Ең жоғарғы және ең төменгі зейнетақы,жалақы және т.с.с көрсекіштердің айырмасын есептегенде вариация өрісін қолданады.
Орташа шамадан ауытқу деп белгі мәні мен орташа шаманың айырмасын айтады.Арифметикалық орташа шамалардың қасиеті бойынша:
Е(xi-x)=0
Мұндағы xi- белгі варианты;
Х-орташа шама.
Cондықтан сызықтық ауытқулардың орташасын
Cондықтан сызықтық ауытқулардың орташасын
анықтау үшін ауытқулардың модулін есептейді.
Орташа шамалар сияқты сызықтық ауытқулардың
2 түрі болады:
жай сызықтық ауытқу;
салмақталған сызықтық ауытқу.
Топтастырылған мәліметтер үшін орташа сызықтық ауытқудың жай түрі анықталады:
Мұндағы Л- орташа сызықтық ауытқу;
N-вариант саны.
Топтастастырылған мәліметтер үшін сызықтық ауытқудың салмақталған түрі есептелінеді:
Топтастастырылған мәліметтер үшін сызықтық ауытқудың салмақталған түрі есептелінеді:
Мұндағы 1- вариант жилігі.
Енді осы формула бойынша сызықтық ауытқудың салмақталған түрін есептеу алгоритмін көрсетейік:
1)Берілген мәліметтер бойынша арифметикалық орташаның салмақталған түрі есептеледі;
2)әр варианттың орташа шамадан ауытқуының модулі анықталады.
3) есептелген ауытқұ модульдері вариант жиіліктеріне көбейтіледі.
4)салмақталған ауытқудың анықтайды.
Вариациялық қатар деп - қарастырылған жиынтықтағы бірліктердің орналасу заңнамасын көрсететін сандар қатары. Берілген жиынтықта жекеленген варианттар қанша рет кездесетінін көрсететін санды жиілік немесе вариант салмағы деп атайды. Оны р немесе f әріптерімен белгілейміз. Жиіліктің мөлшері берілген жиынтықтың көлеміне тең. Мұндағы - -вариациялық қатардың жиілігі, n - іріктелген жиынтықтық көлемі.
Вариациялық қатар деп - қарастырылған жиынтықтағы бірліктердің орналасу заңнамасын көрсететін сандар қатары. Берілген жиынтықта жекеленген варианттар қанша рет кездесетінін көрсететін санды жиілік немесе вариант салмағы деп атайды. Оны р немесе f әріптерімен белгілейміз. Жиіліктің мөлшері берілген жиынтықтың көлеміне тең. Мұндағы - -вариациялық қатардың жиілігі, n - іріктелген жиынтықтық көлемі.
