Алюминий, алыну, қасиеттері, қолданылуы. Алюминийдің физикалық және химиялық қасиеттері. Оксидтері, гидроксидтері, амфотерлі қасиеттері

N₂O₃ сәйкес қышқылы: HNO₂ – азотты қышқыл, тек сулы ерітіндіде болады, тұрақсыз, оны тұздарынан да алуға болады.

a) NO + NO₂ + H₂O = 2HNO₂;

б) АgNO₂ + HCl = HNO₂ + AgCl↓

в) Ва(NO₃)₂ + H₂SO₄ = ВаSO₄ ↓ + 2HNO₂

Сақтағанда және қыздырғанда HNO₂ диспропорцияланады:

3HNO₂ = HNO₃ + 2NO + H₂O; HNO₂ тотықтырғыш қасиеті басымырақ:

2HNO₂ + 2HI = I₂ + 2 NO + 2H₂O; Күшті тотықтырғыштар HNO₂-ні HNO₃ дейін тотықтырады:

5HNO₂ + 2KMnO₄ + 3H₂SO₄ = 2MnSO₄ + 2HNO₃ + 3H₂O + K₂SO₄ .

Бұл екі реакция нитриттермен де осылай жүре алады.

HNO₂ амфолит, яғни амфотерлі қасиет көрсетеді, бірақ қышқылдық қасиеті басым: H⁺ + NO₂^- ↔ HNO₂ ↔ NO ⁺(нитрозил) +OH^- , тұздары нитриттер – оның қышқылдық функциясына сәйкес қосылыстары.

H₂SO₄ → NOHSO₄ – нитрозилкүкірт қышқылы – азотты қышқылдың негіздік функциясына сай қосылысы.

Нитриттерді азот(ІІ,ІV) оксидтерінің стехиометриялық қоспасын сілтіде ерітіп немесе нитраттарды көмір, темір, қорғасын сияқты тотықсыздандырғыштармен қосып қыздыру арқылы алады:

NO + NO₂ + 2NaOH → 2NaNO₂ + H₂O

Pb + NaNO₃ → PbO + NaNO₂; Нитриттердің тұрақтылығы азотты қышқылға қарағанда жоғары, олар да тотықтырғыштық, тотықсыздандырғыштық қасиеттер де көрсетеді.

NO₂ – күшті тотықтырғыш, тотықсыздандырғыш та болады, парамагнитті молекула, ол диазот тетраоксидімен қалыпты жағдайда тепе-теңдікте болады, себебі оның жұптаспаған электроны бар, ал димерде жалқы электрон жоқ, сондықтан ол диамагнитті: 2NO₂ ↔ N₂O₄. Димерлену процесі экзотермиялық, сондықтан температураны төмендеткенде тепе-теңдік диазот тетраоксиді түзілетін жаққа қарай ығысады.

Азот диоксиді атмосферасында фосфор, күкірт, көміртек жанады:

5NO₂ +2P(S,C) → P₂O₅(SO₃,CO₂) + 5NO