішіннің үлгісінде 
қатаң белгіленген ретпен және пісірудің айқындалған режимдерін 
сақтаған кезде пісіру жігін орындауды көздейді. Металл жігінің 
ыстық жарықтардың пайда болу кедергісін олардың сынамалар мен 
тілімтас бетінде немесе пісіру жіктерінің сынықтарында бар-жоғы 
бойынша 
бағалайды. 
Сынамалар 
қорытпалардың 
ыстық 
жарықтардың пайда болуына деген төзімділігін бағалауға мүмкіндік 
бермейді және нашар пісірілінетін қорытпаларды іріктеуге 
арналған.
132

Ыстық жарықтардың пайда болу кедергісін бағалауға арналған 
кейбір технологиялық сынамалардың сұлбалары 4.2. және 4.3. 
суреттерде келтірілген.
4.2 және 4.3. 

жүктеу/скачать 7,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: