| Зертханада алу: Концентрлі азот қышқылында мысты ерітіп:
Cu + HNO3(конц.) = Cu(NO3)2 + NO2 + H2O немесе ауыр металдар нитраттарын қыздырып: Pb(NO3)2 →t0 PbO + NO2 + O2 алады.
NO2 суда ерігенде, диспропорциалану реакциясы нәтижесінде екі қышқыл түзеді: 2NO2 + H2O = HNO2 + HNO3, азот және азотты қышқылдарын түзеді, егер O2 қатысында NO2 суда ерітсе, 4NO2 + O2+2H2O = 4HNO3 тек азот қышқылы, ал егер ыстық суда NO2 ерісе, онда реакция былай жүреді:
3NO2 + H2O = 2HNO3 + NO түзіледі. Азот(ІV) оксиді сілтілермен әрекеттескенде нитрит және нитраттың қоспасы түзіледі. Сұйық диазот тетраоксиді активтігі төмен металдармен нитраттар түзеді, бұл реакция арқылы сусыз нитраттар алады.
N2O5 алу: Азот(V) оксидін азот қышқылын фосфор(V) оксидімен сусыздандыру арқылы:
a) 2HNO3 + P2O5 (суды алады) → 2HPO3 + N2O5
немесе азот(ІV) оксидін озонмен тотықтыру арқылы:
2NO2 + O3 = N2O5 + О2 алады.
N2O5 суда жақсы ериді, күшті тотықтырғыш H2O + N2O5 = 2HNO3;
N2O5 кәдімгі жағдайда ыдырайды, ал қыздырғанда қопарылады:
2N2O5 = 4 NO2 + О2. Азот(V) оксидіне сәйкес HNO3 – күшті қышқыл, күші тек HClO4 – ден төменірек, сусыз, «түтінденетін» HNO3 түссіз, ұшқыш сұйық зат, сақтағанда, қыздырғанда айрылады 4HNO3 = 4NO2 + O2 + 2H2O;
Достарыңызбен бөлісу: | 
