Витаминдер тірі организмдерде маңызды биологиялық және биохимиялық қызметтерді атқаратын органикалық заттар тобы
жүктеу/скачать 9,98 Kb.
|
42 Витаминдер – ті-WPS Office
|
Витаминдер – тірі организмдерде маңызды биологиялық және биохимиялық қызметтерді атқаратын органикалық заттар тобы. Бұл әртүрлі химиялық табиғаттағы органикалық қосылыстар негізінен өсімдіктермен, сонымен қатар микроорганизмдермен синтезделеді. Ағзасында витаминдер синтезделмеген адамдар мен жануарларға қоректік заттармен (белоктар, көмірсулар, майлар) салыстырғанда өте аз мөлшерде қажет.Витаминдер (лат. Vita – өмір) – тағамда аз мөлшерде бола отырып, бүкіл ағзаның зат алмасуын реттеуге қатысу арқылы биохимиялық және физиологиялық процестердің қалыпты жүруін қамтамасыз ететін қоректік факторлар.Витаминдермен байланысты бұзылуларҚалыпты метаболикалық процестің бұзылуы көбінесе ағзадағы витаминдердің жеткіліксіз түсуімен, тұтынылатын тағамда олардың толық болмауымен немесе олардың сіңуінің бұзылуымен байланысты. Көлік. Нәтижесінде авитаминоз дамиды - тамақтың толық болмауынан немесе кез келген витаминнің сіңуінің толық бұзылуынан пайда болатын аурулар және тағамнан витаминдердің жеткіліксіз түсуінен гиповитаминоз.Витамин тапшылығының алдын алу көкөністер мен жемістерді жеткілікті мөлшерде тұтынудан, тамақ өнімдерін дұрыс сақтаудан және ұтымды технологиялық өңдеуден тұрады.Витаминдердің жетіспеушілігімен - дәрумендік препараттармен, жаппай тұтынудың байытылған тағамдық өнімдерімен тамақтануды қосымша байыту.Витаминдерді алдын алуАвитаминозАвитаминоз - ұзақ уақыт тамақтанбау нәтижесінде дәрумендер жоқ ауруАвитаминоздың белгілері- бозғылт, бозарған тері құрғақтық пен тітіркенуге бейім;- бөліну және түсу үрдісі бар жансыз құрғақ шаш;еріннің кілегей де, ерін далабы да әсер етпейтін жарылған бұрыштары; - тістерді тазалау кезінде қызыл иектің қан кетуі; ауыр және ұзақ қалпына келтірумен жиі суық тию;- тұрақты шаршау, апатия, тітіркену сезімі;Гиповитаминоз (гипо (грекше ὑπο - астында, төмен) және витаминдерден) витаминдерді тұтыну мен олардың ағзаға түсуі арасындағы сәйкестік бұзылған кезде пайда болатын ауырсыну жағдайы; дәрумен тапшылығы сияқты.ипервитаминоз - бұл бір немесе бірнеше витаминдердің (тағамдық өнімдерде немесе құрамында витамині бар препараттарда) ультра жоғары дозасымен улану нәтижесінде пайда болатын жедел ауру.Көбінесе гипервитаминоз А және Д дәрумендерінің күрт жоғарылатылған дозаларын қабылдаудан туындайды.ЕмдеуЕмдеу витаминдерді қабылдауды тоқтату, көп су ішу, антидоттар.Көмірсулар адам ағзасына нәруыз бен майлардың дұрыс алмасуына қажет. Олар нәруыздармен қосылыстарда кейбір гормондар, ферменттер, сілекей секреттері мен басқа да маңызды қосылыстар түзеді. Ерекше рөлді ішекте жартылай қорытылатын, энергия бөлуде аз рөл ойнайтын клетчатка, пектиндер, гемицелюлозалар ойнайды. Бірақтан бұл полисахаридтер ас талшықтарының негізін құрайды және тамақтануда маңызды рөл атқарады. Көмірсулар негізінен өсімдіктектес азық-түліктерде кездеседіКөмірсулар— молекуладағы моносахаридтік қалдық санына байланысты олигосахаридтер мен полисахаридтерге бөлінетін Моносахаридтердің конденсация өнімдері.Көмірсулар— молекуладағы моносахаридтік қалдық санына байланысты олигосахаридтер мен полисахаридтерге бөлінетін Моносахаридтердің конденсация өнімдері.Күрделі көмірсу адам ағзасында қорытылмайды, бірақ ішек жұмысын жақсартады, пайдалы бактериялардың дамуына жағдай жасайды. Азық-түлік өнімдерінде міндетті түрде болуы қажет(көкөністер, жемістер, бидай кебектері). Көмірсу жетіспеушілігі нәруыз бен майлардың заталмасуының бұзылуына, тағам және ұлпа нәруыздарының шығынына әкеліп соғады. Қанда кейбір аминқышқылдарының және май қышқылдарының толық емес қышқылдануынан зиянды заттар жиналады. Қатты жетіспегенде әлсіздік, ұйқышылдық, бас айналуы, бас аурулары, аштық сезім, жүрек айнуы, терлегіштік пайда болады.Көмірсудың мөлшерден артық болуы семіздікке әкеліп соғады. Қанттың және тез сіңірілетін көмірсулардың мөлшерден артуы глюкозаның меңгеруіне қажетті инсулин бөлетін ұйқы безі жасушаларына ауырлық түсуінен, содан кейін олардың жойылуынан жасырын қант диабеті пайда болуы мүмкін. Бірақ қант және құрамында қанты бар өнімдер қант диабетін туғызбайды, тек оның даму қаупін арттырады. жүктеу/скачать 9,98 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|