Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясы М. О.Әуезов атындағы Әдебиет және Өнер Институты



бет72/110
Дата22.12.2021
өлшемі1,11 Mb.
#127480
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   110
Байланысты:
аза стан Республикасы ылым Академиясы М. О. уезов атында ы де

ТҮБІНДЕ КӨРІКТІДЕН ТЕКТІ ОЗАР

Уәлі ханның алдына Шал ақын қеліп отырса, үстіне бір жігіт «жалшы болып жүрген байым ұрды» деп жылап келіпті. Уәлі хан тұрып:

— Ақын, осының төрелігін сіз айтыңыз,— деп Шалға қарапты. Сонда Шал ақын жігітке қарап:



Сен, қалшиғаннан қалшиып тұра берме,

Байдың сөзін қисыққа бұра берме!

Байға қарап:

Ердің құны есепсіз кетпес деген,

Қатын тілімен жалшыңды ұра берме.

Шаба берсе жүйріктен берік озар,

Ашуыңнан ақыльщ ерік озар.

Көрікті бір тендес әйел алсаң,

Түбінде көріктіден текті озар.

Сұлу алған,

Малшы жалдаған сенің өзің,

Бәрі де өз жөнімен жүре азар!—

депті.

Тегінде, байдың жалшысын ұруы — әйелін қызғанғандық, әйелінің жалшыны жақтаған мінезі болса керек.

АҚТАЙЛАҚ ШЕШЕН

Халқы түзу болмаса хаң бола ма,

Тірлікте бейнет тартііас жан бола ма?

Қысқа күнде қырық алған қыран едім,

Арықтаған тұлпарда сын бола ма?

Жақсыға асың берсең сыйға болмас,

Қазандағы ас қызғанып жылға болмас.

Қыз дегенің қияда бір-ақ қоныс,

Атадан ұл тумаса тұлға болмас.

Қай күні ажал келеді пенде білмес,

Шын әулие мүриті аза бермес.

Ғазірейіл жан алғыш тура келсе,

Мырзаны қайтейін деп қоя бермес,—

дейді екен Ақтайлақ шешен.

** *

Баласы Сабырбай бір күні отырып әкесіне:

— Әке, аяғыңыз жас ботаның аяғындай қаздаңдай ма, қалай?—деп кәрілігіне тигізе қалжыңдайды, Сонда



Ақтайлақ:

  • Өз баламды сүйейін таз да болса,

Өз малымды бағайын аз да болса,—

дейді. Сонда Сабырбай аяғын айтқызбай:

  • Ақтайлақтан Сабырбай безбей ме екен,

Қартайғанда әкесі қазба болса,—

деп бұрып әкетіпті.
* * *

Жан денеге қонақ

Жанды жебеген тамақ.

Аласаны атқа санама,

Жақсыны жатқа санама.

Бір сынаған жаманды

Екіншілей сынама.

Тірлікте сыйласпаған туыс,

Көзіңе құм құйылсын,

Өлгенде өтірік жылама!—

дейді екен Ақтайлақ шешен.

* * *

Төре тұқымдас Балпық деген кісі бір жерде кездескен-де Ақтайлаққа:

  • Сені мен Ақтайлақ екен дёсем, боқ тайлақ екенсің ғой,— дейді.

  • Сені мен Балпық екен десем, ақылы жоқ тантық екенсің той,— депті оған Ақтайлақ.

  • Пайғамбар ақ түйесін қайда жоғалтты, ал сен ақыл-ды болсаң соны айтшы,— депті Балпық.

Ақ түйе жоғалтып іздеп жүрген пайғамбар көрге-нім жоқ, сен көрсең қагіе өзің айт, айтуға ақыл таппасаң, нақ туған жеріңе қайт,—депті Ақтайлақ,



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   110




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет