Принциптің ғылымилығы және түсініктілігі

30
етілетіндігін білдіреді.
Принциптің ғылымилығының басты талаптары, ғылым 
логикасына   жауап   беретін,   көбінде   мектептін   бастапқы 
баспалдақтарында   оқытуға,   ең   керекті   ғылыми 
(теориялық) мазмұнын алудан турады.
Ғылыми мазмұнды тандау-бұл, төменгі сыныптағылар 
үйренуге   тиіс,   шындығында   осы   тұрғыдағы   ғылыми 
жүйесін алу болып табылады. Себебі түсініктің қалыптасу 
жүйесі әрекет тәсілінің қалыптасуынан ажырамайди, осы 
түсініктер   арқылы   алуға   болатын,   өйткені   оқыту 
мағынасына   кіретін   бұл   әрекет   тәсілі.   Принциптің 
ғылымилығының басты мақсаттары осындай.
  Диалектикалы-материалистік   философия,   ғылыми 
түсініктер,   теориялық   заңдар-заттардың   нақты   мәнінің 
маңызын   білдіретіндігін   оқытады.   Сондықтан,   ғылыми 
танымды нақты  мәнінен ажыратуға болмайды. Теориялық 
жағын   түсіну-оқушының   ойлау   қабілетінің   сипатын 
көрсететін,   ғылым   болудан   қалмай,   әртүрлі   тереңдікте 
мәнділікті   көрсетеді.   Сондықтан,   ғылыми   түсінік   әр 
сыныпта, барлық оқыту этаптарында мүмкін.
  Бастауыш   сыныптарда   анықтама   мен   ғылыми 
жағдай,  түсініктерді азырақ  тереңдікпен сипатталуы  тиіс, 
бірақ оларды бұрмаламау керек. Оқытпастан бұрын, терең 
түсінікті   теориялық   жағдайын   көзқараспен,   оқу 
материалдарын логикалық сипаттамада елестету керек.
   Бір оқу пәні мен оның әр бөлімінің жүйесінде түсінік 
белгілі   бір   өзара   байланысты   табады.   Принцип 
ғылымилығының   басты   бір   мақсаты,   теориялық 
мағлұматтар жүйесін, ортаның шындығын, оларға әсерінің 
тереңдігінің казқараспен анықтаудан тұрады. Көп ғылыми 
шындық   тану   тереңдігінің   азырақ   негізінен   туады. 
Алғашқы   ғылыми   білімдер   негізінде   баланың   қоршаған 
орта туралы елесінен, оның өмір тәжірибе негізінен туады.
    Оқытудың қолайлы принциптері үш жақты қамтиды:
-берілетін   жаңа   білім   баладағы   бар   білімнің,   оның 
өмірдегі тәжірибесіне негізделуі тиіс;

31
-оқылатын білім жүйесі жалпы дамуға көбірек жоғары 
деңгейге   көшуге   әсерін   тигізуі   немесе   осы   асуға   елеулі 
тенденция құруы керек;
-оқыту,   нақты   жағдайда   оқушылар   дамуын   атқару 
мақсатында осы оқу материалының қажеттігін айқындай 
білугі тиіс.
   Осылай, ғылыми принцип, биологиялық  ғылымның 
даму   деңгейін,   қазіргі   кезде   оқу   материалының 
қажеттілігін   қарайды,   сол   қолайлы   принцип   оқу 
материалының   түсінік   мүмкіндігін   ескере   отырып   және 
оқушының   осы   жастағы   қабылдауы,   олардың   дамуын 
және дайындығын көрсетеді. Бар өзінің қиындылығымен 
ғылым,   балаға   ашу,   танып-білу   мүмкіндігімен   қарсы 
тұратындай. Негізі оқыту жүйесі және жекелей биологиялы 
оқытуда   басты   бір   заңдылықтары   осыдан   тұрады. 
Сондықтан,   жалпы   білім   беретін   мектепте   тек   биология 
ғылымының   негізі,   ал   төменгі   сыныптарда-тек   табиғат 
туралы   ғылымның   бастамасы   оқытылады.   Ең   басты 
теориялық   және   тәжірибелік   қатынастар,   сонымен   бірге 
оқушылар   түсінігіне   қолайлы   табиғат   туралы   фактілер, 
түсініктер, заңдар қатаң іріктеуден өтеді.
Ғылымға   маңызды,   жалпы   білім   мен   тәрбиелік   мәні 
болмайтын   бөлшектер,   мектепке   арналған   оқулық   пен 
бағдарламада   кеңінен   жіберілуі   мүмкін.   Оқушылар   мен 
ғылыми   қиын   және   терең   түсініктер   мен   заңдарды 
мезгілінен   бұрын,   қазіргі   ғылыми   жағдайдың   сүйенімсіз 
айтылуы,   көбіне   тек   сырттай   есте   қалдыруға   әкеледі. 
Оқытуда   қиындықты   жеңу,   оқушылардың   белгілі   жас 
дамуында   ұсынылатын   оқу   материалының   қолайлы 
жағдайында ғана мүмкін. Оқушыларға, олардың түсінуіне 
қолайсыз  материалдар ұсыну,  қурсты ғылыми  түсінікпен 
және терминдермен көп мөлшерде жүктеу, әрқашан теріс 
нәтижеге   әкеледі   (1998   ж.   Казанский   Н.Г., 
НазароваТ.С.,1999 ж. Всесвятский Б.В.)

жүктеу/скачать 0,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: