Лекарственные средства ветеринарии. Д.К.Червяков, П.Д.Евдокимов

Сабақ жүргізу әдістемелігі. Малдардың арасында ішкі жүқпалы емес ауруларының ең кеп тарағаны - ас қоръггу жүйесінің аурулары. Кдзірде ол ауруларды емдеуге қолданылатьш әдістер мен дәрілер жақсы ойластырыліан. Сондай әдістердің біріне зоңдтарды пайдалана отырып емдеу әдісі жатады. Малдардың түрлеріне, жасьша және аурулардың ерекшеліктеріне байланьісты әртүрлі зондтар пайдаланьглады. Зондтарды қолданар алдъшда зарарсыздандыру жөне дәрігер қолын асептішальщ ертіндімен жууы керек. Зондтьі малға еңгізер алдыңца оның сыртын вазелинмен майлайды, жүмыс ащъшда зондтарды тазалап қояды.

Ас қорыту жүйесінің ауруларына емдік комек корсетуде темендегідей зондтар қолданылады:

Танау - жүгқышнақ зонды. Бұл зоңдты кебінесе жьшқьшьщ, қойдың бұзаудың және шошқаның ас қорыту ағзаларын тазарту утггін және асқазанның кілегей кдбағьшың кдбынуы, асказанньщ кеңеюі, іш ету сияқты ауруларды емдеуге қолданады.

Орыидау әдістері. Алдымен малдьщ ерні меи асказанның ара қашықтьпъш аньіктайды. Ол үшін жьпіқыларға маддьщ ернінен 14-І5-ші кдбырғаға дейіші үзындығьш тауып, зоігдқа сол үзьшдьпста белгі жасайды. Күні бүрын дайындалғаіі зоңдіъі түмсық қуысы арқьшы еңегпке, одан асқазанға дейін еңгізеді. Зондтьщ кеңірдек аркылы емес асказаша дүрыс барганьш білу үшін зондтың сыртқы үшін шелектегі суға батыру керек.

Егер зонд кещрдекте болса, онда суда көтршік пайда болады. Ондай жагдайда зоігдш шьггарьш альш каита ещізу керек. Дүрыс еңген зондқа воронка арқылы 8-10 литрдей ертіндіні 38 °С жылульгқта біртінден қүямыз. Ңртінді азайган кезде зондтың үшін төмен түсіріп жіберген ертіндіні жуындымен бірге сыртқа шыгарамыз. Осындай әдіспең 10 °С-тағы ертіндімен кайталап жуамыз. Жылульгқты өзгерткенде аскдзашшң жшдрылу қабілеті қүшейеді Егер асказашгың жиырылуы жақсы болса, онда жуу процесі де жақсы жүреді Мұңдай гггдэцедураны 2-3 рет кайталайды.

Шошкада зондтың ұзьндығын түмсықтан бастап 7-8 қабырганьщ арасына дейін елшейді Ертіндінің мөлшері 5-6 литр, жылулыгы ашапгкыда 39 °С, одан кейін 10 °С болуы керек. Агангган жасалган, ортасыңда тегісі бар ауыз кергішті пайдаланьш, зондты ауыз куысы арқылы жібереді

Қойда, брауда зондтың ішке жіберетін бөлігін ауыздан месқарышгың түсьгаа дейін өлшейді. Ертіндінің мөлшері, жіберу тәсілі жогарыдагыдай.

Зооветснаб зонды. Бұл зоігдты шошқага, қойга жөне бүзауга пайдаланады. Пайдалану техникасы жогарыда келтгріпендей.

Черкасовтың зонды. Зоңдтьщ үзындыгы 2-2,5 метр, диаметрі 35-50 мм. Зондты ауыз қуысы арқылы мескарынға дейін еңгізеді. Ол үшін зондтың ішке кіретін үзыңдығын малдың ернінен аш пгүңкырына деиін өлшейді. Жіберетін ертіндщің жьглулығы бастапқгдца 39 °С, артьшан 10 °С, мелшері 30-40 л. Зонд ірі қара малдарьша қолданылады.

Меликсетяннмң зонды. Бұл зондты ірі қара малдарында жиі кездесетін тақия қарыншақтың бөгде заттардың өсерінен қабыну процессінде қодданады (жаракдтты ретикулит). Зондтың күрамьгада: зонд, магнит, ілгекше таяқ.

Орындау әдісі. Зондты тазалап бір жас жартысьш вазелинмен майлаймьгз да, сол жағын түлісық аркьТлы белііленген жерге дейін өңегяке еңгіземіз. Малдың тілін сьготқа гпығарьш, ілгекше таяқты иашщланыіі зоггдтың өңештегі ішін ауыз арқылы сыртқа шығарамыз. Зоңдтың шыкқан басына маінитгі қосыіг, ілгек агжылы мштіипі кемекейге дейін еңііземіз де, ілгекті суырып алып тілін босатамыз. Малдың жүтьгну рефлексі аркьглы магаит еңешген месқарынға, одан такия каръгаға барып түседі. Зондгы аурудан сақгшідыру шарасы ретіңде 24 сагнтқа, ал емдеу гхпінде 1 сагатқа тақия карында калдырады. Зонд түгелдей ішке кетіп қалмау үшін оның сыртқы жағын малдыц мүйізіне баияап қою керек.

Магнитті қайтадан шығару үшін зондты біраз сьпртқа шыгарыіі, маддың тілінен үстаады да, ілгекше тшікты көмекейге дейін енгізеді. Оны 45 °С -қа бүрап зондпен бірге сьіртқа алып гяығады. Магшггті зондган аштьш альш, зоггдты түмсық арқылы шығарады да малдьщ тілін босатады. Магаиттің котеру күші 500-г-ға дейін.

Коробовтың зонды. Бұл зондта ірі кдра малдардың алдыңғы қарыншақтары мен аскдзаны бөгде - темір заттарымен жаракдттангаңда қолданылады. Зондтың құрамында: зондтың өзі, магнит және темір түтіктен түратын екі жақтауы бар зонд қорабы.

Орьшдау әдісі. Магнитті зондтың тиісті жеріне жақсылып бекітеді. Ал екінші үшін темір түтігінің ідгкі жагымен өткізіп сыртқа пгығарады. Сол шыгарылган жағъш қолға орап қысқартканда магниттің басы темір түгіккё* келіп тіреледі. Келесі кезекте магнитгің басы мен темір түтікті ауыз куысы арқылы, зондтың екі жақтауы екі езуге келіп тірелетіндей етіп, еңгізеді де малдьгң бас сүйектеріне ташыштар арқылы бекітеді. Зондтың бос үшін босаткднда магнит өз саямағымен оңеш арқылы месқарыңға барып түседі. Магниттің көтеру күші 12 кг. Зондты аурудан сақтандыру шарасы ретінде 7-8 сағатқа, емдеу ретінде 1 сағатқа калдырады. Зондты магнитпен бірте шығару үшін зондты қолга кайтадан орап, магнтггті темір түгікке дейін жеткізеді. Содан кейгн таңгыштарды босатып, системаны альга шыгады.