Қазақстан республиасының білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 14,98 Mb.
|
| Магнитостатика. Заттардың магниттік қасиеттері.
Дәріс сабағының мазмұны: Токтардың магнит өрісі. Магниттік момент. Магниттік индукция. Магнит өрісінің кернеулігі. Био-Савар-Лаплас заңы. Ампер заңы. Параллель токтардың өзара әсерлесулері. Ток пен тұрақты магниттің айналасында күш өрісі пайда болады. Оны магнит өрісі деп атайды. Электр өрісі тыныштықтағы және қозғалыстағы электр зарядтарына әсер етеді. Магнит өрісінің басты ерекшелігі ол қозғалыстағы электр зарядтарына ғана әсер етеді. Магнит өрісінің токқа әсері ток өтіп тұрған өткізгіш формасына, оның орналасуына және ток бағытына байланысты. Электростатикалық өрісті зерттеген кезде нүктелік зарядтарды қарастырдық, ал магнит өрісін зерттегенде бойында тогы бар рамка (тұйық контур) аламыз. Оның өлшемдері магнит өрісін тудырушы токтарға дейінгі ара қашықтықпен салыстырғанда өте кішкене болуы керек. Рамканың кеңістікте орналасуы контурға түсірілген нормаль бағытымен анықталады. Нормальдың оң бағыты ретінде оң бұранда ережесіне сәйкес ұшы рамкадағы ток бағытымен бұралатын бұранданың ілгерлемелі қозғалыс бағыты алынады (1-сурет). 
1-сурет
Осындай рамкаларды тогы бар өткізгіш жанына әкелсек, олар берлгілі бір бағытта бұрылады. Ендеше, магнит өрісі рамкаға бағдарлаушы күшпен әсер етеді. Берілген нүктедегі магнит өрісінің бағыты ретінде нормальдың оң бағыты алынады (2-сурет). 
2-сурет
Магнит стрелкасына екі, жұп күш әсер етеді. Осы күштер магнит стрелкасының оң және теріс полюстерін қосатын ось өріс бағытымен сәйкес келетіндей етіп бұрады. Осы күштердің айналдырушы моменті осы нүктедегі өріс қасиеттеріне байланысты болады. Рамканың магниттік моменті мынаған тең:  (1)
мұндағы  - магнит индукциясы векторы, ол магнит өрісінің сандық сипаттамасы, ал  - тоғы бар рамканың магнит моменті векторы.  тоғы бар жазық контур үшін
жүктеу/скачать 14,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|